Windows Server 2012R2 ile birlikte Hyper-V Cluster üzerindeki sanal makineler arasında Shared Disk oluşturarak Cluster yapılması özelliği geldi. Bu işlemi yapmak için oluşturduğumuz Virtual Diski, Cluster olarak yapılandıracağımız sanal makinelere eklerken diskin Advance Feature alanı içindeki “Enable virtual hard disk sharing” işaretli alanın işaretlenmesi gerekiyor.
Fakat Windows Server 2016 üzerinde Virtual Shared Disk oluşturma, Windows Server 2012R2’ye göre farklılıklar göstermektedir. Bu nedenle bazı detaylara girerek sizlere bu makalemizde Windows Server 2016 Hyper-V Cluster üzerinde nasıl Virtual Shared Disk oluşturacağınız anlatılmaktadır.
Bu makaleyi sizlere yazarken daha önceden kurulumunu anlattığım aşağıda linkini verdiğim Windows Server 2016 Core Hyper-V Cluster üzerinde oluşturarak anlatmaktayım.
Anlatacağım yapı aşağıda resmini gösterdiğim topoloji üzerinde çalışmaktadır. Bu topolojide çift Controler kartlı her bir Controler üzerinden Windows Server 2016 Core sunuculara çift Fiber port ile bağlı Hyper-V Cluster üzerinden anlatmaktayım.
FileServer, Hyper-V, Microsoft SQL Server, WINS gibi kritik hizmetlerin iş sürekliliği sağlanması için olmazsa olmaz şart Cluster yapılacak tüm sunucular tarafından veri diskine erişilebilir olmasıdır. Bu kavramın ismi Shared Disk olarak ifade edilmektedir.
Shared Diski isterseniz NAS, File Server, iSCSI veye Fiber üzerinden oluşturup Cluster Node’larına atamasını yapabilirsiniz. Aşağıda bu konuda daha önceden yazdığım makalede detaylarını okuyabilirsiniz.
Aşağıda linkini verdiğim bu konuda portalımızda yayınlanan videolarda detaylara ulaşabilirsiniz.
http://tv.cozumpark.com/video/646/Microsoft-Failover-Cluster-Nedir
http://tv.cozumpark.com/video/647/Microsoft-Failover-Cluster-Planlama
http://tv.cozumpark.com/video/649/Microsoft-Cluster-Kurulurken-Dikkat-Edilecek-Hususlar
Eğer storage kullanmadan Cluster Node’ları üzerindeki diskleri Software Difene Storage (S2D) teknolojisini kullanarak bir ortak kullanım disk alanı oluşturup kurulum gerçekleştirebilirsiniz. Bu konuda daha önceden yazmış olduğum aşağıda linkini verdiğim makaleden detaylara ulaşabilirsiniz.
Hyper-V üzerindeki sanal makineler arasında Failover Cluster servisi ile iş sürekliliğinin sağlanmasına Guest Clustering denmektedir. Guest Cluster yapılabilmesi için öncelikle Hyper-V’nin tek node’da olsa Cluster olarak yapılandırılması ve sanal makinelere atanacak Shared Diskin Hyper-V Cluster’a ait Cluster Shared Volume (CSV) olarak yapılandırılmış diski üzerinde oluşturulması gerekmektedir.
CSV, Hyper-V Cluster içerisindeki tüm Hyper-V Node’larının diğer Failover Cluster çözümlerinden farklı olarak aktif aktif eriştiği dosya sistemidir. Bu sayede tek bir LUN içindeki birden fazla farklı sanal sunucuyu farklı Hyper-V Node’larının çalıştırmasına ve yönetmesine imkan vermektedir. Burada Failover Cluster’ın tekil sahiplik şartını CSFS (Cluster Shared File System) ile disk seviyesinde değil diskin içindeki sanal makine seviyesinde sağlamaktadır.
