Windows Server 2012 sunucu işletim sistemi çıkış süresi üzerinden yaklaşık bir yılı aşkın bir süre geçti. Windows Server 2012 bulut-tabanlı işletim sistemi geliştirme süreci Windows Server 2012 R2 ile beraber bir adım daha ileri taşınarak buluta entegre kabiliyetler artırılmış ve yönetilebilirlik alanında da bulut-tabanlı yönetim servisleri, geliştirme platformları bu sürüme ilave olarak gelmiştir. Özellikle sunucu sistemlerinde sadece sanallaştırma katmanı değil bu katmanı yöneten ilave yönetim ve orkestrasyon araçları ile sanal sistemlerin bulut-mimarisinde kurulumu, yönetimi, izlenmesi gibi yetenekler R2 sürümü ile yerleşik olarak işletim sistemi üzerinde sunulmaktadır. Benzer şekilde istemci tarafında da yine Windows 8.1 sürümü ile gerek mobilite, gerekse de bulut-tabanlı uygulamalara, servislere erişim, mobil cihaz arayüzlerinden bu uygulamaların kullanımına yönelik çok daha yeni ve zengin yetenekler de beraberinde geliyor. Şu anda Windows Server 2012 R2 Preview sürümü tüm dünya genelinde public olarak indirilebilir olarak yayınlandı ve Ekim 2013 gibi de tüm dünyada resmi olarak duyurulmasını bekliyoruz. Aşağıdaki adreslerden Windows 8.1 Client ve Windows Server 2012 Preview sürümlerini indirebilirsiniz:
Windows 8.1 Preview (Client) için:
http://windows.microsoft.com/en-us/windows-8/preview-download?ref=msdn
Windows Server 2012 R2 için:
http://technet.microsoft.com/en-us/evalcenter/dn205286.aspx
Bu makalemizde de sizlerle Windows Server 2012 & R2 versiyonu üzerinde Server Manager konsolunu ve merkezi çoklu-sunucu yönetim fonksiyonlarını beraber inceliyoruz:
Windows NT işletim sistemi ile çalışan arkadaşlarımız Server Manager yönetim konsolunu hatırlayacaklardır. NT domain yapısında PDC(Primary Domain Controller) ile BDC (Backup Domain Controller) arasında replikasyonu tetiklediğimiz, BDC rolünü PDC rolüne yükseltgeme (promote) yaptığımız ve aynı zamanda bilgisayar hesapları, paylaşımlar, servisler gibi yönetimsel fonksiyonları gerçekleştirmek için yaygın olarak kullandığımız bir yönetim konsoluydu. Windows 2000 ile beraber yerini Computer Management, Active Directory yönetim araçları gibi yeni isim ve yapıda gelen MMC konsollara bırakmıştı. Windows Server 2008 ile beraber tekrar Server Manager adı ile sunucuların yönetiminde çok sık kullandığımız aynı isimde yeni bir konsol ile tanışmıştık. Windows 2008 ile gelen Server Manager konsolu; sunuculara ait rol ya da özellikleri (feature) yükleme, kaldırma, yönetme gibi fonksiyonları icra etmek için geliştirilen bir yönetim arabirimidir. Server Manager konsolu ile merkezi , tümleşik tek bir konsoldan çoğu yönetimsel faaliyeti yerine getirebiliyorduk. Windows 2008 öncesi sistemlerde farklı konsollardan gerçekleştirilen yönetim faaliyetler Windows 2008 ile beraber doğrudan Server Manager konsolundan yapılabilir hale gelmiştir.
Server Manager konsolunun en büyük handikapı ya da kısıtı aynı anda tek bir sunucuyu yönetmeye izin vermesiydi. Ve uzaktan sunucuların rol ve özellik (feature) ekleme-kaldırma gibi fonksiyonellikleri desteklemiyordu.
Windows Server 2012 & R2 işte bu noktada yeni bir vizyonla geliyor : Server Manager arabiriminden “merkezi çoklu-sunucu yönetimi” vizyonu. Bu sayede sistem yöneticileri Server Manager konsolunu kullanarak ağdaki çok sayıda sunucu sistemini tek merkezden ve tek bir konsoldan aynı anda yönetebiliyor olacaklar.
Son yılların bilgi sistemleri endüstrisindeki yükselen trendlerde geçen yönetim konsepti ihtiyaçlarına göre yeniden dizayn edilerek ve yazılarak gelen Server Manager arabirimi Windows Server 2012 & R2’in en önemli yeniliklerinin başında geliyor.
Ve gerçekten bugüne kadarki tüm yönetim konsollarından tamamen farklı, şu ana kadarki yönetim konsollarında bulunmayan özellikleri barındıran yeni yönetim vizyonuyla geliyor.
Farkı sadece görünümünde değil, yönetim konseptinde de öncekilerden farklı.
Microsoft Windows Server 2012 & R2 ile sistem yöneticilerinin kendi masaüstlerinden ağdaki tüm sunucuları Server Manager konsolundan erişim yaparak ve uzaktan sunucuya bağlanarak, tek bir arabirimden yönetmelerini amaçlamıştır. Bu yaklaşım çoğu standart yönetimsel modelden (RDP vb. gibi uzak masaüstü ile sunucunun masaüstüne bağlanıp yönetim yapma) keskin bir biçimde ayrılmaktadır.
Windows Server 2012 & R2 işletim sistemine logon olduğunuz ilk açılışta Server Manager konsolu otomatik olarak açılacaktır. Server Manager konsolunu Windows 2008 ya da Windows 2008 R2’de olduğu gibi aşağıdaki şekilde de görülen görev çubuğundaki kısayola tıklayarak başlatabilirsiniz.
