Server Nedir? Ne İşe Yarar? Server Çeşitleri

Dijital dünyada server yani sunucu, size belirli bilgileri veya hizmetleri sağlayan bir bilgisayardır. 

Örneğin, YouTube’da bir video aradığınızı varsayalım. Sonuç olarak, YouTube size bazı video önerileri sunar. Ardından dilediğiniz videoyu seçip izlemeye başlarsınız. 

Peki izlediğiniz video, size nereden ve nasıl gelir?

YouTube’da videonuzu her aradığınızda, YouTube uygulamanız internetinizi kullanarak YouTube sunucusuna bir istek gönderir. Uygulamanız tarafından gönderilen talebi işledikten sonra, sunucu gerekli tüm bilgileri internet üzerinden cep telefonunuza gönderir. YouTube uygulaması daha sonra sunucudan gelen bilgileri belirli bir şekilde düzenler ve size sunar.

Sunucu Nasıl Çalışır?

Sunucunun nasıl çalıştığını anlamak için öncelikle “İstemci-Sunucu modeli – Client-Server” hakkında bilgi sahibi olmanız gerekir.

İstemci-Sunucu modeli (Client-Server Model)

İstemci-sunucu modeli hakkında bilgi sahibi olmak istiyorsanız, öncelikle “istemci” ve “sunucu” nun ne olduğunu iyi bir şekilde anlamamız gerekir.

İstemci: İstemci, bilgi veya belirli bir hizmeti alabilen bir bilgisayardır. Bu modelde, istemci makine genellikle sunucudan veri ister ve verileri sunucudan yanıt olarak alır.

Sunucu: Sunucu, istemci tarafından gönderilen bir isteğe yanıt olarak bilgi sağlayan, istemciden uzakta bulunan bir bilgisayardır.

İstemci, sunucuya bağlanmak için belirli bir yola ihtiyaç duyar. İnternet günümüzün en popüler yollarından biridir. Hem istemci hem de sunucu internete bağlıdır ve internet üzerinden kendi aralarında bilgi alışverişinde bulunur.

İnternete doğrudan cep telefonumuzdan veya bilgisayarımızdan erişemiyoruz, yani sunucuyla doğrudan iletişim kuramıyoruz. Bunu yapmak için bir internet tarayıcısına ihtiyacımız var. Google Chrome, Internet Explorer, Mozilla Firefox, Opera, Microsoft Edge gibi en popüler tarayıcılardan bazıları.

Tarayıcı ve Sunucu Arasındaki Etkileşim

• İlk önce web sitesinin URL’sini veya tarayıcıya belirli bir dosyayı giriyoruz. Tarayıcı daha sonra DNS (Alan Adı Sistemi) sunucusuna istekte bulunur.
• DNS sunucusu daha sonra web sunucusunun adresini arar.
• DNS sunucusu daha sonra tarayıcıya web sunucusunun IP adresini gönderir.
• Tarayıcı, DNS sunucusundan aldığı web sunucusuna bir HTTP/HTTPS isteği gönderir.
• Web sunucusu, tarayıcının isteğine yanıt olarak gerekli tüm dosyaları gönderir.
• Tarayıcı tüm bu bilgileri işler ve cep telefonunuzda veya monitörünüzde görüntüler. Bu işleme işlemi, tarayıcıda DOM (Document Object Model) yorumlayıcısı, CSS yorumlayıcısı, JIT (Just in Time) derleyicisi tarafından desteklenir.

Server Türleri Nelerdir?

Server’lar genellikle amaçlarına göre sınıflandırılır.

Web sunucusu, istenen HTML sayfalarını veya dosyalarını sunan bir bilgisayar programıdır. Bu durumda, bir web tarayıcısı bir istemci gibi davranır.

Uygulama sunucusu, bir uygulama için iş mantığı sağlayan, dağıtılmış bir ağdaki bilgisayardaki bir uygulamadır.

Proxy sunucusu, bilgisayar gibi hedef aygıt ile kullanıcı veya istemcinin hizmet talep ettiği başka bir sunucu arasında aracı görevi gören bir yazılımdır.

Sanal sunucu, paylaşılan bir sunucuda çalışan ve her kullanıcının sunucu üzerinde tam denetime sahip olduğu görünecek şekilde yapılandırılan bir programdır.