Failover Cluster yapabilmek için oluşturacağınız Shared Disk eğer Hyper-V üzerindeki ise bu kavramın ismine Virtual Shared Disk denmektedir. Windows Server 2012R2 ile birlikte Hyper-V üzerinde sanal makineler arasında Virtual Shared Disk oluşturulmaya ve bu sayede Sanal makineler arası Cluster oluşturulmaya başlandı.
Fakat Windows Server 2016’da bazı farklılıklar geldi. En büyük fark ise dosya tipinin değişmesi ile oldu. Kurulum detaylarına geçmeden önce aşağıda sayacağım gereksinimlerin oluşturulması gerekmektedir. Yukarıda verdiğim makale ve video linklerinde kurulum detayları anlatıldığından burada özet olarak sadece ihtiyaçlar sıralanmıştır.
Gereksinimler:
1) Tek node dahi olsa Hyper-V Cluster kurulmalı
2) Failover Cluster’a eklenebilecek diskin sunucuya atamasının (verilmesi) yapılmış olması gerekmektedir.
3) Disk NTFS olarak formatlanıp Failover Cluster Manager içerisine eklenip CSV yapılmalı
GUI Ekranda VHDs Oluşturma:
Server 2016 Hyper-V Cluster üzerinde Virtual Shared Disk oluşturmak için önce Failover Cluster Manager üzerinde ROLES tabı üzerinde sağ tıklayıp Virtual Machine tabı altındaki “New Hard Disk” seçerek ilerleyelim.
Gelen ekranda “VHD Set” seçerek ilerleyelim. VHDSet, sadece Failover Cluster ve Backup amaçlı diske aynı anda birden fazla sunucunun erişmesi sağlamak için kullanılıyor.
Next ile ilerlediğinizde gelen ekran oluşturmak istediğiniz diskin Fix (sabit değerde) veya Dynamic (kullandıkça artan) tipini seçin.
Gelen ekranda diskin bulunacağı yolu secin. Önerim; Shared Diskleri cluster işletim sistemlerinden farklı bir dizin içinde tutmanız. Çünkü bazen OS recovery işlemlerinde klasör ismi değişebiliyor. Böyle bir durumda Shared Disklerinde yolunu güncellemeniz gerekir ama çoğunlukla gözden kazan bu işlem yüzünden sorunun anlaşılması ve çözümü için çok zaman kaybedilebiliyor.
Gelen ekranda diskin boyutunu belirtin. Burada önerim tüm diskleri aynı değerde vermeyin. İşletim sistemine ekleme ve ekleme sonrası yapılandırma ayarlarında doğru diski bilebilmeniz için değerlerin farklı olması size avantaj sağlayacaktır. Sonradan istediğiniz gibi EXPAND edebilirsiniz.
Son adımda onaylayarak disk oluşturma sürecinin başlatılmasını sağlayın. Diskin oluştuğu klasöre baktığınızda aynı isimde 2 dosyanın olduğunu bunlardan birinin uzantısının vhds (Shared Disk) formatı diğeri ise avhdx.
VHDS; Maksimum 260 MB olabilen bir dosya olup asıl görevi paylaşılmış diske olan erişimleri koordine etmektir. Yani Persistent Reservation takibini yapmaktır. Bu konuda detaylı bilgiye aşağıdaki linkten erişebilirsiniz.
AVHDX; baş taraftaki a “automatic” (otomatik) karşılık gelmektedir. Yani Hyper-V tarafından otomatik oluşturulan ve hiçbir zaman müdahele edilmemesi gerektiğini ifade etmektedir. Shared Disk oluşturduktan sonra asıl olarak verileriniz bu disk üzerinde tutulmaktadır.
Disk oluşturması bittikten sonra diskinizi Cluster Node’larınıza eklemek için Failover Cluster Manager Tools üzerinden VM’i sağ tıklayarak gelen menüden Setting’i seçerek açın. Açılan ekranda “SCSI Controler” tabını tıklayıp “Shared Drive” işaretleyerek ADD butonuna basın.