Aynı zamanda Metro-UI tasarımlı Start menü arayüzünden de yine Server Manager kısayolunu kullanarak konsolu başlatabilirsiniz.
Not : Metro-UI Start menü arayüzüne ulaşmak için aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi gelen sağ ekran menüsünden Start linkine tıklamanız yeterlidir.
Server Manager konsolu ilk açıldığında çoğu şeyin değiştiğini göreceksiniz.
Microsoft Management Console (MMC) –tabanlı konsol yerini yepyeni bir arabirime bırakmış.
Windows Phone ve Windows 8 sistemlerinde kullanılan metro-style kullanıcı deneyimini ve arabirimini Server Manager’da da görüyoruz.
Windows Server 2008 işletim sisteminde ilk logon olunca karşımıza gelen “Configure Your Server” sihirbazı da Windows Server 2012 & R2 açılınca gelmiyor artık. Bu sihirbazın yerini alan bir özelliğe de henüz rastlamadık. Dolayısıyla ihtiyaç duyulan başlangıç yapılandırmalarını manuel olarak yapmanız gerekecektir.
“Welcome To Server Manager” başlıklı kısa bir karşılama ekranı şimdilik bizi karşılıyor. Buradan rol/feature ekleme, uzak sunucuları ekleme ve yönetme, sunucu grupları oluşturma gibi görevleri gerçekleştirebiliyorsunuz.
Server Manager konsolu Windows Server 2012 & R2’de de segmentlere ayrılmış olarak geliyor. Sol kısımda sunucular ve roller arası geçiş için kullanılan bir gezinti panosu mevcut. Burada eski Server Manager’dan farklı olarak ağaç-benzeri bir geçiş ya da yapı yok artık. Bunun yerine seçimi yapılan sunucu ya da role ait detayların sağ konsolda ana görünümde görüntülendiği bir tasarım yapılmış. Özellikle Windows Intune ile çalışan arkadaşlarımızın aşina olduğu yönetim konsollarına benzerlik gösteren bir yapı geldi.
Rol ve Feature Eklemek
Server Manager konsolu içerisinden rol ve feature eklemek için sağ üstte gelen Manage menüsünden Add Roles and Features kullanılabileceği gibi, dashboard arayüzünde gelen Quick Start kategorisindeki Add roles and features kısayolu da kullanılabilir.
Yukarıdaki iki yöntemden birini kullanarak rol ve feature ekleme sihirbazını başlattıktan sonra karşımıza aşağıdaki şekilde görülen Add Roles and Features Wizard sihirbazı gelecektir. Before You Begin aşamasında bu sihirbazın kullanım amaçları ile ilgili bilgiler vermektedir.
Bu açıklamaların her rol ya da feature eklemek istediğimizde karşımıza gelmemesi için Skip this page by default kutucuğunu doldurabilirsiniz. Next ile bir sonraki aşamaya geçiyoruz.
Karşımıza Select Installation Type ekranı gelecektir. Bu aşamada kendi seçeceğiniz bir sunucuya rol ya da feature eklemek için Role-based or feature-based installation seçeneği seçili iken bir sonraki aşamaya geçiyoruz.
Remote Desktop Services scenario-based installation seçeneği ile de domain ortamlarında sanal masaüstü altyapılarının (virtual desktop infrastructure – VDI) kurulumu ya da eski adıyla terminal servisler olan yeni adıyla uzak masaüstü servisleri altyapılarının kurulumu hazırlanmış senaryo üzerinden gerçekleştirilebilir. Bu konuda detaylı makaleleri önümüzdeki haftalarda sizlerle paylaşıyor olacağız.
Biz bu aşamada Role-based or feature-based installation seçeneği seçili iken Next ile bir sonraki aşamaya geçiyoruz.
Karşımıza aşağıdaki şekilde de görülen Select destination server ekranı gelecektir. Bu ekranda rol ya da feature eklemesini hangi sunucu ya da sunucular üzerine yapacağımızı belirliyoruz. Select a server from the server pool seçeneği ile Server Manager konsolumuzda hali hazırda mevcut sunucu havuzundan seçeceğiniz sunucular üzerine bu rol ya da feature’ları ekleyebileceğiniz gibi, Select a virtual hard disk seçeneği ile de bir sanal sistemin VHD dosyasını gösterip onun üzerine de yine bu kurulumu yapabiliriz.
Biz bu aşamada mevcut lokal sunucumuz üzerine rol ve feature yüklemesi yapacağımız için Select a server from the server pool seçeneği seçili iken aşağıdaki listeden lokal sunucumuzu seçip Next ile sonraki aşamaya geçiyoruz.
Karşımıza gelen Select Server Roles ekranında eklemek istediğimiz rol ya da rollerin seçimini yapıyoruz. Biz bu uygulamamızda Active Directory Domain Services rolünü seçerek mevcut sunucuyu domain controller olarak yapılandırıyor olacağız.
Active Directory Domain Services rolünü seçmemiz sonrasında karşımıza aşağıdaki şekilde de görülen ekran gelerek bizden bu rol için kurulması gereken feature’ların listesini getirecektir. Add Features butonuna basarak eklenen role ilişkin feature’ların yüklenmesini sağlıyor olacağız.
Next ile sonraki aşamaya geçiyoruz. Karşımıza Select features sayfası gelecektir. Bir önceki aşamada otomatik olarak yüklenmesi kararlaştırılan feature’ların da bu ekranda seçili olduğunu göreceksiniz.
İlave feature eklemek isterseniz de yine bu aşamada seçerek Next ile sonraki aşamaya geçiyoruz.
Active Directory Domain Services başlıklı ekranda bu eklediğimiz rolün ne işe yaradığı ve bu role ilişkin önemli notlarla ilgili bilgileri bulacaksınız.
