Bu makalemde, donanımından kaynaklanan problemlerden ve bunların çözüm yöntemlerinden bahsediyor olacağız. Bu problemler fiziksel donanımın yanısıra aygıt sürücülerinden de kaynaklanabilmektedir. Çoğu zaman bilgisayara eklemiş olduğumuz donanımların sürücü kurulum ve konfigürasyonları otomatik olarak gercekleşmesine rağmen, bu sürücülerin farklı model ve versiyonlarından dolayı çıkacak sorunların bilinmesi önemlidir.
Donanımlardaki problemler iki ana sebepten dolayı meydana gelmektedir. Bunlardan birincisi aygıtımızda ki uyumsuzluk, bozulma, vb… şekilde sınıflandırılabilecek olan hatalar’dır. İkincisi ise aygıt sürücümüzde ki genellikle versiyon farklılıklarından kaynaklanan hatalardır. Problem çözmek için ise öncelikle problemimizin hangi sebepten kaynaklandığını tespit etmek gerekmektedir.
Fiziksel Donanım kaynaklı hatalar
Bilindiği üzere bilgisayarımız Anakart, İşlemci, Bellek, Disk, vb… gibi bir çok donanım parçasının toplanmasıyla meydana gelmektedir. Ancak bu donanım aygıtlarından yalnızca bir tanesi ya da bir kaç tanesinin kombinasyonlarında ki hatalar bilgisayarımızın performansını düşürebilir hatta çalışmasını dahi engelleyebilir.
Bu hataların oluşma risklerini azaltmak için donanım bileşenlerimizin, bu parçaların üreticilerinin tavsiye etmiş olduğu çevresel şartlarda tutulması gerekmektedir. Örnek olarak donanımımızı oldukça tozlu ya da yüksek sıcaklıklı alanlarda (bu şartlarda çalıştırılmak üzere geliştirilmiş olmadığı sürece) bulundurmaktan kaçınılmalıdır.
Aygıt Sürücüsü kaynaklı hatalar
Aygıt sürücüsü kaynaklı hataların temelinde 3 sebep bulunmaktadır.
●InCompatibility (Uyumsuzluk):Windows Vista ile, daha önceki Microsoft Windows İşletim sistemi versiyonları için geliştirilmiş olan sürücüler arasında uyumsuzluk problemleri çıkabilir. Bu problemi giderebilmek için ilgili aygıt sürücüsü’nün Windows Vista versiyonunun olup olmadığı araştırılmalı, bulunduğu takdirde bu versiyonu kullanmalıyız.
●Driver Bugs (Sürücü hataları):Her ne kadar donanım üreticileri sürücülerinin hatasız olması için gerekli önlemleri almaya çalışsa da yazılımlarda sıkça rastlanabilecek hatalardan (bugs) dolayı sürücülerde zaman zaman problemler meydana gelmektedir. Dolayısıyla sürücü üreticimizden en güncel versiyonu, daha önceki versiyonlardaki hataların düzeltilmiş olmasından dolayı, temin etmeliyiz. Bunun yanı sıra kullandığımız aygıt sürücümüzün de Microsoft tarafından Digital olarak imzalanması gerekmektedir.
●32 bit/64 bit problemleri: Windows Vista’nın 32 bit ve 64 bit olmak üzere iki sürümü bulunmaktadır. Ancak 32 bit için geliştirilmiş olan sürücüler, 64 bit sürümlerde çalışmamaktadır (Tam terside geçerlidir). Dolayısıyla donanım üreticimizden uygun aygıt sürücüsünü temin etmeliyiz.
Donanımımız ile ilgili bilgi almak için kullanabileceğimiz araçlar
Donanım problemlerini oluşturan ya da oluşturma potansiyeli yüksek olan aygıtların belirlenmesi için, donanım bileşenlerimiz hakkında bilgi almak önemlidir. Bunun için aşağıdaki araçları kullanabiliriz.
