Bu makalemizde Windows Server 2012 & R2 Grafiksel Kullanıcı Arayüzün Devre Dışı Bırakılması ya da Etkinleştirilmesi özelliğini inceleyeceğiz. Hepinizin heyecanlandığını hisseder gibiyim. Windows Server 2008 ile tanıştığımız komut satırı tabanlı Core Edition sürümünü kullanan arkadaşlarımızdan ya da kullanmak isteyenlerden seminerlerde, eğitimlerde, web seminerlerinde vb. aldığım en yaygın sorulardan biri de “ben core sürümünü grafiksel sürüme, grafiksel sürümü de istediğim zaman core sürümüne çevirebilirmiyim?” sorusu oluyordu. Tabii biz buna o zaman için olumlu cevap veremiyorduk.
Windows Server 2012 & R2 ile Core sürümü seçeneği hala var. Fakat Windows Server 2012 & R2 ile farklı bir durum da geliyor : Grafiksel arabirimde (GUI) kurulmuş Windows Server 2012 & R2 ile Grafiksel Kullanıcı Arabirimi istenirse kaldırılarak sadece Komut Satırını kapsayan arabirime dönüştürebiliyoruz. Yani biz grafiksel arayüzü istediğimiz zaman bir “feature” yüklemesi ile komut satırı tabanlı arayüze çevirebiliyoruz. Böylece komut satırından yönetilen yapıya dönüştürülen Windows sunucumuzun hem performans olarak daha optimize edilmiş olması, hem de güvenlik açısından gelebilecek ataklara karşı saldırı yüzeyinin de azaltılmasını sağlamış oluyoruz.
Şimdi bunu nasıl yaptığımız adım adım görelim:
Öncelikle Server Manager konsolunu açıp ister dashboard içerisinden isterseniz de Manage menüsünden “Remove Roles and Features” ile feature ya da rol kaldırma sihirbazını başlatıyoruz
Karşımıza gelen Before You Begin ekranını Next ile geçiyoruz.
Select destination server ekranında hangi sunucudan feature kaldıracaksanız o sunucuyu seçip Next ile bir sonraki adıma geçiyoruz.
Karşımıza gelen “Remove Server Roles” ekranında herhangi bir rol kaldırmayacağımız için Next ile sonraki adıma geçiyoruz.
Karşımıza gelen Remove Features ekranında “User Interfaces and Infrastructure” altına geliyoruz.
“User Interfaces and Infrastructure” altında “Server Graphical Shell” kutucuğunu boşaltıp, Next ile sonraki adıma geçiyoruz.
Confirm Installation Selections ekranında Remove ile kaldırma sürecini başlatıyoruz. Eğer bu özelliğin kaldırılması sonrası sunucunun yeniden başlatılması gerekirse otomatik olarak yeniden başlaması için “Restart the destination server automatically if required” kutucuğunu işaretliyoruz.
Grafiksel kabuğu kaldırma süreci başladı.
Kaldırma işlemi tamamlandıktan sonra sunucu üzerindeki bütün grafiksel bileşenler ve dosyalar da kaldırılmaya başlar. Biraz uzun süren bu sürecin sonunda sunucu yeniden başlayacaktır.
Sunucu açıldıktan sonra GUI arabiriminin yerini sadece komut satırı arabirimi aldığını göreceğiz. Logon arayüzündeki grafiksel arayüzün yerini klasik mavi ekranın aldığını göreceksiniz. Server Manager konsolu hala duruyor olacak. Diğer yandan Start menü ve dolayısıyla Metro UI arayüzünin de kaldırıldığını göreceksiniz.
Logon ekranında Ctrl+Alt+Del ile logon sürecini başlatıyoruz.
Kullanıcı bilgilerimizi girip Submit ile logon sürecini başlatıyoruz.
Logon olduktan sonra karşımıza otomatik olarak komut satırı penceresinin geldiğini ve Server Manager konsolunun da açıldığını göreceksiniz.
Diğer yandan Start Menü ve Metro UI arabiriminin kalktığını göreceksiniz.
Komut satırından Paint, WordPad, Internet Explorer gibi grafiksel uygulamaları çalıştırmaya çalıştığınızda bunların çalışmadığını göreceksiniz.
Ayrıca komut satırından Program Files vb. klasörlerin içerisindeki Internet Explorer vb. klasörlere girdiğinizde klasörlerin içeriğinin silindiğini ve artık çalıştırma komut dosyalarının da dolayısıyla silindiğini görüyoruz.