Bu aşamayı Next ile geçiyoruz.
Karşımıza Confirm installation selections ekranı geliyor.
Bu ekranda Restart the destination server automatically if required kutucuğu doldurularak eğer eklenen rolün sistemi yeniden başlatma ihtiyacı varsa, rol eklenmesi sonrasında sistemin otomatik olarak yeniden başlatılması tetiklenmiş olacaktır.
Yes ile rol eklemesi sonrasında otomatik yeniden başlatma ihtiyacını onaylıyoruz.
Install ile rolün eklenmesi ve yüklenmesi sürecini başlatıyoruz.
Rolün yüklenme süreci başladıktan sonra bu ekranda beklemek zorunda değiliz. Close ile ekranı kapatarak aşağıdaki şekilde de görülen bayrak simgeli Tasks kısayolunda bu 1 adet görevin arka planda çalışmaya devam ettiğiniz görmüş olacaksınız.
Bu bayrak simgesi üzerine tıklayınca aşağıdaki şekilde görülen arka plandaki rol ekleme sürecinin ilerleyişini görmüş olacaksınız.
Burada Task Details tıklayarak biraz önce Close ile kapattığımız Installation progress ekranına gdebilirsiniz.
Active Directory Domain Services rol eklemesi tamamlandıktan sonra aşağıdaki şekilde görülen Promote this server to a domain controller linkine tıklayarak active directory domain yapısının kurulum aşamalarını içeren sihirbazı başlatmanız gerekir.
Karşımıza Deployment Configuration ekranı gelecektir. Bu ekranda yeni bir forest içerisinde yeni bir domain kurulumu yaptığımız için Add a new forest seçeneğini seçiyoruz. Root domain name kutusuna da kuracağımız domain adı olan COZUMPARK.LOCAL giriyoruz. Bu aşamada diğer active directory domain kurulum seçenekleri ile ilgili olarak daha önceden sizlerle paylaştığımız Windows Server 2012 & R2 Active Directory Kurulumu makalesinden detaylı bilgi alabilirsiniz. Ve Next ile sonraki aşamaya geçiyoruz.
Karşımıza gelen Domain Controller Options ekranınad Forest ve Domain functional level seçimi yapıldıktan sonra hemen alt kısımdan da bu sunucu üzerine kurulacak DNS Server rolü ve Global Catalog özelliğinin etkinleştirilmesi, Directory Service Restore Mode parolasının belirlenmesi gibi seçenekleri göreceksiniz. Bu seçeneklerin ne işe yaradıkları ile ilgili olarak yine Windows Server 2012 & R2 Active Directory Kurulumu makalesinden detaylı bilgi alabilirsiniz. Domain Controller Options ekranında Windows Server 2012 & R2 forest ve domain fonksiyonel modlarını da kullanabiliyor durumdayız. Aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi gerekli seçimleri yaptıkran sonra Next ile sonraki aşamaya geçiyoruz.
Karşımıza gelen DNS Options ekranında DNS delegasyon yetkisi oluşturmak istersek buna ilişkin seçenekleri devreye alabilirsiniz. Biz bu aşamayı da Next ile geçiyoruz.
Additional Options ekranında eskiden olduğu gibi domaine ait Netbios adı gelecektir.
Next ile bu aşamayı da geçiyoruz.
Karşımıza gelen Paths ekranında Active Directory veritabanı, log ve SYSVOL konumlarına ait tanımlamaları yapabilirsiniz. Biz varsayılan seçeneklerde bırakarak Next ile sonraki aşamaya geçiyoruz.
Gelen Review Options ekranında şu ana kadar yaptığımız seçimlere göre özet bilgiler listeleniyor. View Script butonunu kullanarak bu yapılan ayarların bir script’ini çıkartabilirsiniz.
Next ile bu aşamayı da geçiyoruz.
Gelen Prerequisities Check ekranında yaptığımız seçimlere göre bu sunucu üzerine Active Directory Domain Services rolünü eklemeden önce bir ön gereksinim testi yapacak . Bu test sonucunda eksik bir gereksinim varsa bunu gösterecektir. Eski Windows Server versiyonlarında active directory kurulumu öncesi olmayan ve Windows Server 2012 & R2 ile gelen güzel yeniliklerden biri de bu özellik.
Öngereksinim testi başarıyla tamamlandığına dair All prerequisite checks passed successfully mesajı gelecektir. Install butonuna basarak rolün eklenmesi sürecini başlatabiliriz.
Kurulum sürecinde Installation ekranında ilerleme aşamalarını gözlemleyebilirsiniz.
Active Directory Domain Services için gerekli tüm alt rol ve feature yüklemeleri tamamlandıktan ve active directory configuration-schema-domain partition yapısı oluşturulduktan sonra Results ekranı karşımıza gelerek gerekli aşamaların başarıyla tamamlandığı uyarısını verecektir.
Results aşamasında gelen You’re about to be sign off ekranında Close butonuna basarak sunucunun yeniden başlatılma sürecini tetiklemiş oluyoruz.
Sunucu yeniden açıldıktan sonra eklenen rol ile gerekli yapılandırmalar aktifleştirilerek açılış süreci gerçekleşiyor.
Karşımıza Logon ekranı gelecektir.
Domain ortamındaki kullanıcı bilgilerimizi girdikten sonra logon sürecini başlatıyoruz.
Ve otomatik olarak karşımıza Server Manager konsolu geliyor. Server Manager Dashboard ekranında Roles and Server Groups altında eklenen AD DS ve DNS rollerine ait segmentlerin geldiğini görüyorsunuz. Benzer şekilde sol taraftaki gezinti ekranına da yine bu rollerin geldiğini görmüş olacaksınız.
