Windows Server 2012 ile hayatımıza giren bu özellik Windows Server 2016 ile yaşam döngüsünü birkaç yeni dokunuşla devam ettirmekte. Bu özellik bize ne sağlar ne işe yarar dersek, özetle Storage Spaces, elimizdeki diskleri birleştirip storage gibi kullanma imkânı sağlamaktadır.
Windows Server 2022 üzerinde S2D için aşağıdaki makaleyi inceleyebilirsiniz;
Windows XP işletim sisteminden bu yana bu işlemler bir nebze disk yönetim konsolundan yapılabiliyordu ancak çok kısıtlı şekilde işlemler yapılabiliyordu. Örneklendirmek gerekir ise aynı boyutta partitionları ya da diskleri birleştirebiliyorduk. ThinProvisioning Veri Tekilleştirme yapılamıyordu.
Storage Space ile birlikte aynı veya farklı boyuttaki diskleri, farklı marka ve model diskleri hatta ide data gibi farklı bağlantı arabirimlerine sahip diskleri bir araya getirebilmekteyiz. Bunun için Windows Server İşletim sistemi sahibi olmamız yeterli. Sözü fazla uzatmadan adımlarımıza geçelim.
Öncelikle ortamımızı inceleyelim. Ben işlemlerimi sanal bir makine üzerinde gerçekleştireceğim. İşletim sistemimin kurulu olduğu disk haricinde ide ve iscsii olarak toplamda 3 diske sahibim. Disklerim ayrıca farklı disk kapasitelerine sahip.
İşletim sistemimin disk yönetim ekranında disklerimiz gözükmekte. Görüldüğü gibi her biri ayrı boyutta ve sistemimize tanıtılmamış durumda.
Disklerimizi çalışır duruma getirebilmek adına bir disk üzerinde sağ tıklayarak Online seçeneğine tıklayalım.
Tüm diskleri online duruma çektikten sonra Initialize Disk seçimini ile hazır hale getirelim.
Bu ekranımızda hangi disklerimiz için bu işlemi yapmak istediğimiz sorulmakta. Biz üç yeni diskimizi de sistemimize aktif olarak ekleyeceğimiz için hepsini seçiyoruz. Diskleri MBR ve GPT olarak partitionları kullanıma hazır hale getirebiliriz. Öncesinde GPT ve MBR nedir ona değinelim.
MBR: Bilgisayarımızın açılışı sırasında üzerindeki sabit disklerin okuduğu ilk sektör olarak özetlenebilir. Yani bir bilgisayar açılırken BIOS üzerinde ayarlanmış boot aygıtı ne ise (örneğin bu bir HDD ise) bu cihazın ilk sektörüne ulaşır ve boot işlemini gerçekleştirmeye çalışır. MBR disk bölümleri 2 TB boyutuna kadar büyüyebilir.
GPT: GUID bölümleme tablosu (GPT) disk bölümleme stili, büyüklüğü en çok 18 eksabayt olan birimleri ve disk başına en çok 128 bölümü destekler. Buna karşılık, ana önyükleme kaydı (MBR) disk bölümleme stili, büyüklüğü en çok 2 terabayt olan birimleri ve disk başına en çok dört birincil bölümü (veya üç birincil bölüm, bir genişletilmiş bölüm ve sınırsız sayıda mantıksal sürücü) destekler. MBR bölümlemeli disklerden farklı olarak, platform işlemi açısından kritik öneme sahip veriler, bölümlenmemiş veya gizli kesimlerde değil, bölümlerde bulunur. Performans açısından 64 bit sistemlerde kullanılması önerilmektedir. Biz GPT seçimini yapıp OK butonuna tıklıyoruz.
Storage Spaces yapısı için disklerimizi bu şekilde biçimlendirme yapıp sürücü harfi atamadan olduğu gibi bırakalım.
Gerekli diskleri hazır hale getirdiğimize göre rol kurulumu için hazırlıklara başlayabiliriz. Server Management konsolunda File and Storage ServicesàVolumeàdisk altında disklerimiz özellikleri ile birlikte aşağıdaki gibi görünmektedir.
Storage Pools altında şu an kurulu olan işletim sistemi diski haricinde bir pool tanımlama bilgisi yer almamaktadır.
Yeni bir pool tanımlaması için TASK kısmında New Storage Pool… seçimini tıklayalım.
Sihirbaz ekranınıNext ile geçelim.
Pool için bir isim verelim Next ile sonraki adıma ilerleyelim.
