Windows Server 2012 ile hayatımıza giren Data Deduplication özelliği benimsenmiş bir rol olması dolayısı ile Windows Server 2012 R2 ve Windows Server 2016 ile birlikte devam etmekte. Bu özellik nedir ne iş yapar öncelikle buna değinelim.
Data Deduplication: Mantık olarak birebir aynı kopyası bulunan verilerin tek kopyasını tutup, tek kopyayı kullanarak gerçek verilere linkleme yapan bir mekanizmadır.
Günümüzde büyük verilerin kullanılmaya başlaması ile disk teknolojileri de kendisini bu sisteme adapte etti. Yalnız büyük verinin hızlı işlenmesi, yedeklenmesi, geri dönülmesi gibi noktalarda hız gereksinimi ortaya çıktı. Yukarıdaki tabloda 600 GB olan bir veri Data Deduplication mimarisi ile 100 seviyesine düşüyor. Özellikle Kamera kayıtları ve aynı veriden olan sürekli yedeklenen mimarilerin vaz geçilmezi diyebiliriz.
Günümüzde neredeyse bu özelliği kullanmayan Nas, Storage gibi yapılardan bahsetmek mümkün değil. Windows Server üzerinde de kullanılabilen bu özelliğin ayrıntılarına biraz daha girelim.
· Volume Seviyesinde Destek Sunar
· Boot ve Sistem Volume Deduplication desteği sunmaz.
· NTFS dosya sistemlerinde kullanılabilir.
· Kriptolanmış alanları desteklemez
· Failover Cluster Desteklemez (CSV Alanlar)
· Nano Server ile kullanılabilir.
· Dosya başına 1 TB boyuta kadar Deduplication işlemi sağlar.
· DPM ile daha uyumlu birlikte çalışma.
· Volume bazında uygulandığından, Volume başına 64 TB kapasiteye kadar Deduplication işlemi sağlar.
· Power Shell desteği ile birlikte tamamen komut satırından yönetilebilir.
Kaldı ki zaten günümüzde Windows Server İşletim sistemlerinin tamamını gui ortamdan yönetemezken Power Shell ile neredeyse tamamını yönetebilmekteyiz.
Ön anlatımdan sonra hem gui hem power shell üzerinden Data Deduplication özelliğini nasıl devreye aldığımızı inceleyelim.
Server Manager konsolumuz açalım. Burada Manage – Add Roles and Features kısmına tıklayalım. Bunu aşağıdaki resimde görülen iki alana tıklayarak yapabilmekteyiz.
Açılan ekranımızda bizi klasik kurulum sihirbazı karşılamaktadır. Next ile ilerleyelim.
Açılan ekranımızda iki seçeneğimiz yer almaktadır. Bunlardan birincisi olan;
Role-based or feature-based insallation : Rol ve Özellik bazında ekleme kurulum yapma imkanı verir. Windows Server 2016 içerisinde sahip olduğumuz sürüme göre, içerisinde bulunan ve ihtiyacımız olan rol ve özellikleri buradan ekleyip kaldırabilmekteyiz.
Remote Desktop Services installation: Eski zamanlarda Terminal Servis olarak anılan ve şimdi RDS (Remote Desktop Services) uzak masaüstü yapılandırmasını hızlı ve standart olarak buradan yapabilmekteyiz.
Bu nedenle biz RDS kurulum ve yapılandırması yapmayacağımız için Role-based or feature-based insallation seçimini yaparak Next ile ilerliyoruz.
Windows Server 2008 ve 2012 ile birlikte sunucu kümesi oluşturarak bu küme üzerine toplu olarak ve farklı bir sunucu üzerinden Rol ve Özellik ekleme ve kaldırma işlemleri yapabilir duruma geldik. Tabi bu işlem Windows Server 2012 üzerinden doğrudan yapılabilirken Windows Server 2008’e bazı özellikler katmamız gerekiyordu. Bizim ortamımızda tek bir sunucumuz olduğundan ve bu sunucumuza Data Deduplication rolünü kuracak olduğumuzdan Adı, ip adresi ve versiyon bilgisi sunulan sunucumuzu seçerek Next ile ilerliyoruz.