LOKAL SUNUCUDAN ROL YA DA FEATURE KALDIRMAK
Server Manager aracını kullanarak sunucu üzerinden önceden eklenmiş rol ya da feature kaldırmak isterseniz bu durumda Manage menüsünden “Remove Roles and Features” seçeneğini kullanıyoruz.
İlk adımda karşımıza gelen Before you begin ekranında rol ya da feature kaldırmadan önce önerilen bilgileri inceledikten sonra Next ile sonraki aşamaya geçiyoruz.
Gelen Select destination server ekranında rol ya da feature kaldırmak istediğimiz sunucu ya da sanal diski seçmemizi isteyecektir.
İlgili sunucuyu seçtikten sonra Next ile bir sonraki aşamaya geçiyoruz.
Remove server roles ekranında kaldırmak istediğiniz rolün kutucuğunu boşaltmanız yeterlidir. Karşınıza o role ilişkin kaldırılması gereken feature’ların listesini getirir. Bu ekranda da Remove Features butonuna basarak ilgili feature’ların da kaldırılmasını onaylıyoruz. Eğer amacınız rol kaldırmak değil de sadece feature kaldırmaksa bu durumda Remove server roles ekranında herhangi bir değişiklik yapmadan feature’ların olduğu adıma da geçebilirsiniz.
Kaldırılacak feature’ları seçtikten sonra Next ile sonraki adıma geçiyoruz.
Remove features ekranında ilave olarak kaldırmak istediğiniz feature’lar varsa bunlara ait kutucukları da boşaltmanız gerekir. Sonrasında Next ile devam ediyoruz. Ve adımlarda ilerleyerek rol ya da feature kaldırılmasını tamamlamış oluyoruz. Rol ya da feature kaldırılması sonrasında sunucunun yeniden başlatılması gerekiyorsa da yeniden başlatarak süreci devam ettiriyoruz.
WINDOWS SERVER 2012 & R2 SISTEMININ DOMAIN ORTAMINA DAHIL EDILMESI
Server Manager konsolunu kullanarak Windows Server 2012 & R2 sunucuları domain ortamına alabilirsiniz. Bunun için aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi öncelikle TCP/IP ayarlarında Preferred DNS Server bilgilerinin doğru olarak girilmesi gerekiyor. Siz tabiiki kendi DNS sunucu adresinize göre bunu girmeniz gerekir.
Server Manager ekranında sol gezinti listesinden Local Server tıklanınca gelen sağ ekranda yukarıdaki şekilde de görüldüğü üzere Workgroup ifadesi üzerine tıkladığınızda karşınıza alt resimde görülen System Properties ekranı gelecektir. Computer Name tabında Change butonuna tıklıyoruz.
Karşımıza gelen Computer Name/Domain Changes ekranında Member of kısmından Domain seçeneği seçilip domain adınızı metin kutusuna giriyorsunuz.
Ve OK ile onaylıyoruz.
Gelen Windows Security diyalog kutusunda domain ortamına dahil olmak için gereki kullanıcı ve şifre bilgilerini girip OK ile onaylıyorsunuz.
Domain ortamına dahil olduktan sonra Welcome ile bağlayan mesaj gelecektir. Bunu da OK ile onaylıyoruz.
Bilgisayarımızın yeniden başlatılacağı ile ilgili bir uyarı gelir. OK ile onaylıyoruz.
Tekrar System Properties ekranına geldik. Close ile bu pencereyi kapatıyoruz.
Gelen Microsoft Windows ekranında Restart Now butonuna basarak yeniden başlatma sürecini başlatıyoruz.
Yeniden açıldıktan sonra karşımıza logon ekranı gelecek ve artık sadece lokal bilgisayara/sunucuya değil domain ortamına da logon olabildiğini göreceksiniz.
Domain ortamına logon olmak için aşağıdaki şekilde görülen sola bakan ok linkine tıklıyoruz.
Aşağıdaki şekilde de görülen gelen ekranda Other User simgesi üzerine tıklıyoruz.
Ve aşağıdaki formatta domain ortamındaki kullanıcı bilgilerini girip parola kutusundaki sağa bakan oka tıklayarak logon sürecini başlatıyoruz.
Logon süreci sonrasında Admin yetkisine sahip bir kullanıcı ile logon olduğunuzda karşımıza otomatik olarak Server Manager konsolunun açıldığını göreceksiniz.
Sol gezinti panosundan Local Server tıklayınca sağ ekranda artık Domain yapısına geçildiğine dair değişiklikleri aşağıdaki şekilde görüldüğü üzere bulabileceksiniz.
AĞ ORTAMINDAKİ SUNUCULARI SERVER MANAGER KONSOLUNA EKLEMEK
Windows Server 2012 & R2 ile gelen en önemli yeniliklerden birinin uzaktan ağ ortamındaki sunuculara ait rol ya da feature ekleme/kaldırma, bu rol ya da feature’ların yönetilmesin ilişkin getirdiği çoklu-sunucu yönetme yeteneği olduğundan makalemizin başlangıcında bahsetmiştik. Server Manager içerisinde ağımızdaki sunucuları ekleyerek bu sunuculara uzaktan rol ve feature ekleme, kaldırma, bu rol konsollarına bağlanma, konsollarda yönetim yapma, uzaktan servisleri yönetme, sunucu yeniden başlatma, kapatma, sunucu üzerinde uzaktan powershell scriptleri çalıştırma gibi işlevleri yerine getirebiliyoruz.
Ağdaki sunucuyu Server Manager konsoluna eklemek için Manage menüsünden Add Servers linkini kullanıyoruz.