Komut satırından Server Manager konsolunu çalıştırma için de “servermanager” komutunu veriyoruz.
MMC konsolun çalıştığını görmek için mmc komutunu verdiğimizde başarıyla açıldığını göreceksiniz.
Sistem Yöneticisi tekrar grafiksel kullanıcı arabirimine geri dönmek isterse Server Manager içerisinden Add Roles and Features ile sihirbazı başlatıp “Server Graphical Shell” feature’ını kurarak GUI-tabanlı arabirime dönmüş olacaksınız.
Server Grağhic Shell kutucuğunu doldurarak Next ile aşamaları devam ettirip feature ekleme süreci başlıyor. Bu süreç sonunda sunucunuz yine yeniden başlayarak grafikse arayüze ait dosyaların tekrar yüklendiğini ve grafiksel arayüzün tekrar geri geldiğini göreceksiniz.
Sunucu yeniden başladıktan sonra karşımıza grafiksel logon ekranı geldi. Gerekli bilgilerimizi girip logon sürecini başlatıyoruz.
Grafiksel arayüze tekrar geri dönmüş olduk.
GUI arayüzünün kaldırılması yada eklenmesi Server Manager konsolunun yanında PowerShell komut satırından da gerçekleştirilebilir.
PowerShell komut satırından GUI özelliğini kaldırmak için aşağıdaki komutu çalıştırmanız yeterlidir:
“Remove-WindowsFeature server-gui-shell”
Grafiksel bileşenleri kaldırılması süreci başlayacaktır.
Sizden sunucuyu yeniden başlatmanızı ister.
Restart-Computer powershell komutu ile sunucuyu yeniden başlatıyoruz. Sunucu açıldıktan sonra GUI arabiriminin kalktığını göreceksiniz.
GUI arabirimini tekrar geri yüklemek içinse PowerShell komut satırından “Add-WindowsFeature server-gui-shell” komutunu çalıştırmanız yeterlidir.
Sonrasında grafiksel bileşenleri ve dosyaları tekrar yüklemeye başlar.
Yükleme tamamlandıktan sonra sizden sunucunuzu yeniden başlatmanızı isteyecektir.
Restart-Computer powershell komutu ile sunucuyu yeniden başlatıyoruz. Sunucu açıldıktan sonra GUI arabiriminin geri geldiğini göreceksiniz.
Sonuç olarak, Windows Server 2012 & R2 ile gelen “Server Graphical Shell” sayesinde grafiksel kabuğu kaldırarak komut satırı-tabanlı mod kabuğuna geçiş yapabiliyoruz.
Tabi bu komut satırına dönüşen yapının yönetilmesi Windows Sistem Yöneticilerinin uzun zamandır alışık olduğu grafiksel arayüz ile karşılaştırıldığında adaptasyon ve yönetim zorluğundan dolayı çok tercih edileyeceğini söyleyebilirim. Fakat özellikle grafiksel sürüme göre komut satırı sürümünün daha az yama gerektirmesi, daha az yeniden başlatma gereksinimi duymasından dolayı avantajlarını da göz önünde bulundurmakta fayda var.
Windows Server 2008 R2 Server Core sürümü üzerinde tanıştığımız sconfig aracı sayesinde Server Core üzerinde temel görevleri kolaylıkla yapabiliyorduk. Bu komut Windows Server 2012 & R2 de de hala geçerli. Komut satırı arabirimine geçince de komut satırından sconfig komutunu çalıştırınca karşımıza aşağıdaki ekran gelecektir:
Bu ekranda basit işlemler için kullanabileceğimiz temel komutların ya da görevlerin listesi mevcut. Sconfig gibi üçüncü parti araçları (CoreConfigurator gibi ) da kurarak yine benzer temel görevleri yerine getirebilirsiniz. Bu komut satırı araçları dışında standart Windows komutları ve PowerShell komutlarını kullanarak da bu yönetimi yapmak mümkün. Bu konuları ayrı bir makalede sizlerle daha detaylı olarak paylaşıyor olacağız.
Ve bir makalemizin daha sonuna geldik. Bu makalemizde de Windows Server 2012 & R2 Grafiksel Kullanıcı Arayüzün Devre Dışı Bırakılması ya da Etkinleştirilmesi özelliğini inceledik.
Windows Server 2012 & R2 ile gelen yenilikleri paylaşacağımız yeni makalelerde görüşmek dileğiyle hoşçakalın.