Windows Server 2012 sunucu işletim sistemi çıkış süresi üzerinden yaklaşık bir yılı aşkın bir süre geçti. Windows Server 2012 bulut-tabanlı işletim sistemi geliştirme süreci Windows Server 2012 R2 ile beraber bir adım daha ileri taşınarak buluta entegre kabiliyetler artırılmış ve yönetilebilirlik alanında da bulut-tabanlı yönetim servisleri, geliştirme platformları bu sürüme ilave olarak gelmiştir. Özellikle sunucu sistemlerinde sadece sanallaştırma katmanı değil bu katmanı yöneten ilave yönetim ve orkestrasyon araçları ile sanal sistemlerin bulut-mimarisinde kurulumu, yönetimi, izlenmesi gibi yetenekler R2 sürümü ile yerleşik olarak işletim sistemi üzerinde sunulmaktadır. Benzer şekilde istemci tarafında da yine Windows 8.1 sürümü ile gerek mobilite, gerekse de bulut-tabanlı uygulamalara, servislere erişim, mobil cihaz arayüzlerinden bu uygulamaların kullanımına yönelik çok daha yeni ve zengin yetenekler de beraberinde geliyor. Şu anda Windows Server 2012 R2 Preview sürümü tüm dünya genelinde public olarak indirilebilir olarak yayınlandı ve Ekim 2013 gibi de tüm dünyada resmi olarak duyurulmasını bekliyoruz. Aşağıdaki adreslerden Windows 8.1 Client ve Windows Server 2012 Preview sürümlerini indirebilirsiniz:
Windows 8.1 Preview (Client) için:
http://windows.microsoft.com/en-us/windows-8/preview-download?ref=msdn
Windows Server 2012 R2 için:
http://technet.microsoft.com/en-us/evalcenter/dn205286.aspx
Bu makalemizde de sizlerle Windows Server 2012 R2 Preview sürümü ile kurulumunu ve gelen yenilikleri başlıklar halinde beraber inceliyoruz:
Windows Server 2012 R2 DVD’si ya da ISO’su ile sunucuyu başlattığınızda ilk açılışta doğrudan karşımıza aşağıdaki ekran gelecektir.
Windows Server 2012 R2 kurulumunun ilk aşamasında dil, saat ve parasal formatla, klavye dilini ayarlıyoruz.
Next ile bir sonraki aşamaya geçiyoruz.
Önceden kurulmuş fakat zarar görmüş bir Windows Server 2012 R2 sistemini tamir ederken bu ekranda “Repair your computer” seçeneğini kullanıyoruz.
“Install now” ile kurulum sürecini başlatıyoruz.
Karşımıza Windows Server 2012 R2 Datacenter ürününe ait ürün anahtarı (product key) ekranı gelecektir.
Toplamda 25 hanelik ürün anahtarını girdikten sonra Next ile sonraki adıma devam ediyoruz.
Karşımıza ISO ya da DVD içerisinde mevcut bulunan Windows Server 2012 R2 sürümleri listesi gelir ve bizden hangi sürümü kuracağımızı soracaktır. Bizim ISO dosyası içerisinde Windows Server 2012 R2 Core ve GUI tabanlı sürümler olduğu için aşağıdaki resimde görüldüğü gibi listede bunlar gelecektir.
Windows Server 2012 R2’de de Windows 2008, Windows Server 2008 R2 ve Windows Server 2012’de olduğu gibi grafiksel tabanlı “Server with a GUI” ile kurulan işletim sisteminin yanında, komut satırı tabanlı “Server Core Installation” da geliyor. Biz bu aşamada grafiksel arayüzden yönetilen Windows Server 2012 R2 kurulumunu yapacağımız için “Server with a GUI” seçeneğini seçiyoruz. Ve Next ile süreci devam ettiriyoruz.
Karşımıza gelen lisans anlaşmasını “I accept the license terms” kutucuğunu işaretleyerek şartları kabul edip, Next ile bir sonraki adıma geçiyoruz.
Karşımıza “Upgrade” ve “Custom (advanced)” kurulum seçeneklerinden hangisi ile kurulum yapacağımızı soran kurulum tipi ekranı gelecektir.
Eski bir Windows Server versiyonundan Windows Server 2012 R2’ye yükseltme yapacaksanız “Upgrade” seçeneğini seçerek devam edecekken, sıfırdan yeni bir Windows Server 2012 R2 kurulumu için de “Custom (advanced)” seçeneği kullanılır. Biz sıfırdan yeni bir kurulum yaptığımız için “Custom(advanced)” seçeneğine tıklayarak devam ediyoruz.