Gelen Add Servers ekranında Active Directory üzerinden, DNS üzerinden eklemek istediğimiz bilgisyar hesabını arama yapabileceğimiz gibi, eğer eklenecek sunucu isimleri bir metin dosyasında hazırsa Import tabını kullanarak bu dosyadan da bu ekrana listeyi alabiliriz.
Active Directory tabında isterseniz Location kısmında OU bazında filtreleme yapabilirsiniz. Biz domain seviyesinde arama yapacağımız için cozumpark domaini seçili iken alt kısımdaki Find Now butonuna basıyoruz.
Alt kısma domain ortamındaki sunucuların listesi geliyor. Bunlardan ağdaki diğer sunucuya ait ismi seçip orta kısımdaki ok simgesi ile Selected listesine ekliyoruz.
OK ile yapılan işlemi onaylıyoruz.
Server Manager konsolunda All Servers kategorisinde Servers altına bu sunucunun geldiğini göreceksiniz.
Bu sunucu ismi üzerinde sağ tuşa basında aşağıdaki menü gelecektir.
Gelen menüdeki seçenekleri kullanarak uzaktan sunucuya ait yönetim fonksiyonlarını işletebilirsiniz. Bu yönetimsel fonksiyonları gelen olarak açıklarsak :
Add Roles and Features : Uzaktan sunucuya rol ya da feature eklemeyi sağlar.
Restart Server : Uzaktan sunucuyu yeniden başlatır.
Computer Management : Uzaktaki sunucunun Computer Management konsoluna bağlanarak o konsol içerisindeki fonksiyonları yönetmeyi sağlar.
Remote Desktop Connection : Seçilen sunucuya RDP bağlantısı yapmayı sağlar.
Windows PowerShell : Seçilen sunucu için uzaktan PowerShell komutları ve scriptleri çalıştırmayı sağlar.
Configure Network Adapter Teaming : Seçilen sunucu üzerindeki ağ kartları arasında uzaktan Teaming yapmayı sağlar.
Configure Windows Automatic Feedback : Seçili sunucu üzerinde Microsoft Customer Improvement Program özelliklerini etkinleştirmek ve konfigüre etmek için kullanılır.
Manage As: Seçili sunucuya uzaktan farklı bir kullanıcı ve yetkileri ile işlem yapmak için kullanılır.
Start Performance Counters : Server Manager konsolu içerisinde Performance segmentini kullanarak sunucunun CPU, RAM, Disk ve Network performansını izlemek için gerekli counter’ların aktifleşmesi ve sunucudan veriler toplanarak performansın Server Manager konsolundan izlenmesini tetikleyen özellik.
Remove Server : Manage menüsünden Add Server ile eklenen sunucuyu Server Manager konsolundaki sunucu listesinden kaldırır.
Refresh : Sunucuya ait bilgileri yeniler.
AĞDAKİ SUNUCUYA UZAKTAN ROL VE FEATURE EKLEMEK
Server Manager konsolundan All Servers kategorisinde eklenen uzak sunucu üzerinde sağ tuşa basınca gelen Add Roles and Features linkine tıklıyoruz.
Karşımıza gelen Before you begin ekranında sağ üst köşede Destination Server olarak bu sunucunun adının gözüktüğünü göreceksiniz.
Önemli Not : Şu anki beta sürümünde All Servers kategorisinde sunucu adı seçildikten sonra Manage menüsünden Add Roles and Features linki kullanılarak rol ya da feature ekleme yapmayı denerseniz seçili sunucu Destination Server olarak gelmiyecektir ve Destination Server olarak No servers are selected olarak gelecektir . Dolayısıyla Select destination server ekranında sunucunun Server Pool altından seçilmesi gerekecektir.
Biz sunucu üzerinde sağ tuşa basarak Roles and Features sihirbazını başlattıktan sonra, Before you begin ekranını Next ile geçiyoruz.
Select installation type ekranında Role-based or feature-based installation seçeneği seçili iken Next butonuna basıyoruz.
Select destination server ekranında Server Pool altından üzerine kurulum yapılan sunucu otomatik olarak seçili gelecektir. Bu aşamada isterseniz farklı bir sunucu da seçilebilir.
Next ile bir sonraki aşamaya geçtiğimizde karşımıza Select Server Roles ekranı gelecektir. Ağdaki sunucuya eklemek istediğimiz rolü seçip, Next ile devam ediyoruz.
Bu role ait feature’ların da otomatik olarak kurulacağı mesajı gelecektir. Add Features ile onaylayıp, Next ile sonraki aşamaya geçiyoruz.
Karşımıza gelen Select features ekranında ilave eklemek istediğiniz feature varsa bunları da seçip, Next ile bir sonraki aşamaya geçiyoruz.
Karşımıza seçtiğimiz rol olan DHCP Server rolüne ilişkin notları içeren ekran gelecektir. Next ile bu adımı da geçiyoruz.
Gelen Confirm installation selections ekranında, eklediğimiz rol sonrasında uzaktaki sunucunun yeniden başlatılması gerekiyorsa otomatik olarak başlatması için, Restart the destination server automatically if required kutucugunu doldurabilirsiniz. Bu ekranda Install butonuna basarak rol kurulumunu başlatıyoruz.
Installation progress ekranında rol ve feature kurulum sürecinin ilerlemesini takip edebilirsiniz.
Rol ve feature kurulumunun tamamlanmasını beklemek istemiyorsanız, Close ile bu ekranı kapatıp Server Manager konsolunda üst kısımda gelen bayrak simgesinin temsil ettiği Tasks linkinden takip edebilirsiniz.
Kurulum tamamlandıktan sonra Installation progress ekranında gerekli mesaj gelecektir .
