Windows Server Nano – Bölüm 2

Mesut ALADAĞ 21/06/2015

0 7 dakika okuma süresi

Microsoft’un yeni nesil işletim sistemi olacak olan Windows Server vNext ile gelen yenilikleri incelemeye devam ediyoruz. Şu ana kadar aşağıdaki makalelerimizde Windows Server 2016 ile gelen yenilikleri sizlerle paylaşmıştık:

Windows Server vNext 2016 Technical Preview 2 Yenilikleri – Bölüm1

Windows Server vNext 2016 Technical Preview 2 Yenilikleri – Bölüm2

Windows Server 2016 TP2 DNS Politikaları – Bölüm 1

Windows Server 2016 TP2 DNS Politikaları – Bölüm 2

Yukarıda linklerini verdiğimiz makalelerimizde de belirttiğimiz gibi Windows Server vNext geliştirme süreci devam ediyor. Ürünün 2016 yılı içerisinde piyasaya çıkacağını tahmin ediyoruz. Mayıs ayı içerisinde “Windows Server Technical Preview 2” sürümü yayınlandı. Yine Mayıs ayı içerisinde ürünün resmi adının da Windows Server 2016 olacağı duyuruldu. Windows Server 2016 Technical Preview 2 ISO ya da VHD dosyasını aşağıdaki adresten indirerek testlerinize başlayabilirsiniz:
https://www.microsoft.com/en-us/evalcenter/evaluate-windows-server-technical-preview

Üç bölümden oluşan bu makale serimizde de sizlerle Windows Server 2016 ile gelen yeniliklerden en önemlisi olan ve bulut altyapılarını çok daha güçlendirecek yeni Windows Server sürümü kod adı “Tuva” olan “Windows Server Nano’yu” inceliyoruz. Makalemizin ilk bölümünde Windows Server Nano’ya giriş yapıp, genel mimari özellikler ve diğer sürümlere göre avantajlarını incelemiştik. Makalemizin bu bölümünde de Nano Server kurulumunu gerçekleştireceğiz.

Bu bölümde ele alacağımız konular:

Windows Nano Server Kurulumu ve Yapılandırması

İhtiyacınız olan paketlerle Nano Server imajının hazırlanması

İlave aygıt sürücülerinin eklenmesi

Unattend.xml katılımsız kurulum dosyası ile yaygınlaştırılması

Nano Server İle Çalışmaya Başlamak

Nano Server bulut tabanlı veri merkezi altyapılarında en iyi performans ve güvenlik standartlarına göre optimize edilmiş, uzaktan yönetim modeline göre tasarlanmış Windows sunucu ailesinin yeni nesil işletim sistemi dağıtımıdır.

Windows Nano Server karakteristik özellikleri:

Yerel olarak oturum açma yeteneği yoktur.

Uzak masaüstü bağlantısı ile oturum açma yeteneği yoktur.

Çok düşük boyutta disk alanı kullanır.

Çok hızlı kurulur.

Diğer Windows Server sürümlerine göre çok daha az yeniden başlatma ihtiyacı duyar.

Nano Server’ın ideal olarak kullanılabileceği senaryolar:

Cluster ya da Stand-alone mimaride çalışan Hyper-V Host Sunucusu

Scale-Out File Server (SOFS) yapıları için Storage Host Sunucusu

Tamamen bulutta geliştirilmiş uygulamalar için Container ya da sanal işletim Sistemi (VM ya da Hyper-V guest)

Nano Server Mimarisinde Paketlerle Rol ve Feature Eklenmesi

Windows Server 2016 Technical Preview sürecinde Nano Server işletim sistemi medyası içerisinde NanoServer klasörü içerisinde bulunuyor.

NanoServer klasörü içerisinde .wim imajı ve Packages alt klasörü geliyor. Packages klasörü altındaki paket dosyaları kullanılarak Nano Server VHD imajına rol ve feature eklenmesini gerçekleştirip, daha sonra da bu imajdan açılış gerçekleştireceğiz.

Aşağıdaki tabloda Nano Server tarafından desteklenen ve paketlerle eklenebilen rol ve feature listesini görmektesiniz:

Rol ya da Feature	Paket Dosyası
Hyper-V Rolü	Microsoft-NanoServer-Compute-Package.cab
Failover Clustering	Microsoft-NanoServer-FailoverCluster-Package.cab
VM Olarak Nano Server Sürücüleri	Microsoft-NanoServer-Guest-Package.cab
Ağ kartı ve disk denetleyici sürücüleri	Microsoft-NanoServer-OEM-Drivers-Package.cab
File Server rolü ve diğer depolama bileşenleri	Microsoft-NanoServer-Storage-Package.cab

WIM İmajınını VHD’ye Dönüştürmek

Öncelikle Windows Server Technical Preview 2 ISO’su ya da medyasi içerisindeki NanoServer klasör içeriğini sunucunuzun ayrı bir klasörüne kopyalayın. Ben bu işlem için C:\NanoServerVHD\ ana klasörünü oluşturdum.