Karşımıza sunucu üzerindeki disk bölümleme, biçimlendirme ve Windows işletim sistemini kuracağımız disk birimini seçme ekranı gelecektir.
Bu ekranda sürücü problemlerinden dolayı diski görmeme vb. durumlarda “Load Driver” seçeneği ile uygun sürücü yüklenerek adımlara devam edilebilir. Sunucu üzerine tanıtılmış diskler bu aşamada bölümlenmemiş “Unallocated space” alanı olarak listelenir. Toplamda kaç tane fiziksel disk takılı ise o kadar disk listede gelecektir. Diski birden fazla farklı birimlere (volume) bölmek isterseniz de alt kısımda gelen “New” seçeneğini kullanabilirsiniz. New seçeneğine tıklanınca bizden ne kadarlık bir birim oluşturacaksak o boyutu Size kutusuna girmemizi isteyen aşağıdaki ekran gelecektir.
Size kutucuğuna kapasite girildikten sonra Apply ile onaylayarak birimin oluşmasını sağlayabilirsiniz. Oluşan birim listede gelecektir. Bu birimi seçili iken alt kısımdan Format linki ile biçimlendirme yapabilir, mevcut birimin kapasitesini artırmak için Extend linkini kullanabilir, oluşturduğunuz birimi silmek için de Delete linkine tıklayabilirsiniz.
Biz tek bir birim olarak kullanacağımız ve buraya da Windows Server 2012 R2 kuracağımız için bölümlenmemiş alanı (Unallocated Space) seçip, Next ile sonraki adıma geçiyoruz.
Bu aşamada artık Windows Server 2012 R2 kurulumu, kurulum dosyalarının kopyalanması, açılması, özelliklerin ve güncellemelerin yüklenmesi ve kurulumun tamamlanmasıyla tamamlanmış olacaktır.
Kurulum tamamlanınca ilk açılışta karşımıza “Settings” ekranı gelerek bizden “Administrator” kullanıcı hesabı için şifre tanımlaması yapmamızı isteyecektir.
Burada şifre belirleme esnasında sağda çıkan anahtar simgesi ile yazdığımız şifreye ait karakterlerin görüntülenmesini sağlayabiliriz.
Finish ile bir sonraki adıma geçilir. Ve karşımıza kurulum sonrası ilk açılıştaki ayarlar tamamlanarak Windows logon ekranı gelir.
Windows Server 2012 R2 ile artık logon ekranında da tasarım olarak yenilikler var. Logon ekranında saat ve tarih bilgisi doğrudan geliyor.
Ctrl+Alt+Delete ile logon ekranı çağrıldığında aşağıda gördüğümüz tasarımı son derece sade ve tamamen fonksiyonelliğe odaklanarak geliştirilmiş yeni Logon ekranı karşımıza gelecektir. Password kutusuna kullanıcımıza ait şifre bilgisi girildikten sonra Submit butonuna basarak Windows Server 2012 R2’ye logon olma sürecini başlatıyoruz.
Engelli kullanıcılar için erişiebilirlik seçeneklerinin kullanılması amaçlanıyorsa yine logon ekranında sol alt köşedeki engelli ikonunu kullanabilirsiniz.
Mevcut kullanıcı dışında farklı bir kullanıcı ile logon olacaksanız yine logon ekranında diğer kullanıcı üzerine tıklayarak kullanıcı bilgilerini girebilirsiniz.
Biz Administrator hesabı ile ilk logon sürecimizi başlatıyoruz.
Kullanıcı bilgilerinizi girdikten sonra yine sağa bakan ok düğmesi ile logon süreci başlatılır. İlk logon esnasında karşımıza “Server Manager” yönetim aracı yüklenmeye başlayacaktır.
Şu anda kurduğumuz sürüm Preview olduğu için de Windows Error Reporting Privacy Statement ekranı karşımıza gelerek bize kullandığımız sürümün geliştirme versiyonu olduğu ve geri bildirim özelliklerinin aktif olduğunu, bizden oluşabilecek hatalara karşın Error Reporting özelliğini aktifleştirip aktifleştirmeyeceğimizle ilgili onay istiyor. Accept seçeneği ile onaylıyoruz.
Windows Server 2012 R2 ile Server Manager arayüzü karşımıza gelecektir.
İlk açılışta klasik bir Dashboard ve dashboard içerisinde de rol ekleme, diğer sunucuları yönetme ile ilgili linkler karşımıza geliyor. Lokal sunucu ile ilgili işlemler için sol tarafta gelen Local Server seçeneği kullanılabilir. Server Manager ile rollerin kurulumu, incelenmesi ve detaylar diğer makalelerde inceliyor olacağız.
