Yeni bir geliştiriciyseniz, muhtemelen XML terimiyle karşılaşmış ve bunun ne anlama geldiğini ve nasıl kullanıldığını merak etmişsinizdir.
Tüm araştırmalarınız sonucunda karşılaşacağınız sonuç yüksek ihtimalle, hangi programlama dilini öğreniyor olursanız olun XML bilmeniz gerektiği olacaktır. Ancak unutmamanız gerekiyor ki, XML bir programlama dili değildir.
Peki bu XML tam olarak nedir?
XML Nedir?
eXtensible Markup Language’in (Genişletilebilir İşaretleme Dili) kısaltması olan XML, verileri tanımlamak için kullanılan bir dildir. XML’de depolanan veriler “kendi kendini tanımlayan bir meta işaretleme dili” olarak bilinir. Bu, verinin yapısının verinin kendi içinde gömülü olduğu anlamına gelir.
Bilgisayarlarda eriştiğiniz bilgilerin çoğu, bir web tarayıcısında, mobil uygulamada veya masaüstü uygulamasında gördüğünüz nihai sonuç olarak saklanmaz. Bunun yerine, metin tabanlı bir biçimde bulunur.
Verileri depolamak için metin kullanmak kalıcıdır, ancak bu veriler için standart bir yapı olmadan uygulamalar arasında paylaşmak zordur. Veri standartları olmadan, bu verilere erişen her uygulama için onu ayrıştırmak için özel kodun yazılması gerekir. Yani her yeni veri kümesinin kendi özel koduna ihtiyacı olacaktır.
Örnek XML:
<message> <to>Sibel</to> <from>Ali</from> <title>Reminder</title> <body>Don't forget me this weekend!</body> </message>
Yukarıdaki XML geçerlidir, çünkü ne olduğunu açıklayan her veri parçasını bir etiket çevreler. Bu, geliştiricilerin verileriyle birlikte içeriği standart, yapılandırılmış bir biçimde depolamasına olanak tanır.
XML’in standartları olduğu için, her türlü programlama dili ve uygulaması tarafından hatasız veya yanlış yapılandırmalar olmadan ayrıştırılabilir ve yorumlanabilir. Yukarıdaki XML örneği, yapısını bilen çeşitli mesajlaşma uygulamaları arasında kullanılabilir.
XML’in Özellikleri Nelerdir?
- XML etiketleri önceden tanımlanmamıştır. Özelleştirilmiş etiketlerinizi tanımlamanız gerekir.
- XML, verileri görüntülemek için değil, verileri taşımak için tasarlanmıştır.
- XML işaretleme kodunun bir insan için anlaşılması kolaydır.
- İyi yapılandırılmış formatın programlardan okunması ve yazılması kolaydır.
- XML, HTML gibi genişletilebilir bir biçimlendirme dilidir.
XML Kullanmanın Avantajları Nelerdir?
XML kullanmanın önemli avantajları aşağıdaki şekildedir:
- Belgeleri sistemler ve uygulamalar arasında taşınabilir hale getirir. XML yardımıyla farklı platformlar arasında hızlı bir şekilde veri alışverişi yapabilirsiniz.
- XML, verileri HTML’den ayırır.
- XML, platform değiştirme sürecini basitleştirir.
XML Ne İçin Kullanılır?
XML, yapısıyla birlikte verileri depolamak için kullanılan bir formattır. Bu özellik, verileri aktarma, belgeleri biçimlendirme, mizanpaj oluşturma vb. birçok şey için kullanılır.
Şimdi XML’in ne için kullanıldığına daha yakından bakalım.
1. Veri transferi
Hemen hemen her uygulamanın veri depolamak ve almak için bir yola ihtiyacı vardır. Bu genellikle bir API (Uygulama Programlama Arayüzü) kullanılarak internet üzerinden gerçekleşir. Back-End mühendisleri, web sunucularında çalışan API’ler oluşturur.
Aynı API, bir veri tabanındaki verileri kaydetmek ve bunlara erişmek için web uygulamaları, masaüstü uygulamaları ve mobil uygulamalar da dahil olmak üzere birçok uygulama tarafından kullanılabilir. Bu veriler için standart bir format bunu mümkün kılar.