C:\NanoServerVHD\WIM altına da Nano Server WIM imajını kopyaladım.

C:\NanoServerVHD\Packages altına da Nano Server rol ve feature paket dosyalarını kopyaladım.

Şimdi de Script Center adresinden Convert-WindowsImage.ps1 script dosyasını aynı klasör içerisine indirin. Bu PowerShell script medya üzerindeki .wim imajını tanımlanan dosya yoluna VHD imajı olarak dönüştürmemizi sağlıyacak.Şu anki son versiyonunun Windows 10 desteği de gelmiştir. Ben de uygulamalarımı Windows 10 üzerinde gerçekleştiriyorum.

Convert-WindowsImage.ps1 şu an itibariyle Windows 10, Windows 8, Windows 8.1 ya da Windows Server 2012 R2 sistemler üzerinde çalıştırılarak Windows 2008 R2, Windows Server 2012, Windows Server 2012 R2, Windows 7, Windows 8 ve Windows 8.1 işletim sistemlerine ait ISO ya da WIM imajlarından VHD ya da VHDX imaj üretmeyi sağlıyor. Bunun için işlem yapılan sistem üzerinde Hyper-V rolünün bulunma zorunluluğu da yok. Ben makaledeki adımlarda bir Windows 10 Insider Preview versiyonu üzerinde bu işlemleri administrator hesabı ile oturum açarak gerçekleştiriyorum.

Windows PowerShell komut satırı uygulamasını “Run as administrator” seçeneği ile başlatıyoruz.

Şimdi de aşağıdaki şekilde öncelikle Convert-WindowsImage.ps1 PowerShell script dosyasını çalıştırıyoruz.

Bu şekilde çalıştırdıktan sonra herhangi bir dosya uzantısı kullanmadan Convert-WindowsImage cmdlet ile komutları işletebilirsiniz.

Şimdi de aşağıdaki komutla WIM imajından VHD oluşturma sürecini başlatacağız:

Convert-WindowsImage -Sourcepath <path to wim> -VHD <path to new VHD file> –VHDformat VHD -Edition 1

Komutumuzu çalıştırdıktan sonra VHD imaj oluşturma süreci başlıyor.

Gerçekleştirilen adımlar:

Komut satırında Edition ile verdiğimiz imajın seçilmesi

Boş bir VHD disk oluşturulması

VHD’nin bağlanması

GPT sitili ile yapılandırılıp, bölümlenmesi

Sistem volume oluşturulması

Boot volume oluşturulması

Biçimlendirme işlemleri

İşletim sistemi imajının (Nano Server) VHD’ye aktarımı

VHD’nin bootable olarak yapılandırılması

İmajın kapatılması

İşlem adımları başarıyla tamamlandıktan sonra VHDX klasörü altında VHD dosyamızın başarıyla oluştuğunu görüyoruz.

Eğer VHD değil de VHDX oluşturmak istersek de aşağıdaki komutu kullanabilirsiniz:

Yukarıdaki adımlara benzer şekilde disk bölümleme, biçimlendirme vb. adımlar başarıyla tamamlandıktan sonra VHDX dosyamız hazır hale geliyor.

Aynı klasör içerisinde VHDX imajımız da hazır.

İmajı hazırladığım ana klasör altında dism isimli bir klasör açtım.

Windows Server 2016 TP2 medyasında Sources klasörü içerisindeki aşağıdaki dosyaları dism klasörüne kopyaladım:

api*downlevel*.dll

*dism*

*provider*

VHD ya da VHDx’i mount ederken kullanmak için de yine ana klasör altında MountDir dizini açıyoruz.

Bir paket dosyasını yüklemek için Nano Server VHD’nin bulunduğu dizine gidiyoruz, VHD ya da VHDX imajını mount edip ve DISM.exe Add-Package opsiyonunu kullanarak rol ya da feature ekliyoruz. Ben örnek olarak VHDX için bu işlemleri yapıyor olacağım. Siz benzer adımları VHD paketi kullanıyorsanız onun için de gerçekleştirebilirsiniz. Aşağıdaki örnekte Hyper-V rolü ve temel sürücücülerinin imaj içerisine eklenmesini görüyorsunuz:

cd \NanoServerVHD
md mountdir
dism\dism /Mount-Image /ImageFile:.\NanoServer.vhd /Index:1 /MountDir:.\mountdir

Bu komut sonrasında MountDir dizini içerisine Nano Server imajını açıyor.