Dosya sunucusu, dosyaları kaydeder ve bu bilgileri ağ üzerinden istemcilere yeniden yerleştirmek için atarlar. Bu sunucular ağdaki en eski ve en temel sunuculardır.

Oyun sunucusu, birden fazla video oyunundaki tüm olayların içinde gerçekleştiği bir sunucudur. Birden fazla video oyununda oynamayı düşünen kişiler oyun sunucularına bağlanmalıdır.

Veri tabanı sunucusu, istemcilerin ve ağ bağlantılı sistemlerin kullandığı veri tabanını yeniden depolayan bir sunucudur. Bu sunucu tüm veri tabanı bilgilerini depolar ve işler.

Posta sunucusu, adından da anlaşılacağı gibi, kullanıcılara e-posta göndermek için bunları oluşturma ve kullanma amacı sağla. Posta sunucuları, e-posta yönetimi için e-posta hizmetlerini ve web postalarını kullanır.

Ses/video sunucusu, web sitelerine multimedya içeriği sağlar ve kullanıcıların çoklu ortam içeriği almasına izin verir.

Server’lar ve Sıradan Bilgisayarlar Arasındaki Farklar Nelerdir?

Profesyonel sunucular birçok yönden ev bilgisayarlarından farklıdır. Genel olarak bu farklılıklardan bazıları şu şekilde ifade edilebilir:

• Sunucu donanımı ev sistemlerinden farklıdır.
• Sunucular tamamen açık ve günün 24 saati erişilebilirdir.
• Sunucuların fare, klavye ve benzeri kontrol araçlarına ihtiyacı yoktur.
• Sunucuların güvenliğin tehlikeye atılmaması için veri merkezlerinde bulunur.
• Sunucular genellikle container’larda bulunur.
• Veri merkezlerinde genellikle, herhangi bir sorunu hızlı bir şekilde çözmek ve sunucuları yönetmek için özel ekipler bulunur.

Server İşletim Sistemleri

Sunucularda kullanılan yazılım türü ve işletim sistemi farklı olabilir. Sunucuya yüklenen işletim sistemi ve yazılımın seçimi, site yöneticilerinin ve diğer işletmelerin amaçlarına ve ihtiyaçlarına bağlıdır. Sunuculardaki en yaygın işletim sistemleri ve yazılımlar aşağıdakileri içerir:

Linux işletim sistemi: Tüm linux dağıtımlarını sunuculara kurabilirsiniz.

Windows işletim sistemi: Tüm Windows sürümleri sunucuları destekler.

Sanallaştırma yazılımı: Bazı sunucular, Vmware ESX gibi sanallaştırma yazılımı kullanır.

Server İle İlgili En Çok Sorulan Sorular

1. Proxy server ne işe yarar?

Bir proxy server, siz ve ziyaret ettiğiniz siteler arasında ekstra bir koruma katmanı görevi görür. Bir proxy sunucusuna bağlanmak, bağlandığınız diğer sunucular yerine proxy sunucusunun adresini gördükleri için IP adresinizi onlardan gizler. 

Proxy’lerle ilgili daha detaylı bilgi için “Proxy Nedir? Proxy Ayarları Nasıl Yapılır?” yazımızı okuyabilirsiniz.

2. DNS server ne işe yarar?

DNS sunucuları, genel IP adreslerinin veri tabanlarını depolar. Tarayıcınıza bir URL girdiğinizde, bir DNS sunucusu bunu bir IP adresine çevirerek uygun web sunucusuna bağlanmanıza olanak tanır.

3. DHCP server ne işe yarar?

DHCP sunucuları, Dynamic Host Configuration Protocol’ü (DHCP) kullanarak IP adresleri atamaktan sorumludur. Çoğu ev Wi-Fi ağında bu işi yönlendirici yapar, ancak daha büyük ağlarda özel bir DHCP sunucusu olabilir.

4. Discord sunucusu nedir?

Discord, oyun topluluklarına yönelik bir metin, sesli ve görüntülü sohbet aracıdır. Dünyanın her yerinden benzer ilgi alanlarına sahip insanlarla iletişim kurmak için bir Discord sunucusuna katılır veya bir Discord sunucusu kurarsınız. Discord sunucuları herkese açık veya özel olabilir.

Discord ile ilgili daha detaylı bilgi için “Discord Nedir? Ne İşe Yarar? Nasıl Kullanılır?” yazımızı okuyabilirsiniz.