Diskin Sunucuya Bağlanması:
Gelen ekranda oluşturduğunuz diski göstererek işlemi tamamlayın. Bu işlemi Cluster’a ait tüm sunucularda aynı sıra ile uygulamanız gerekiyor.
PowerShell Üzerinden Nasıl Yapılır:
Aşağıdaki örnek PowerShell komutu ile yeni bir Shared Disk oluşturulur.
New-VHD -Path "c:\ClusterStorage\VMStorage01\SharedDisk\VMFLS_Quorum.vhds" -SizeBytes 1GB -Dynamic
Aşağıdaki örnek PowerShell komutu ile oluşturduğumuz Shared Disk Cluster olacak Sanal Node’a eklenir.
Add-VMHardDiskDrive -VMName VMFLS01 -Path " c:\ClusterStorage\VMStorage01\SharedDisk\VMFLS_Quorum.vhds" -SupportPersistentReservations
Diskin Formatlanıp Cluster için Hazır Hale Getirilmesi:
Diski işletim sistemine verdikten sonra Cluster’ın görüp kullanabilmesi için Sunucu üzerinden Disk Management’ı açın veya uzaktan yönetiyorsak Computer Management’ı çalıştırıp sunucuya bağlanmanız gerekiyor.
Eğer uzaktan yönetmeyi seçiyorsak ve Windows Firewall açık ise aşağıdaki PowerShell komutlarını çalıştırarak Windows Firewall üzerinde uzaktan yönetime izin vermeniz gerekiyor.
Enable-NetFirewallRule -DisplayGroup "Remote Volume Management"
Ben Computer Manager üzerinden uzak bağlantı ile yapacağım. Bu nedenle GUI olarak kurulumu yapılan sunucuda Server Manager’ı açıp Manage menüsü altındaki “Add Servers” tıklıyorum.
Gelen ekranda sunucuların ismini yazıp AD üzerinden sorguluyor arkasından da listelenen sunucular arasında işlem yapmak istediklerimi seçerek sağ tarafa aktarıyorum.
Bu işlem ile Server Manager Yönetim konsolu içindeki “All Servers” altına yönetmek istediğimiz sunucuyu eklemiş olduk.
İlk olarak Cluster yapılandırmasını yapacağımız sunucumuzu bulup üzerinde sağ tıklayarak “Computer Manager” giriş yapınız.
Açılan ekranda “Disk Management” i tıklayın. Shared diski seçip sağ tıklayıp önce online yapın.
Arkasından sağ tıklayarak “Initialize Disk” deyin. Eğer işlem yapamazsanız “Computer Management” ekranını kapatıp yeniden açın. “Initialize Disk” yaparken dikkat edilecek nokta eğer disk boyutu 2 TB’ı geçmeyecekse MBR yapılması. Çünkü hem daha küçük boot alanı kaplıyor hem de GPT’ye göre daha hızlı.
Bu adımdan sonra Disk üzerinde sağ tıklayarak diskin formatlamasına geçebiliriz. Cluster olacak disk “Simple Volume” olmak zorunda.
Gelen ekranda formatlanacak disk boyutunu ve atanacak harfi belirleyin.
Eğer formatlanacak disk 2 TB’dan fazla ve üzerinde VHD bulunacaksa ReFS değil ise NTFS olarak seçin. Eğer disk üzerinde VHD, mdf gibi block dosya bulunduracaksanız “Allocation Unit size” değerini 64K seçin. Değil ise Default değerinde bırakabilirsiniz.
Formatlama işlemi bittiğinde Cluster’ın üyesi diğer sunucuya Computer Manager ile bağlanıp Disk Manager üzerinde Rescan yaparak disklerin son hali ile göründüğünü teyit edin.
Makalemin sonuna geldik, umarım fayalı bir makale olmuştur, bir sonraki makalemizde görüşmek üzere.