Fotoğraflar, belgeler, video dosyaları veya gizli bilgiler… Veri türünü ne olursa olsun, her bir verinin korunması son derece önemlidir. Çünkü herhangi bir miktarda veriyi kaybetmek kişisel kimliğinizi tehlikeye atabilir, aile geçmişinizi silebilir ve hatta tüm işletmenizi iflasa sürükleyebilir.
Tam da bu noktada veri yedekleme aradığınız çözüm olabilir.
Peki yedekleme tam olarak nedir?
Yedekleme (Backup) Nedir?
Yedekleme yani backup (genellikle veri yedekleme olarak adlandırılır), herhangi bir veri kaybı durumunda orijinal veriyi geri yüklemek için başka bir bilgisayar sisteminde güvenli bir şekilde saklanan verilerinin dijital bir kopyasıdır.
Maryland Üniversitesi’ne göre, bilgisayar korsanları her 39 saniyede bir (veya günde ortalama 2.244 kez) verileri ele geçirmek için hedeflerine saldırır. İşte tam da bu nedenle olası veri ihlallerine karşı önlem almak ve hassas verilerinizi yedeklemeniz çok önemlidir.
Verilerinizi yedeklemek, verilerinizin güvenliği konusunda proaktif olmanızı sağlamanın en güvenli yollarından biridir. Bu sayede öngörülemeyen herhangi bir felaket ya da arıza durumunda, içiniz rahat olur ve bilgilerinizin başka yerlerde hala var olduğunu bilirsiniz.
Yedekleme Neden Önemlidir?
Yedekleme yazılımı; kullanıcı hatası, bozuk dosyalar veya kritik verilere erişilemez hale getiren fiziksel bir felaket durumunda sunuculardan, veri tabanlarından, masaüstü bilgisayarlardan, dizüstü bilgisayarlardan ve diğer cihazlardan veri kopyalayarak iş verileri için koruma sağlar. Ayrıca, bir donanım arızası, bilgisayar korsanı sızması ve dijital olarak depolanan bilgilere yönelik diğer birçok tehdit durumunda bir risk analizi çalıştırarak hassas iş verilerini koruyabilir.
Kurumsal sunuculardan kişisel bilgisayarlara kadar veri koruma kaynaklarını destekleyen çok çeşitli yedekleme programları bulabilirsiniz ya da verilerinizi harici bir sabit sürücüde depolayabilirsiniz. Ancak giderek daha fazla insan yedekleme işlemlerini bulut üzerinden yapmayı tercih eder.
Bulut depolama hizmetlerinin çoğu aynı genel amaca hizmet eder, ancak maliyet ve kapsamları biraz farklılık gösterir.
İlgili İçerik: En İyi Bulut /Cloud Depolama Hizmetleri
Gerçekten güvenli bir yedekleme çözümü, verilerinizin site dışında veya sunucu dışında saklanmasını sağlayan bir uzaktan yedekleme içerir, böylece hasar meydana gelirse verilerinizi kurtarabilirsiniz.
Verileri Tehdit Eden Faktörler Nelerdir?
Verilerinizin kaybolmasına ve kullanılamaz hale gelmesine neden olan faktörlerden bazıları aşağıdaki şekildedir:
Virüsler ve hackerlar
Bilgisayar korsanları tarafından yapılan fidye yazılım saldırıları şu anda daha yaygın olsa da; tehlikeli ve kötü amaçlı yazılımlar, casus yazılımlar ve virüsler gibi eski usul denenmiş ve gerçek teknikler, veri kaybının ve sistem ihlallerinin önde gelen nedenleri arasında yer almaya devam ediyor.
Fiziksel afetler
Birçok insan verilerinin yalnızca dijital olarak risk altında olduğunu düşünür, ancak değerli dosya ve belgeleri kaybetmenin tek yolu bu değildir.
Sel, yangın, deprem veya hortum gibi doğal afetler, tüm verilerinizi tamamen silme ve kurtarma işlemini neredeyse imkansız hale getirme gücüne sahiptir.
Neden Yedekleme Yazılımı Kullanmalısınız?
Bilgilerinizi bir bulut depolama alanına yedeklemek, yedekleme yapmanın en yaygın yolu olsa da, şirket içi sunucular ve sabit sürücüler de aynı derecede işinize yarar. Yedeklerin birden çok kopyasının kaydedilebileceğini de unutmamanız önemlidir. Bu, aynı anda birden çok noktayı koruyarak veya aynı yedeği birden çok sürücüye veya buluta kaydederek yapılabilir.