Şimdi de aşağıdaki komutları çalıştırarak VHD imajı içerisine Hyper-V rolü için gerekli paketleri ekliyoruz:

dism\dism /Add-Package /PackagePath:.\packages\Microsoft-NanoServer-Compute-Package.cab /Image:.\mountdir

dism\dism /Add-Package /PackagePath:.\packages\en-us\Microsoft-NanoServer-Compute-Package.cab /Image:.\mountdir

dism\dism /Add-Package /PackagePath:.\packages\Microsoft-NanoServer-OEM-Drivers-Package.cab /Image:.\mountdir

dism\dism /Add-Package /PackagePath:.\packages\en-US\Microsoft-NanoServer-OEM-Drivers-Package.cab /Image:.\mountdir

İsteğe bağlı olarak Failover Cluster, Storage gibi diğer rol ya da feature bileşenlerine ait paket eklemelerine de devam edebilirsiniz:

Eklenecek rol, feature ya da ilave sürücü kalmadıysa da aşağıdaki komut ile imajı kapatabilirsiniz.

dism\dism /Unmount-Image /MountDir:.\MountDir /Commit

Rol ve feature eklemeleri sonunda imajımızın boyutu biraz daha artmış oldu.

İlave Sürücülerin Eklenmesi

Sahip olduğunuz donanımlar ya da sistem Nano Server sürümünün tam uyumlu çalışması için ilave sürücülere gereksinim duyabilir. Nano Server’a bu ilave sürücüleri eklemeden önce, yukarıda gerçekleştirdiğimiz adımlarla temel sürücüleri ilave edin ve Nano Server’ı VHD’den açmayı deneyin. Eğer sonuç başarısız olursa ya da sürücülerden dolayı sorunlar yaşarsanız bu durumda aşağıdaki adımları gerçekleştirerek ilave sürücüleri ekleyebilirsiniz:

Nano Server kurulumunu yapacağınız fiziksel sunucu üzerine Windows Server 2016 TP2 kurulumunu yapın.

Device Manager açın ve aşağıdaki kategorilerde bulunan aygıtları tanımlayın:

Network adapters

Storage controllers

Disk drives

Bu kategorilerdeki her aygıt için Properties’den Driver tabına geçip Driver Details tıklayın.

Sürücü dosyası adı ve yolunu not edin. Örneğin; e1i63x64.sys isimli dosya için C:\Windows\System32\Drivers konumu gibi.

Komut satırında dosya adını arattırın ( dir e1i*.sys /s /b). Bu örnekte sürücü harfi aynı zamanda C:\Windows\System32\DriverStore\FileRepository\net1ic64.inf_amd64_fafa7441408bbecd\e1i63x64.sys konumundadır.

Run as admin ile komut satırına geçin ve Nano Server VHD’nin bulunduğu dizine gidip aşağıdaki komutları çalıştırın:

md mountdir

dism\dism /Mount-Image /ImageFile:.\NanoServer.vhd /Index:1 /MountDir:.\mountdir

dism\dism /Add-Driver /image:.\mountdir /driver: C:\Windows\System32\DriverStore\FileRepository\net1ix64.inf_amd64_4d8ace23eb3ebde1

dism\dism /Unmount-Image /MountDir:.\MountDir /Commit

Yukarıdaki adımları ihtiyacınız olan tüm aygıt vb. sürücüler için gerçekleştirin.

Nano Server Yapılandırması

Yapılandırmayı tamamlamak için, bilgisayar adı ve Administrator şifresi tanımlanır.Bu görevleri tamamlamak için en iyi yol Unattend.xml dosyasını kullanmaktır. Örnek Unattend.xml dosyasında offlineServicing bölümünde bilgisayar adı, oobeSystem bölümünde Administrator şifresi, specialize bölümünde de takım adı ve organizasyon kaydediliyor ve yapılandırılıyor. Fakat Nano Server’i domaine üye yapmıyor. Bu değerleri kendi ihtiyacınıza göre düzenleyebilirsiniz.

Bu örnekte offlineServicing bölümü DISM komutunu çalıştırır çalıştırmaz uygulanıyor, diğer bölümler sunucu ilk başlatıldığında imaja ekleniyor.

Not :

Bu haliyle Unattend.xml dosyası Nano Server’ı domaine üye yapmaz. Dolayısıyla bu dosyayı Nano Server’ı stand-alone rolünde Workgroup ortamında çalışan sunucu olarak hazırlar. Domaine üye yapma aksiyonunu sizin ayrıca gerçekleştirmeniz gerekiyor. ComputerName ve AdministratorPassword değerleri sadece anlık örnekler.