Eğer kurulan rol ya da feature için bir konfigürasyon yapılması gerekiyorsa da (aşağıdaki şekildeki örnekte “Complete DHCP configuration” gibi) buna tıklayarak gerekli konfigürasyonu tamamlamış olacaksınız.
Gerekli konfigürasyon yapılandırmalarını tamamladıktan sonra Server Manager konsolu içerisinde sol taraftaki gezinti menüsüne ve Dashboard ekranına o rolün geldiğini göreceksiniz.
Role tıkladığınızda da aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi rolü kurduğumuz ağdaki sunucunun karşınıza geldiğini görmüş olacaksınız.
Yine aşağıdaki şekilde de görüldüğü üzere Dashboard ekranında Roles and Server Groups altına da geldiğini görüyoruz.
Şimdi bu uzaktaki sunucuya RDP ile bağlanıp kurduğumuz rolleri ve feature’ları kontrol edelim. Sunucuya RDP ile bağlandıktan sonra Server Manager konsolunu açınca DHCP Server rolünün kurulduğunu göreceksiniz.
Server Manager konsolunun dışında PowerShell komut satırından da Get-WindowsFeature *dhcp* komutu ile DHCP Server rolü ve araçlarının da kurulduğunu göreceksiniz.
SERVER MANAGER KONSOLUNDA SERVER GROUPLARI İLE ÇALIŞMAK
Server Manager konsolu içerisine eklenan ağdaki sunucular için gruplar oluşturup, sunucuları da bu gruplar içerisine dahil edip, sınıflandırma ve tasnif yapabilirsiniz. Örneğin Web Servers, Internal Servers, DMZ Servers, HR Servers gibi gruplar oluşturarak, ilgili grupların içerisine de bu sunucuları dahil edebilirsiniz.
Sunucu grupları oluşturmak için Server Manager konsolunda Manage menüsünden Create Server Group linkini kullanıyoruz.
Karşımıza gelen Create Server Group ekranında Server group name kutusuna grup için bir isim verdikten sonra Server Pool listesinden hangi sunucuları bu gruba dahil edecekseniz, bunları seçip ortadaki ok simgesinin olduğu butona basarak Selected listesine alıyoruz. Bu ekranda şu ana kadar Server Manager konsoluna eklemediğimiz ağdaki başka bir sunucuyu da Active Directory, DNS ya da Import tablarından arattırıp, hem Server Manager konsoluna ekleme hem de bu yeni oluşturulan gruba dahil etmek de mümkün.
Burada Active Directory tabinda Location bilgisi yaninda işletim sistemi versiyonuna göre de Operating System özelliğini kullanarak filtreleme yapabildiğimizi belirtmiş olalım.
İşlem tamamlandıktan sonra OK ile onaylıyoruz.
Server Manager konsolunda soldaki gezinti menüsünde bu yeni grubun geldiğini ve seçtiğimiz sunucuların da bu grup içerisine dahil edildiklerini görmüş olacaksınız.
Sol menüde gelen grup adı üzerinde sağ tuşa basınca gelen Edit Server Group linki ile sunucu grubuna ait özellik ve üyelikleri değiştirebileceğiniz gibi, Delete Server Group seçeneği ile de sunucu grubunu ekrandan kaldırabilirsiniz.
SERVER MANAGER İÇERİSİNDE DİĞER FONKSİYONLAR
Server Manager konsolunda Manage menüsünde gelen Server Manager Properties linkine tıklayarak konsol ile ilgili bazı temel özellikleri ayarlayabiliriz.
Karşımıza gelen Server Manager Properties ekranında Refresh the data shown in Server Manager every seçeneği ile Server Manager konsolu içerisinde gösterilen verilerin belirtilen süre aralığında otomatik olarak yenilenmesini sağlayabilirsiniz.
Her logon olmada Server Manager konsolunun otomatik olarak açılışını kaldırmak için de Do not start Server Manager automatically at logon kutucuğunu doldurmanız yeterlidir.
Tools menüsü aslında bizim klasik Administrative Tools menüsüne çok benziyor, hatta biraz da fazlası var. Tools menüsünü kullanarak lokal sunucunuzun yönetimsel görevlerini gerçekleştirebileceğimiz MMC konsollara erişim yaparak gerekli yönetimi sağlayabilirsiniz. Metro-UI arayüzündeki Start menüdeki kısayollar yerine Tools menüsündeki kısayollardan da aynı konsollara erişim mümkün.
Örneğin Computer Management linkine tıklayarak bu konsolu açıp, içerisinde yönetim yapabilirsiniz.
View menüsü ile Server Manager konsolunun görünüm yüzdesini farklı boyutlara gore büyültme/küçültme yapabilirsiniz.
Help menüsü ile Server Manager yardım dosyalarına, Microsoft’un Server Manager forumları, Windows Server Marketplace alanı gibi konumlara erişebilirsiniz.
Yine Server Manager konsolunda aşağıdaki şekilde de görüldüğü gibi yol tanım metin kutusuna da isterseniz sol gezinti menüsündeki yol tanımını belirterek erişim sağlayabilirsiniz.
Ayrıca Server Manager konsolunda yukarıdaki İleri-Geri ok linklerinin yanındaki aşağıya bakan ok simgesi ile yine sol menüdeki seçeneklere hızlı erişimi buradan da sağlayabilirsiniz.
SERVER MANAGER İÇERİSİNDE OLAY TAKİBİ
Server Manager konsolu içerisinde seçili sunucuya ait Event Viewer içerisine düşen olaylara ait kayıtlara EVENTS segmenti içerisinden erişebilirsiniz. Eğer üst kısımda tek bir tane sunucu seçilirse sadece o sunucuya ait olaylar görüntülenecek, birden fazla sunucu seçilirse de seçilen tüm sunuculara ait olay kayıtları görüntülenecektir.