Ek olarak, yedekleme yazılımı, orijinal depolama konumu silinirse verileri geri yükleme yeteneği sağlar. Bazı yazılım araçları, dosyalar kaybolduğunda veya bozulduğunda sizi uyarabilirken, bazıları bilgiler kaybolduğunda verileri basitçe güncelleyebilir. Bilgiler kaybolmasa, ancak verilerin yeni bir ağa veya cihaza aktarılması gerekiyorsa bile kullanıcılar bir yedekleme kurtarma işlemini tetikleyebilir ve tüm bilgileri yeni cihazlara aktarabilir.
Yedekleme Türleri Nelerdir?
Her biri farklı sorunları, güvenlik açıklarını ve depolama ihtiyaçlarını ele almak için tasarlanmış birçok farklı türde veri yedekleme stratejisi vardır. Sürekli yedekleme, işinizi güvende tutmak için çok önemlidir, ancak hangi türde yedekleme yapmanız gerektiğini bilmeniz ihtiyaçlarınıza bağlıdır.
Öncelikle ne kadar veriye sahip olduğunuzu, ağınızın yeteneklerini ve yedeklemenin neyi başarmasını istediğinizi değerlendirmeniz gerekir. Ancak o zaman sizin için doğru yedekleme türünü bulabilirsiniz.
1. Tam yedekleme (Full backup)
Tam yedekleme, en yaygın yedekleme türü olarak kabul edilir. Adından da anlaşılacağı gibi tam yedekleme, seçilen tüm dosya ve klasörlerin yedeklenmesidir. Tamamlanması daha uzun süren ve diğer yedekleme türlerine göre daha fazla alan gerektiren en kapsamlı yedekleme işlemidir.
Tam yedeklemede tüm veriler klonlanır ve başka bir konuma kopyalanır. Geri yükleme gerekiyorsa geri alınması diğer yedekleme işlemlerine göre daha hızlıdır.
2. Artımlı yedekleme (Incremental backup)
Artımlı yedekleme, son yedeklemenin gerçekleştirilmesinden bu yana verilerde yapılan tüm değişikliklerin bir yedeğidir. Bu son yedekleme, tam bir yedekleme veya önceki artımlı yedekleme olabilir.
Bu türde yedekleme, zaman içinde değişen verileri yenileyen daha küçük yedeklemeler (artımlı) ile tam bir yedekleme olacaktır.
3. Diferansiyel yedekleme (Differential backup)
Diferansiyel yedeklemelerde önce tam bir yedekleme yapılır ve sonraki yedeklemeler, bu tam yedeklemeden sonra yapılan değişiklikleri kaydeder. Bu, yedekleme sürenizin her seferinde tam yedekleme çalıştırmaktan çok daha hızlı olacağı ve daha az depolama alanı kullanacağınız anlamına gelir.
4. Ayna yedekleme (Mirror backup)
Adından da anlaşılacağı gibi ayna yedekleme, kaynak verilerden tam bir kopya oluşturur. Kaynaktaki bir dosya silindiğinde, aynı dosya aynı zamanda ayna yedeğinden de silinir.
Bu şekilde çalıştıkları için, çalışan ayna yedeklemeleri dikkatli kullanılmalıdır. Kazayla (hatta bir virüsün yüzünden) silinen bir dosya veya klasör anında yedeğinizden de gider ve hiçkimse başka bir yedeklemeden önce fark etmezse, her iki yedeklemede de kaybolur.
Birçok yedekleme hizmeti, 30 günlük silme seçeneği sunar. Bu, kaynağınızda bir dosya silindiğinde, silindikten sonra en az 30 gün boyunca depolama sunucusunda tutulduğu anlamına gelir. Bu, ayna yedekleme yapıyorsanız, sahip olabileceğiniz korkunun bir kısmını ortadan kaldırabilir.
5. Tam PC yedeklemesi
Tam bir PC yedeklemesi (veya tam bilgisayar yedeklemesi), bilgisayarı bir bütün olarak hedefler. Tam bir PC yedeklemesi, verileri yalnızca bilgisayara kopyalamak yerine, bilgisayarın yapısının bir görüntüsünü de kaydeder. Bu görüntü, tüm sürücünün anlık görüntüsü gibidir ve sıkıştırılmış veya sıkıştırılmamış bir sürümde saklanabilir.
Diğer yedekleme türleri, yalnızca bir kullanıcının fotoğraflarını, videolarını, belgelerini ve müzik dosyalarını yedeklerken; programların ve işletim sisteminin yine de kaynak indirmesinden veya yeni bir yazılım diskinden yeniden yüklenmesi gerekir. Ancak, tam bir PC yedeklemesiyle, bir sabit sürücüyü tam olarak yedeklemenin ilk yapıldığı andaki durumuna geri yükleyebilirsiniz.