Bu ekranımızda kullanabileceğimiz disklerimiz gözükmektedir. Pool’a dahil edeceğimiz disklerimizi seçelim, ben üç diski de kullanacağım için hepsinin onay kutusunu işaretliyorum.
Allocation sütununda disklerimize uygulanabilecek 2 tip seçenek mevcut. Birincisi Automatic yani sistemin karar vermesi için belirtilen seçenek, ikinci ise Hot Spare yani herhangi sebepten dolayı diskin bozulması durumunda otomatik olarak bozuk disk üzerinde bulunan verinin yazılması için kenarda bekleyen bir disk. Ben test için üç disk kullandığım ve lab ortamı olduğu için hepsini Automatic olarak ayarlıyor Next ile sonraki adıma ilerliyorum.
Bu ekranda pool oluşturma adımı öncesi yaptığımız seçimlerin bir özeti bize sunulmakta. Create ile işlemi başlatalım.
İşlem başarı ile tamamlandı. Close ile bu ekranı kapatalım ve durumun oluşturduğu sonuçlara göz atalım.
Server Management ekranında VolumesàStorage Pools başlığı altına geldiğimizde oluşturulan Pool ve bu Pool altındaki diskleri görebiliyoruz.
Biz sadece bir disk havuzu oluşturduk. Bu havuz içerisinde gerekli disk birimlerini oluşturmadığımız için bu durum disk management konsolunda aşağıdaki gibi gözükmekte.
Şimdi oluşturduğumuz pool üzerinde disk birimleri yani sanal disk alanları tanımlayabiliriz. Bu işlem için yine VolumesàStorages Pools ekranında ve pool seçiliyken Tasks butonundan New Virtual Disk… kısmına tıklayalım.
Kullanılacak olan pool listesinde tek bir pool yapımız olduğundan bu ekran bize yansıtılıyor. Tek olan pool seçiliyken OK butonuna tıklayalım.
Klasik olan sihirbazı Next ile geçelim.
Bu ekranımızda sanal disk birimine bir isim verip Next ile ilerleyelim.
Bu ekranımızı default olarak Next ile geçebiliriz.
Bu ekranımızda disk mimarilerini seçebiliriz. Bize burada 3 seçenek sunulmakta. Bunları kısaca aşağıda açıklayalım.
Simple : Kısaca “RAID0” denilebilir, Simple seçilirse bu disk üzerine yazılmak üzere gelen data tüm disklere stripe edilerek yani bölünerek yazılır. En performanslı seçenektir. Fakat çok güvenli değildir.
Mirror : Kısaca “RAID1” denilebilir. Gelen data tüm disklere yazılır. Okuma oldukça hızlı yazma her data iki diske yazıldığından okuma kadar performanslı değildir. Ancak kötü ’de değildir, güvenlidir.
Parity : Kısaca “RAID5” denilebilir. Datalar ve Parite bilgileri RAID5’te olduğu gibi dağıtılarak yazılır. Güvenli ve performanslı olarak kullanılabilir. Biz Simple ile ilerliyor Next ile sonraki adıma geçiyoruz.
Bu ekranda oluşturulacak disk birimi için seçim yapmamız gerekmekte. Yine seçimleri aşağıda açıklayalım.
Thin: Bu metotla oluşturulan birim kapasitesi örnek olarak 50 Gb olsun. Disk üzerinde ilk anda 50 GB alan kaplanmaz. Disk birimi doldukça alan kullanımı söz konusu olur.
Fixed: Bu seçenekte ise örnek olarak yine 50 Gb kapasiteli bir disk oluşturulacak ise disk üzerinde o anda 50 Gb alan rezerv edilerek anında kullanıma başlar. Performans odaklı alanlarda kullanılması söz konusudur. Ancak son zamanlarda yapılan iyileştirmeler ile Hyper-v üzerinde Dynmical disklerinde iyi performanslara geldiği Microsoft tarafından söylenmekte.
Biz Thin seçimi ile Next butonuna basarak sonraki adıma geçelim.
Oluşturulacak olan disk birimi için bir kapasite girmemiz gerekmekte. Ben 55 GB olarak bir ala belirleyip Next ile sonraki adıma geçiyorum.
Şu ana kadar olan işlemlerin bir özeti yine karşımıza geldi. Create ile pool içindeki disk birimimiz olan sanal diskimizi oluşturalım.