SERVER MANAGER İÇERİSİNDE SERVİSLERİN YÖNETİMİ
Server Manager konsolu içerisinde seçili sunucuya ait servislerin yönetimi için SERVICES segmenti de kullanılabilir. Eğer üst kısımda tek bir tane sunucu seçilirse sadece o sunucuya ait servisler görüntülenecek, birden fazla sunucu seçilirse de seçilen tüm sunuculara ait servisler görüntülenecektir. Seçilen sunucuya ait servislerin durumu ve diğer bilgileri buradan görüntülenip, Start-Stop-Restart gibi aksiyonlar buradan da alınabilir.
SERVER MANAGER İÇERİSİNDE EN İYİ YAPILANDIRMA ANALİZİ
Server Manager konsolu içerisine Windows Server 2008 R2 ile gelen best practice analyzer yani en iyi yapılandırma analiz aracı Windows Server 2012 & R2 Server Manager konsolunda da geliyor. Bu araç sayesinde istediğiniz sunucuya ait rollerin en iyi yapılandırma konfigürasyonlarına göre yapılandırılıp, yapılandırılmadığını analiz edebilirsiniz. Bunun için aşağıdaki şekilde de görülen Tasks menüsünden Start BPA Scan kısayolunu kullanmanız yeterlidir.
Karşınıza gelen Select Servers ekranında hangi sunucu için BPA analizini çalıştıracağımızı seçiyoruz.
Ve Start Scan ile taramayı başlatıyoruz. Tarama tamamlandıktan sonra bize gerekli raporu ürettiğini göreceksiniz.
SERVER MANAGER İÇERİSİNDE PERFORMANS İZLEME
Server Manager konsolu içerisinde PERFORMANCE segmentini kullanarak seçili sunucuya ait CPU, Memory performanslarını izleyebilirsiniz.
Bu izlemenin yapılabilmesi için öncelikle aşağıdaki şekilde de görüldüğü üzere sunucu adı üzerinde sağ tuşa basınca gelen Start Performance Counters seçeneğine tıklamanız gerekir. Bu işlem sonrasında ilgili sunucudan performans verilerini toplamaya başlayacaktır.
Performance segmentinde gelen Tasks menüsündeki Configure Performance Alerts linkini kullanarak performance counter’lar için uyarı verme seviyeleri ayarlayabilirsiniz.
Örneğin, aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi CPU kullanımı %85 üzerine çıkarsa, kullanılabilir Memory miktarı da 512 MB altına düşerse uyarı versin gibi ayarlar yapılandırılabilir.
SERVER MANAGER İLE DİSK YÖNETİMİ
Windows Server 2012 & R2 Server Manager konsolu içerisinden gerçekleştirdiğimiz bir diğer yönetimsel fonksiyon da Storage Pool ve Volume yönetimi. Bu kısma erişim için sol gezinti menüsü içerisindeki File and Storage Services rolü altında gelen Volumes ve Storage Pools seçeneğini kullanıyoruz.
Volumes’e tıklayınca sağda sunuculara göre kategori edilmiş volume’ler ve bunların doluluk oranları geliyor. Buradan varsa bölümlenmemiş (unallocated space) bunları da volume tiplerine gore konfigürasyon yapılabilir.
Windows Server 2012 & R2 ile Disk, RAID ve Storage Pool Yönetimi konulu ayrı bir makalemizde bu konuları daha detaylı ele alıyor olacağız.
Yine bu kısımda Shares linkine tıklayarak sunucular üzerindeki paylaştırılmış klasörler ve bunlarında diskten kullandıkları alanlara ait grafiksel ve istatistiki bilgilere de ulaşabilirsiniz.
Server Manager konsolunda Dashboard içerisindeki Welcome To Server Manager kısmını gizlemek için de aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi Hide linkini kullanabilirsiniz.
Gizleme Sonrasında tam ekran içerisinde sunucu rollerininin ayrı segmentler halinde görüntülendiğini göreceksiniz. Burada sunucuların performans kritiklik durumlarına göre yeşil yerine sarı ve kırmızı renklerle de bulundukları durumu görsel olarak takip edebileceksiniz.
Welcome To Server Manager kısmını tekrar görüntülemek için View menüsünden Show Welcome Tile tıklamanız yeterlidir.
BAŞKA NELER VAR ?
Yine mevcut bir sunucu üzerine kurulmuş bir rolü başka bir sunucuya da eklemek için Roles and Server Groups altında o role ait segment üzerinde sağ tuşa basınca gelen Add [Rol Adı] to Another Server linkini de kullanabilirsiniz.
Bu işlem sonrasında karşımıza aşağıdaki şekilde görülen Select destination server ekranı gelecek ve bizden o rolü hangi sunucuya eklemek istediğimiz soracaktır. Sunucu seçiminden sonra Next ile adımları devam ettirerek rol eklemesini tamamlamış olacaksınız.
ESKİ WINDOWS SERVER SUNUCULARIN SERVER MANAGER İLE UZAKTAN YÖNETİMİ ?
Windows Server 2012 & R2 Server Manager konsolu ile tek merkezden ortamdaki sunucuların uzaktan yönetilebildiği konusunu makalemizin başlangıcında bahsetmiştik. Burada server manager ile yönetilebilecek sunucu versiyonlarında da belli bir kısıt ve gereksinimler söz konusudur.