Tam yedeklemeler ayrıca bir bilgisayardaki görünmez ve korumalı dosyaları yedekleme özelliğine de sahiptir. Bunun anlamı, standart bilgisayar işlevleri için önemli olan, fakat kaçırabileceğiniz dosyaları veya yapılandırmaları kaydedebilmenizdir.
6. Yerel yedekleme (Local backup)
Yerel yedekleme, depolama araçlarının yakın tutulduğu (genellikle aynı binada veya ofiste) herhangi bir yedeklemedir.
Bu yedeklemeler, genellikle, doğrudan yedeklenen kaynak bilgisayara takılan özel bir dahili veya harici sabit sürücüde depolanır. Ayrıca bir yerel alan ağına bağlanarak da cihazınızın yedeğini alabilirsiniz.
7. Site dışı yedekleme (Offsite backup)
Site dışı yedeklemeler, yerel yedeklemelere benzer ve aynı riskleri taşır. Ancak bu yedeklemeler verileri konumlar arasında ayırır. Bu, verilerin birden çok yerde depolanarak etkilenmesini önlemek içindir. İlk yedekleme yerel olarak yapılır, ancak depolama ortamı (örn, harici bir sabit sürücü) başka bir konuma (yöneticinin evi, ayrı bir ofis binası, bir veri merkezi) alındığında, bu veriler site dışı bir yedekleme haline gelir.
8. Çevrimiçi yedekleme (Bulut yedekleme)
Çevrimiçi yedekleme (bulut yedekleme olarak da bilinir), yedeklenen cihaza sürekli olarak bağlı olan bir depolama ortamına sürekli olarak yapılan bir yedeklemedir.
Bu yedekleme çevrimiçidir, çünkü depolama ortamı her zaman çevrimiçidir. Depolama ortamı genellikle tesis dışında bulunur ve internet üzerinden yedekleme kaynağına sürekli bir bağlantı vardır. Veriler yalnızca bir cihaz yerine birkaç cihaz arasında çoğaltılır. Bu yedekleme yöntemi, bir yedeklemenin çalışması için bir sürücü veya insan müdahalesi gerektirmez.
Veriler internet üzerinden uygun depolama veri merkezine gönderilmeden önce sıkıştırılabilir ve şifrelenebilir.
Bu depolama veri merkezleri, kaynak bilgisayarlardan uzakta bulunur ve verilerin yangın ve deprem gibi afetlerden etkilenmemesi için inşa edilmiştir.
9. Uzaktan yedekleme (Remote backup)
Uzak yedekleme, bir site dışı yedekleme şeklidir. Site dışı yedekleme ile aradaki fark, herhangi bir yerdeyken yedeklere erişebilmeniz ve yedekleri geri yükleyebilmenizdir. Bu yüzden bu yedekleme türüne uzaktan yedekleme de denir. Yedeklemeye erişmek için fiziksel olarak depolama tesisinde bulunmanız gerekmez.
9. FTP yedekleme
FTP yedekleme, internet üzerinden bir FTP sunucusuna Dosya Aktarım Protokolü – File Transfer Protocol (FTP) aracılığıyla yapılır. Bu sunucu genellikle yedeklenmekte olan kaynak verilerden uzakta bir veri merkezinde bulunur.
Her iki yöntemin de kaynak verilerden farklı bir konumda bulunan sunucuları olduğundan, FTP yedeklemesi site dışı yedeklemeye benzerdir.
Hangi Veriler Yedeklenmelidir?
Söz konusu özellikle iş verileri ise, kolayca değiştirilemeyecek dosyaları ve projeleri yedeklemeniz birincil kuraldır. Bunlar elektronik tablolar, kelime işlem belgeleri, finansal veri tabanları, gizli müşteri verileri ve hatta fotoğraflar, e-posta’lar, müzik ve videolar gibi kişisel dosyalar gibi herhangi bir şey olabilir.
Kendinize neyi yedeklemeniz gerektiğini sorduğunuzda muhtemelen aklınıza gelen ilk şeyler dosyalar ve veri tabanlarıdır, ancak yalnızca temel bilgilerden daha fazlasını ele almanız gerekir. Ayrıca işletim sistemlerinizi (özel veya benzersiz bir şekilde yapılandırılmışsa), uygulamaları, program yükleme disklerini, kayıt bilgilerini ve yapılandırmayı da yedeklemelisiniz.
Aslına bakarsanız mümkün olduğu kadar çok veriyi yedeklemeniz gerekir (makul ölçüler dahilinde). Hatta şirkete özel mobil cihazları bile…
Neden mi?