●Event Viewer (Olay Görüntüleyicisi):Problem çözümü için başlangıç noktasıdır. Sistem ve uygulama loglarındaki aygıt veya aygıt sürücüsü ile ilgili olan bilgi, uyarı ve hatalar gözden geçirilmelidir.
●Sytem Information (Sistem Bilgisi):Aygıtların kullanmış olduğu kaynaklar (IRQ, Memory Adress Range, vb..) ile ilgili ve çakışma problemleri hakkında bilgi vermektedir. Bu konsola Run satırına msinfo32 yazılarak erişilebilir.
●Device Manager (Aygıt Yöneticisi):Bilgisayarımızdaki Donanım aygıtları ve sürücüleri hakkında bilgi veren bir konsoldur.
●Reliability and Performance Monitor (Güvenilirlilik ve Performans İzleyicisi): Güvenilirlilik ve performans olmak üzere 2 monitörden oluşmaktadır. Bunlardan Güvenilirlilik monitörü zaman içinde gerçekleşmiş olan donanım hatalarını göstererek belirlemiş olduğu bir trendle gelecekteki olası hatalar ve buna paralel olarak değiştirilmesi gereken aygıtlar hakkında bilgi verir. Performans izleyicisi ise bilgisayarımızdaki kurulu donanım aygıtlarının performansı hakkında bilgi verir.
●Memory Diagnostics (Bellek İncelenmesi):Bu özellik uzun vadeli olarak sistem performansını geliştirme amacıyla gelmiştir. RAM ile ilgili hatalar hakkında bilgi vererek problemin çözülmesi için kullanıcıyı uyarır. Bilgisayarımızın hafızasını açılış sırasında kontrol edebilmek için kullanılabilir. Bu konsolu kullanabilmek için Yönetici haklarına sahip olunması gerekir.
●Windows Error Reporting (Hata bildirim Raporu):Herhangi bir donanım hatası hakkında bilgi toplayıp, bu bilgiyi Microsoft’a gönderir. Aynı zamanda neden bir aygıt veya sürücüsünün problem çıkardığı hakkında da detaylı bir biçimde bilgi görüntüleyebilir.
●Remote Desktop (Uzak Bağlantı):Yöneticiler tarafından uzak bilgisayardaki donanım hakkında bilgi sahibi olabilmek için kullanılabilir.
Donanım Kaynaklı problemlerin Çözümü için tavsiye edilen adımlar
Genellikle yeni bir aygıt kurulduğunda ya da bir aygıt sürücüsü güncellendiğinde ortaya çıkan donanım kaynaklı problemler için aşağıdaki gibi bir çözüm planı hazırlayabiliriz:
Bilgisayarımızda Windows Vista Capable Logosu’nun olması ve donanım bileşenlerinin Windows Marketplace Tested Products List altında olması gerekmektedir.
Eğer bilgisayarımıza herhangi bir 3.kuruluş tarafından üretilmiş sürücü ya da yazılım kurulmuş ise kaldırılması ya da çalışması engellenmelidir. Problemin devam etmesi durumunda üretici firmanız ile irtibata geçmeniz gerekebilir.
Güncellenmiş bir aygıt sürücüsünün kurulumu sonrasında problem yaşanıyorsa, Driver Rollback özelliği kullanılarak Eski sürücü versiyonuna geri dönüş yapılabilir.
Üretici desteğinden ilgili anlaşmalar çerçevesinde istifade edilmeli ve hatalı donanımların değişmesi için uygun şartlar oluşturulmalıdır.
Benzer hataların bir daha yaşanmaması için incelemelerle hataya sebep olan olayların not edilip analizinin yapılması gerekmektedir.
Evet, arkadaşlar bu makalemde Vista üzerinde kaynaklanabilecek olan donanımsal problemlerin tespit edilmesi ve bu problemlerin giderebilmesi için kullanabileceğimiz araçların neler olduğundan bahsettim. Bir başka makalede tekrar görüşmek üzere…