Tipik iş yüklerinde çalışan testlerle aynı anda bir Server Manager arayüzünden 100 adet sunucunun tek merkezden yönetilmesi test edilmiş ve başarıyla yönetildiği görülmüştür. Burada server manager konsolundan yönetilecek sunucu sayısı, yönetilen sunucuların iş yükü, server manager’ın bu sunuculardan istediği veri boyutu ve sıklığı gibi faktörlere göre karar verilecek bir faaliyettir. Server Manager konsolunda eklenen sunuculardan yoğun bir olay verisi toplanacaksa bu durum eklenen ve uzaktan yönetilebilecek sunucu sayısını da azaltacaktır. Bu konuda tavsiyemiz uzaktan yönetilecek sunuculardan toplanan verilerin Configure Event Data ayarlarından toplanacak olay verisinin azaltılmasıdır.
Öncelikle Server Manager ile uzaktan sunucu yönetimi yapılması için birinci şartımız, Server Manager’ın Windows Server 2012 R2 ya da Windows Server 2012 sunucu üzerinde kurulması demektir. Sunucunun sanal ya da fiziksel olması fark etmeyecektir. Sanalda kurulan sunucu üzerine gerekli donanımsal kaynakların sağlanması gerekecektir.
Windows Server 2012, Windows Server 2008 R2, ve Windows Server 2008 işletim sistemlerinde çalışan sunucuları Windows Server 2012 R2 Server Manager konsoluna ekleyip, uzaktan yönetmek için öncelikle hedef uzak sunucular üzerine aşağıdaki bileşenlerin yüklenmesi gerekir:
- .NET Framework 4.5
- Windows Management Framework 4.0
- Performans verilerinin toplanması için Windows 2008 R2 ve Windows 2008 üzerine Knowledge Base article 2682011 makalesine ait bileşenin yüklenmesi. Bu yüklemenin Windows Server 2012 ve üstü sistemler üzerine yapılmasına gereksinim yoktur.
CLIENT SİSTEMLERDEN SUNUCULARIN SERVER MANAGER İLE UZAKTAN YÖNETİMİ ?
Server Manager konsolu Remote Server Administration Tools for Windows® 8.1 Preview ve Remote Server Administration Tools for Windows® 8 paketi içerisinde de yer almaktadır. Bu paket sayesinde Windows 8 yada Windows 8.1 client sistemlerine Server Manager konsolunu yükleyip, bu konsoldan ağdaki sunucuları uzaktan yönetebilirsiniz. Server Manager uygulamasını bir client üzerine kurulması sonrasında lokal client makinesinin yönetimini bu konsoldan yapamıyoruz. Zaten genel konsept olarak Server Manager konsolu client bilgisayarları ya da aygıtlarını uzaktan yönetmek amacından ziyade sunucu sistemlerinin uzaktan yönetimi için tasarlanmış bir konsoldur.
|
Server Manager Yönetim Sunucusu |
Server Manager Yönetilen Sunucular Yönetim Durumu |
|||
|
İşletim Sistemi |
Windows Server 2012 R2 |
Windows Server 2012 |
Windows Server 2008 R2 ya da Windows Server 2008 |
Windows Server 2003 |
|
Windows 8 ya da Windows Server 2012 |
Desteklenmiyor |
Tam Destek |
Yukarıda bahsedilen gereksinimlerin sağlanması durumunda rol/feature ekleme-kaldırma hariç yönetimsel görevler. |
Kısıtlı yönetim desteği |
|
Windows 8.1 ya da Windows Server 2012 R2 |
Tam Destek |
Tam Destek |
Yukarıda bahsedilen gereksinimlerin sağlanması durumunda rol/feature ekleme-kaldırma hariç yönetimsel görevler. |
Kısıtlı yönetim desteği |
Not : Server Manager ve PowerShell ile uzaktan yönetim için hedef sunucularda Remote Management özelliğinin açık olması gerekir. Windows Server 2012 R2 ve Windows Server 2012 sistemlerde bu özellik açıktır. Fakat eski versiyonlar üzerinde bu özelliğin aktifleştirilmesi gerekecektir. Windows Server 2012 R2 ve Windows Server 2012 üzerinde bu özelliğin aktifleştirilmesi aşağıdaki şekilde de görülen Server Manager konsolu içerisinde Local Server grubu altındaki Remote Management kısayolu ile kolayca gerçekleştirilebilir.
Bu konfigürasyonu PowerShell komut satırından gerçekleştirmek için de aşağıdaki komutu kullanmanız yeterlidir:
Configure-SMRemoting.exe –Enable
NOT: Server Manager ile uzaktan Hyper-V Server 2012 & R2 sunucularını da yönetebilirsiniz.
Server Manager Ayarlarının Export/Import Edilmesi
Server Manager arayüzünde yaptığınız ayarlamalar ve tasarımlar aşağıda belirtilen iki lokasyonda tutulmaktadır:
· %appdata%\Microsoft\Windows\ServerManager\ServerList.xml
· %localappdata%\Microsoft_Corporation\ServerManager.exe_StrongName_GUID\6.2.0.0\user.config
Bu dosyalar aynı versiyonda çalışan diğer sunuculara kopyalanarak aynı Server Manager tasarımının diğer sunuculara da aktarılması sağlanabilir. Ayrıca server manager ile yönetim yaparken kullanılan kullanıcı hesapları için de roaming profile (gezici profil) yapılandırması yapılarak da hangi sunucudan o hesapla login olursa olsun, otomatik olarak bir önceki profilindeki ayarların, dolayısıyla server manager ayarlarının gelmesi sağlanmış olacaktır.
Sonuç Olarak;
Windows Server 2012 & R2 ile buluta giden yolda katma-değerli çok sayıda önemli yenilikler geliyor. Bu makalemizde de sizlerle Windows Server 2012 & R2 üzerinde Server Manager konsolunu ve uzaktan merkezi çoklu-sunucu yönetimini detaylarıyla inceledik. Bir başka makalemizde görüşmek üzere hoşçakalın.
Mesut ALADAĞ
Microsoft MVP, MCT