Örneğin, CMO’nuzun telefonu veya tableti, başka herhangi bir şirket bilgisayarına kaydedilemeyecek önemli veriler içerebilir. Bu yüzden mobil cihazları da yedeklemeye dahil etmeniz gerekir.
Öte yandan, sistem klasörlerini veya yedekleme programlarını yedekleme konusunda endişelenmenize gerek yoktur. Sistem klasörleri, işletim sistemi kurulum diskinizden kurtarılabilir ve bunları yeniden başlatabilmeniz için bilgisayarınızdaki tüm programların yeniden yüklenmesi gerekir.
Veriler Ne Zaman Yedeklenmelidir?
Genel olarak, özellikle sınıflandırılmış iş verileri için haftada bir tam veri yedeklemesi önerilir. Bu yedeklemenin, üretkenliği düşürmemesini sağlamak için hafta sonu veya hafta içi mesai saatlerinden sonra yedeklemenizi yapmanız önerilir.
Tam bir haftalık yedeklemeyi tamamlamak için artımlı veya farklı yedeklemeler de uygulayabilirsiniz. Bu şekilde, tam yedeklemenin tamamlanmasını beklemek zorunda kalmadan verilerinizi daha sık kaydedebilirsiniz.
Fakat yedeklemeler arasında ne kadar çok zaman geçerse, o yedeği kurtarırken veri kaybı riskinin o kadar yüksek olduğunu asla unutmamanız gerekir.
Ne Sıklıkla Yedekleme Yapmanız Gerekir?
Yedekleme sıklığı, hem bireysel kullanıcılar hem de büyük ölçekli işletmeler için durum bazında değerlendirilir.
Örneğin, birkaç günde bir değişen veriler haftalık veya aylık yedekleme gerektirebilirken, sık sık değişen iş verileri günlük hatta saatlik yedekleme gerektirebilir.
Bu yüzden öncelikle ne kadar veriye sahip olduğunuzu, önemini ve sizin için uygun bir yedekleme programı geliştirmek için ne sıklıkta değiştiğini değerlendirin.
Yedekleme Seçenekleri
Sisteminizi nasıl yedekleyeceğinizi seçerken çeşitli seçeneklere sahipsiniz. Bu yüzden değerli verilerinizi korumanın ilk adımı, yedekleme depolama türlerini anlamak ve size veya şirketinizin ihtiyaçlarına uygun olanı seçmektir.
Fakat genellikle 3’ü 1 arada yedekleme kuralına uymak yaygındır. Bu, verilerinizi üç ayrı yerde, iki tür depolamada ve bir kopyası site dışında tutulacak şekilde depolamak anlamına gelir. Bu şekilde, verileriniz bir depolama alanında kayıp yaşasa birden fazla kopyanız olur ve en az bir kopyası doğal afetlerden korunur.
Verilerinizi korumak için kullanabileceğiniz altı ana teknik vardır:
- Harici disk
- Yedekleme yazılımı
- Teyp yedekleme
- Bulut yedekleme
- Donanım cihazları
- Çıkarılabilir medya
Yedek Kurtarma (Backup Recovery) Nedir?
Bir yedekten verilerin kurtarılması, kaybolan verilerin yerine kullanılabilecek başka bir konuma geri yüklenmesi dışında, verilerin genellikle orijinal konumuna geri yüklenmesini gerektirir. Bu yedek kopya, yazılım veya donanım arızası nedeniyle olası veri kaybından ayırmak ve korumak için harici sabit sürücü veya bant gibi bir ortama depolanır.
Verilerinizi kurtarmak, bir kişinin veya şirketin doğal bir felaketten sonra veya hırsızlık ve kasıtlı hasar gibi çeşitli veri kaybı olaylarından sonra yedeklemelerinin kontrolünü elinde tutmasına izin veren bir stratejidir.
Bunu şöyle düşünebilirsiniz: Yedekleme, verilerinizin bir kopyasını koruma amacıyla depolama işlemidir, yedekleme kurtarma ise bir veri kaybı olayı durumunda bu verileri geri yükleme işlemidir.
Veri kaybı her zaman olabilir. Donanım arızası, veri bozulması ve hatta virüs veya kötü amaçlı yazılım saldırıları gibi insan müdahalesi ve yanlışlıkla veri silme sonucu da olabilir. Yedek bir kopyaya sahip olmak, bu felaketlerden biri meydana geldikten sonra işletmenizi tekrar ayağa kaldırmak için etkilenen verileri geri yüklemenize yardımcı olacaktır.
Bu çözüm, bilgisayar, sunucu veya başka bir altyapı arızası durumunda işletmelerin yazılımları, ayarları ve verileri eski haline hızlı ve verimli bir şekilde kurtarmasına yardımcı olur.