Bu Unattend.xml dosyası Windows 10 Technical Preview ya da Windows Server Technical Preview öncesi versiyonlarda çalışmaz.

<?xml version=’1.0′ encoding=’utf-8′?>

<ComputerName>NanoServer1503</ComputerName>

</component>

</settings>

</AdministratorPassword>

</UserAccounts>

<TimeZone>Pacific Standard Time</TimeZone>

</component>

</settings>

<RegisteredOrganization>My Corporation</RegisteredOrganization>

</component>

</settings>

</unattend>

Düzenleme yapılmış ve hazırlanmış unattend.xml dosyasını C:\NanoServerVHD klasörüne konumlandırın.

VHDX ya da VHD imajını mount edin ve admin yetkisi ile açılmış komut satırında aşağıdaki komutları çalıştırarak offlineServicing ayarlarını uygulayın:

dism\dism /Mount-Image /ImageFile:.\NanoServer.vhd /Index:1 /MountDir:.\mountdir

dism\dism /image:.\mountdir /Apply-Unattend:.\unattend.xml

Şimdi de kurulum esnasındaki dosyaları depolaması için “Panther” isimli bir klasör oluşturup, Unattend.xml dosyasını da buraya kopyalıyoruz ve sonrasında VHD’yi aşağıdaki komutlarla unmount ediyoruz:

md .\mountdir\windows\panther
copy .\unattend.xml .\mountdir\windows\panther

Bu işlemden sonra tekrar aşağıdaki komut ile imajı kapatıyoruz.

dism\dism /Unmount-Image /MountDir:.\mountdir /Commit

Bu VHDX ile Nano Server ilk açtığımızda belirttiğimiz diğer ayarlar da uygulanmış olacaktır.

Artık VHDX imajımız açılışa hazır. Bunu Hyper-V konsolunda bir Virtual Machine oluşturup disk olarak bağladıktan sonra Nano Server ile çalışmaya başlayabiliriz.

Nano Server sunucumuz açıldıktan sonra şimdi bir bağlantı testi ile erişimi gerçekleştireceğiz.

Öncelikle aşağıdaki komutla Nano Server sunucu ip adresini bağlanılacak güvenilen host listesine ekliyoruz:

Set-Item WSMan:\localhost\Client\TrustedHosts -Value 192.168.1.53 -Concatenate

Nano Server sunucumuza bağlanmak için de Enter-PSSession cmdlet kullanıyoruz. Unattend.xml dosyasında administrator hesabı için belirttiğimiz şifreyi girip OK ile onaylayınca bağlantı gerçekleşmiş olacak.

Nano Server sunucumuza bağlantı sağladıktan sonra PowerShell komut satırından desteklenen tüm cmdletleri kullanarak uzaktan yönetimi gerçekleştirebilirsiniz.

Örneğin Nano Server üzerindeki modül listesini kontrol edelim:

Gördüğünüz gibi temel modül bileşenleri geliyor.

PowerShell.exe çağırdığımızda Nano Server üzerinde de otomatik modül yükleme özelliği ile CoreCLR altındaki temel modülleri hafızaya yüklediğiniz görüyoruz.

$PSVersionTable ile gelen versiyon bilgisi:

PowerShell Remoting bağlantımız aktif iken Nano Server üzerinde Windows Firewall aşağıdaki komutlarla devre dışı bırakıyoruz.

Nano Server paylaşımlarına başarıyla erişim sağladıyabildiğimiz test ediyoruz.

Event Viewer konsolundan Nano Server sunucumuza bağlanıp oluşan olay günlüklerini kontrol ediyoruz:

ÖZETLE:

Üç bölümden oluşan bu makale serimizde de sizlerle Windows Server 2016 ile gelen yeniliklerden en önemlisi olan ve bulut altyapılarını çok daha güçlendirecek yeni Windows Server sürümü kod adı “Tuva” olan “Windows Server Nano’yu” inceledik. Makalemizin ilk bölümünde Windows Server Nano’ya giriş yapıp, genel mimari özellikler ve diğer sürümlere göre avantajlarını incelemiştik. Makalemizin bu bölümünde de Nano Server kurulumu ve ilk yapılandırmasını detaylı olarak paylaştık. Üçüncü ve son bölümde de detaylı yapılandırmalara ve yönetim seçeneklerine devam edeceğiz.

Mesut ALADAĞ.
Microsoft MVP, MCT, P-TSP
www.cozumpark.com | www.mesutaladag.com