Karşımıza gelen ekrandan File and Storage Services altında yer alan bileşenlerden kuracak olduğumuz Data Deduplication rolünü seçiyoruz. Next ile sonraki ekrana ilerliyoruz.
Bu ekranımızda bir özellik kurmayacağımız için Next ile sonraki adıma ilerleyebiliriz.
Restart the destination server automatically if requred seçimini yaparak rollerin kurulumu sonrası yeniden başlatma gerekmesi durumunda bu işlemin otomatik olarak gerçekleşmesini sağlayalım.
Karışımıza gelen sorun ekranında YES butonuna tıklayalım ve yeniden başlama işlemine onay verdiğimizi belirtmiş olalım.
Artık kuruluma hazırız. Install ile kurulumu başlatalım.
Kurulum işlemimiz kısa sürede tamamlandı. Close ile ekranımızı kapatalım.
Özelliğimizi devreye almak için Server Manager konsolundan File and Storage Services konsolunu açalım ve Volumes tabına gelelim. Diskimizin üzerinde sağ tıklayarak Configure Data Deduplication… kısmına tıklayalım.
Açılan ekranımızda Data Deduplication için birkaç farklı seçenek sunulmaktadır. Bunlardan Disabled özelliği kapatmak, General purpose file server Genel Data Deduplication işlemleri, Virtual Desktop Infrastructure (VDI) server VDI ortamları için, Virtual Backup Server ise VSS ve Sanal Yedekleme ortamları için kullanılır.
Biz General purpose file server seçimini yapalım.
Burada data yaşlandırma için 30 gün beklenmesi gerektiği bilgisi var sayılan olarak gelmekte. Bunu ortamınızdaki dataya göre ayarlayabilirsiniz. Set Deduplication Schedule… bir zamanlama yapalım. Bu ekranda ayrıca Deduplication işlemine maruz kalmasını istemediğimiz dosya uzantıları varsa ekleyebiliriz.
Aşağıdaki gibi bir zamanlama seçimi yapmamız veya ortamımıza göre yapılandırmamız mümkün. Gerekli ayarı yaptıktan sonra OK ile işlemi tamamlayalım.
İşlemimiz tamamlandı. Disk kapasitesi ve üzerindeki veri durumuna göre belirli bir zaman kapsayacaktır. TB seviyesinde verileriniz var ise saatler süreceğini söyleyebiliriz.
Buraya kadar olan adımlarımızın tamamını Power Shell üzerinde ele alalım.
Rolü eklemek;
Add-WindowsFeature -name FS-Data-Deduplication
Deduplication için kullanılabilecek komutlar için;
Get-Command -Module Deduplication
Deduplication komutlarını kullanabilmek için;
Import-Module Deduplication
Volume üzerinde Deduplication özelliğini açmak için;
Enable-DedupVolume R:
Deduplication işlemini elle tetiklemek için;
Start-Dedupjob -Type Optimization -Volume R:
Volume’ler üzerinde Deduplication özelliği açık olanları görmek için;
Get-DedupVolume
Deduplication işerini görmek için;
Get-DedupJob
Meta Data Bilgisi için;
Get-DedupMetadata
Görev zamanlamak yani görev tanımlamak için aşağıdaki komutu kullanabiliriz.
New-DedupSchedule –Name “ThroughputOptimization” –Type Optimization –Days on,Tues,Wed,Thurs,Fri,Sunday –Start 00:00 –DurationHours 8 -Priority Normal
Ben makalemi hızlı hızlı uzadığım için disk üzerindeki durumları sizlere yansıtamadım. Bu işlem biraz zaman aldığından dolayı Wsus rolünde olduğu gibi sabır etmekte yarar var.
Umarım yararlı bir makale olmuştur. Bir başka makalede görüşmek dileği ile.