XML, programcıların tüm bu çeşitli uygulamalar tarafından ayrıştırılabilen bir yapıda veri aktarmak için kullandıkları bir formattır ve genellikle API’ler oluşturmak için kullanılır. SOAP ve XML-RPC, web hizmetlerinde kullanılan iki tür XML API’sidir. Bu API’lerden herhangi birine bağlanan herhangi bir uygulama, içerdiği verileri kullanmak için yalnızca biçimi bilmek zorundadır.
2. Belgeleri biçimlendirme
Web sayfaları HTML belgeleridir ve HTML bir XML biçimidir. HTML, daha sonra onu görsel olarak hoş bir biçimde sunan bir web tarayıcısı tarafından işlenir. Bir HTML belgesindeki etiketler, başlıklar, paragraflar, resimler vb. belirli öğe türlerini tanımlar. Tarayıcı, bu öğelerin bu etiketlere dayalı olarak nasıl oluşturulacağını bilir.
HTML ayrıca içerdiği verilerle ilgili bağlamsal bilgileri, kimlik ve sınıf içeren nitelikler biçiminde depolar. CSS, başlığı kırmızı yapmak veya bir paragraf için yazı tipini ayarlamak gibi bu niteliklere dayalı belirli stiller uygulamak için HTML ile birlikte çalışır.
Bu, biçimlendirme için XML kullanmanın yalnızca bir örneğidir. PDF dosyaları, PostScript dosyaları, Microsoft Word belgeleri, PowerPoint belgeleri ve RTF metin dosyaları da XML olarak saklanır. Bu dosyaları varsayılan uygulamalarında açtığınızda, bu XML’i ayrıştırır, biçimlendirir ve ona bilgisayar ekranınızda gördüğünüz stili verir.
3. Web’de arama
Arama motorları yıllar içinde gelişerek artık aramaları daha doğru hale getirmek için HTML (XML) etiketleri kullanmaya başladı.
Örneğin, en sevdiğiniz yazarın bir kitabını aradığınızı varsayalım. Arama motoruna Yaşar Kemal’i aradığınızı söylediğinizde, bir arama motoru, HTML sayfalarında <yazar> etiketini ayrıştırarak, arama sonuçlarını, adını içeren her sayfa yerine yalnızca bu etikette Yaşar Kemal bulunanlarla sınırlayabilir.
4. Layout oluşturma
Bir Android mobil uygulamasındaki her düzen, XML’de oluşturulur. Bu düzenler, verilerin telefon ekranında nerede oluşturulacağını belirler. Yaygın Android düzenleri, uygulamaya ekrandaki içeriği yatay veya dikey olarak hizalamasını söyleyen Linear Layout, diğer düzenleri dinamik olarak içerecek şekilde tasarlanmış Frame Layout ve kaydırabileceğiniz öğeleri görüntüleyen List layout’u içerir.
5. Yapılandırma verilerinin saklanması
XML ayrıca bir uygulamayı yapılandırmak için kullanılan verileri de depolar. Microsoft Excel’de XML, bir elektronik tabloda bulunan tüm bilgileri tutar. Yalnızca veriler değil, aynı zamanda sütunların tanımları, alanların biçimi, kullandıkları hesaplamalar vb. de tutulur. Android uygulamaları XML’i yalnızca düzenler için değil, uygulamanın kullanacağı renkleri, stilleri ve boyutları depolamak için de kullanır.
XML İle İlgili En Çok Sorulan Sorular
1. XML öğrenmeye nasıl başlarım?
XML öğrenmek yeni başlayanlar için bile çok zor değildir. Kısa kurslar ve hatta XML üzerine öğreticiler sunan çevrimiçi platformlar aracılığıyla öğrenmeye başlayabilirsiniz.
2. XML öğrenmek kolay mı?
XML öğrenmek o kadar zor değil, en fazla bir ay sürer. Pratik yaptığınızda bile, öğrenmenin oldukça kolay olduğunu görürsünüz.
3. XML sözdizimi nedir?
XML sözdizimi, bir XML uygulamasının nasıl yazılması gerektiğini tanımlayan kuralları belirtir.
4. Bir XML belgesi nasıl görüntülenir?
XML dosyaları basit metin biçiminde kodlanmıştır; bu nedenle, bunları herhangi bir metin düzenleyicide açabilir ve net bir şekilde okuyabilirsiniz.
5. HTML ve XML arasındaki fark nedir?
HTML, bir web sayfasının bilgisini görüntülemenin yanı sıra yapıyı da tanımlar; XML ise bilgileri yapılandırmak, depolamak, aktarmak ve verilerin ne olduğuna atıfta bulunmak için kullanılır.