Windows Server 2012 R2 ile Windows Server 2012’den farklı olarak göze çarpan ilk yenilik Start menüsüne erişim için konulan aşağıdaki şekilde de görüldüğü gibi Start butonudur.
Bu buton eski nesil Start menüsünü getiren bir butonu değildir. Windows Server 2012 ile tanıştığımız modern-stil, Windows 8-stil ya da metro-stil başlat menüsüne erişimi sağlayacaktır.
Windows Server 2012 zamanında böyle bir buton olmadığı için kullanıcılar ekranın sağ ya da sol alt köşelerine farelerini konumlandırarak buraya ulaşabilirken, ve özellikle yeni kullananların bunu fark etmesine kadar alınan negatif geri bildirimlerden sonra R2 sürümü ile beraber böyle bir buton işleri biraz daha kolaylaştırmış oldu. Yukarıdaki şekilde de gördüğünüz gibi Start menüde değişen bir durum yok. Hemen bu ekranda iken sunucumuzun TCP/IP ayarlarını yapılandırmak için Control Panel aracına gidiyoruz. Control Panel ikonuna ıklayınca gelen Control Panel içerisindeki Network and Sharing Center açıyoruz.
Gelen ekranda Change adapter settings ile ağ kartı bağlantılarını listeleme ekranına geliyoruz.
Windows Server 2012 R2’de eski Local Area Connection olan ağ kartı adı Ethernet olarak değiştirilmiş. Bunun Properties’ini açıyoruz.
Bu aşamada TCP/Ipv6 kullanmayacağımız için onun kutucuğunu boşaltıyoruz. IP ayarlarını yapılandırmak için TCP/Ipv4 Properties’ine giriyoruz.
IP Adresi, Subnet Mask ve Preferred DNS Server ile ilgili kısımlara gerekli ip ayarlarını giriyoruz. Böylece bir sonraki makalemizde ele alacağımız Windows Server 2012 R2 üzerine Active Directory Domain Service kurulumu için gerekli altyapıyı hazırlamış oluyoruz.
Gerekli ayarları yaptıktan sonra OK butonları ile ekranları onaylıyoruz.
IP Adresi, subnet mask, default gateway, DNS adresi gibi tanımları grafiksel araçlar dışında komut satırı araçlarını kullanarak da değiştirebilirsiniz. Bu konuda sık olarak kullanılan favori araçlarımız: NETSH.EXE komut satırı aracı ve NETAdapter isimli powershell komut kütüphanesi aracıdır. Şimdi hızlıca bunların kullanımını da sırası gelmişken uyguluyor olalım.
NETSH ile TCP/IP ayarlarını yapılandırmak için aşağıdaki uygulamaları gerçekleştirebilirsiniz:
Netsh interface ip show config komutu ile mevcut TCP/IP konfigürasyonu listelenmiş olacaktır:
Netsh interface ip set address ile yeni bir ip adres, subnet mask ve default gateway ataması yapılabilir:
Netsh interface ip set dns ile DNS sunucu adresi tanımlanabilir.
Netsh interface ip set wins ile WINS sunucu adresi tanımlanabilir.
Netsh interface ip set address “Local Area Connection” dhcp komutu ile ip adresinin DHCP’den otomatik alacak şekilde ayarlayabilirsiniz.
Netsh interface ip set dns “Local Area Connection” dhcp komutu ile DNS adresinin DHCP’den otomatik alacak şekilde ayarlayabilirsiniz.
netsh interface ip add dns name=”Ethernet” 8.8.8.8 index=2 komutu ile Alternate DNS adresi tanımlanabilir. Burada alternate ya da ikinci sıradaki DNS sunucu tanımını index parametresinin sağladığına dikkat edin.
Not: Komutlarda “Ethernet” tanımı yerine sizde TCP/IP ayarını yapacağınız arabirimin adı ne olarak tanımlıysa onu kullanmanız gerekecektir.
PowerShell komutları ile TCP/IP ayarlarını yapılandırmak için aşağıdaki uygulamaları gerçekleştirebilirsiniz:
Öncelikle aşağıdaki komutla NetAdapter PwShell komut kütüphanesi kullanım için aktifleştirilir.