İşlem başarı ile tamamlandı. Ben oluşacak olan sanal diski biçimlendirip, sürücü harfi ataması yapıp doğrudan sunucum üzerinde kullanmak için test yapacağım. Bu nedenle Create a volüme when this wizard closes seçimi ile otomatik olarak bu adımların başlatılması için onay kutusunu işaretli bırakıyorum. Close ile ekranımızı kapatalım.
Bu konsol üzerinden neleri yapabileceğimiz noktasında bilgi veren klasik sihirbaz ekranını Next ile geçerek sonraki adıma ilerleyelim.
Bu ekranda üzerinde işlem yapabileceğimiz kullanılabilir diskler görünmekte. Disk1 sunucu üzerinde işletim sistemi kurulu disk olduğundan bu disk üzerinde işlem yapamayız. Zaten bizim işimi Disk4 isimli oluşturulan pool içerisinde yer alan sanal disk. Bu diski seçerek Next ile ilerleyelim.
Oluşturulan sanal disk üzerinde ne kadarlık bir partition kullanacağımızı belirleyelim. Ben tamamını kullanacağım için gelen değer neyse o şekilde bırakarak Next ile sonraki adıma ilerliyorum.
Oluşturulacak olan partition için bir sürücü harfi seçiyorum. Windows Disk Management yapısında olduğu gibi klasöre map etmek veya bir sürücü harfini sonra atamak mümkün. Ben R sürücü harfini atayarak Next ile sonraki adıma ilerliyorum.
Diskin format metodunu seçebiliriz. Ben ayarları varsayılanda bırakıp volüme alanında bir isim belirtiyorum. Next ile sonraki adıma ilerleyebiliriz.
Yapılacak olan işlemler yine özet halinde karşımızda. Create ile işlemleri başlatalım.
İşlemlerimiz başarılı şekilde tamamlandı. Close ile ekranı kapatalım.
Diskimiz başarılı şekilde R sürücü harfi ile Disk4 olarak disk yönetim ekranında yerini aldı ve kullanıma hazır durumda.
Sürücümüze veri yazma silme işlemleri yapabilir durumdayız.
Buraya kadar olan kısımda bu rol nedir. Diskler birleştirilerek nasıl bir disk havuzu oluşturulur, disk havuzu içerisinde nasıl volüme alanlar oluşturulur ve bu alan nasıl kullanılır noktasında genel bilgi aktarımı yapmaya çalıştık. Şimdi disk alanında nasıl değişiklikler yaparız birazda buna bakalım. Ben sanal makinamıza bir disk daha ekliyorum ve disk havuzumuzu genişletme testi yapalım.
Sanal makinaya eklenen diskimiz görülmekte. Ben makale başında olduğu gibi diskimizi online duruma getirdim.
File and Storages ServicesàVolumes-Disks ekranında yeni eklenen diskimiz görünmekte.
Storages pool ekranında yine diskimiz ilk halinde yani primordial konumda beklemekte.
Biz disk ilavesi yaparak alan genişletmesi yapacağımız için yine bu ekranımızda yer alan TASKS butonuna tıklayarak açılır menüden Add Physical Disk… seçimini yapalım.
Kullanılabilir disk olarak eklemiş olduğumuz 1 adet 80 GB diskimiz görünmekte. Ben bu diski parity olarak eklemeyeceğim ve doğrudan alan büyütmesi yapacağım için diski seçip, Allocation seçimini Automatic olarak bırakıp OK butonuna tıklıyorum.
Mevcut pool içine son eklediğimiz diskin eklendiğini yine aşağıdaki ekranda görebilmekteyiz.
Pool üzerinde sağ tıklayıp Properties kısmına girelim.
General sekmesinde Disk Havuzunun kapasitesinin büyümüş olduğunu görebiliyoruz. Bu ekrandan yine disk havuzu ismi kapasite kullanımı bilgisini görebilmekteyiz.
Health sekmesinde sağlık durumuna bakabilmekteyiz.
Details ekranında ise farklı birçok seçime göre disk havuzu hakkında bilgi görebilmekteyiz. Örnek olarak Capacity seçimi yapıldığında disk kapasitesi görünmekte.
Aşağıdaki gibi birçok parametrik bilgisini alabilmekteyiz.
Microsoft tarafında mimari aşağıdaki gibi özetlenmiştir. Sanallaştırma ile birlikte bu özellik farklı farklı şekillerde yararlı olabilecek birçok senaryoya dahil olabilmektedir.
Umarım yararlı olur. Farklı bir makalemizde görüşmek dileğiyle.