Import-Module NetAdapter
Aşağıdaki komutla Ethernet isimli arabirime ait ipv4 adresi subnet mask ve default gateway tanımları ayarlanabilir:
New-NetIPAddress -IPAddress 10.0.0.2 -InterfaceAlias “Ethernet” -DefaultGateway 10.0.0.1 -AddressFamily IPv4 -PrefixLength 24
Aşağıdaki komutlar Ethernet isimli arabirim için DNS sunucu adresi tanımlanabilir:
Set-DnsClientServerAddress -InterfaceAlias “Ethernet” -ServerAddresses 10.10.10.1
NetAdapter kütüphanesindeki diğer komutlarla ilgili bu linke tıklayarak detaylı bilgi elde edebilirsiniz.
Kurulum sonrası gerçekleştirilecek temel yapılandırma adımlarından bir diğeri de sunucu adının ayarlarnmasıdır. Bu konuda da farklı araçlardan farklı arayüzleri kullanarak işlemi gerçekleştirmek mümkündür. Biz geleneksel yöntemle bu işlemi gerçekleştirmek için aşağıdaki şekilde de görüldüğü gibi Start butonu üzerinde sağ tuşa bastığımızda gelen menüden System kısayoluna tıklıyoruz.
Karşımıza System arayüzü gelecektir.
Bu ekranda Computer name kısmında sunucu kurulumunda otomatik olarak üretilen sunucu bilgisayar adını göreceksiniz. Kendi isteğimize göre bir sunucu adı tanımlamak için sağ tarafta gelen Change Settings butonu ile klasik System Properties ekranına geçiyoruz.
Bu ekranda Change butonuna tıklayarak gelen Computer Name/Domain Changes ekranında Computer Name kutusuna sunucuya vereceğimiz yeni adı verdikten sonra OK ile onaylıyoruz.
Sunucuyu yeniden başlat ile ilgili aşağıdaki uyarı ekranı gelecektir. OK ile onaylıyoruz.
System Properties ekranında Close butonuna basarak gelen Microsoft Windows diyalog kutusundan Restart Now ile yeniden başlatma sürecini gerçekleştiriyoruz.
Sunucu adını değiştirme işlemini gerçekleştireceğimiz yöntemlerden biri de Server Manager konsolunda sol tarafta gelen Local Server kategorisi altından Computer Name kısmında gelen mevcut bilgisayar adı üzerine tıklamak olacaktır. Bu yolla yine System özellikleri ekranına ulaştıktan sonra yukarıdaki adımları gerçekleştirip sunucuyu yeniden başlatmamız gerekecektir.
Sunucu bilgisayar adını değiştirmenin bir diğer yöntemi de komut satırı araçlarını kullanmaktır. Bunlardan ilki NETDOM.EXE isimli komut satırı aracı olabilir. Aşağıda görüldüğü gibi NETDOM RENAMECOMPUTER seçeneği ile bilgisayar adını değiştirmek mümkündür.
Burada RenameComputer ifadesinden sonra mevcut sunucu adını akabinde de /NEWNAME:YeniSunucuAdı parametresi ile yeni sunucu adı verilerek 5 saniye içerisinde sunucunun yeniden başlatılması tetiklenmiş olacaktır.
Bizden bu konuda yukarıdaki şekilde görüldüğü gibi onay isteyecektir. Y ile onaylayarak süreci başlatıyoruz.
Komut satırından sunucu adını değiştirmek için kullanabileceğimiz yöntemlerden bir diğeri de PowerShell komut satırı aracı olacaktır. Aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi Rename-Computer powershell komutu ile MSTDC02 isimli yeni sunucu adı verilip değişiklik tetiklenebilir.
Değişikliğin geçerli olması için bizden sunucuyu yeniden başlatmamızı isteyecektir. Restart-Computer komutu ile de sunucuyu yeniden başlatmış olacaksınız.
Sunucu adını değiştirmek için uygulanabilecek bir diğer yöntem de registry içerisinden ComputerName bilgisinin tutulduğu aşağıdaki şekilde görülen ComputerName ve ActiveComputerName kapları içerisindeki ComputerName string değerini değiştirmekle mümkündür.
Bu değişiklik sonrasında sunucuyu yeniden başlatarak değişiklik etkinleşmiş olacaktır.
Sonuç olarak Microsoft’un bulut tabanlı işletim sistemi olan Windows Server 2012 R2 ile beraber çok sayıda yenilik ve geliştirme bizleri bekliyor. Bu makalemizde Windows Server 2012 R2 kurulumunu ve kurulum sonrası başlangıç ayarlarını gerçekleştirmiş olduk. Bir sonraki makalemizde görüşmek üzere esenkalın.
Mesut Aladağ.
Microsoft MVP, MCT, MCSE(W2012)
www.mesutaladag.com