Bu makalemizde IT sektörünün aslında temel taşlarından birisi olan RAID yapısını inceleyeceğiz.
Öncelikle veri boyutlarının tanımlarını sıralayacak olursak ;
Byte (B)
Kilobyte (KB)
Megabyte (MB)
Gigabyte (GB)
Terabyte (TB)
Petabyte (PB)
Exabyte (EB)
Zettabyte (ZB)
Yottabyte (YB)
Günümüz şartlarında artık Gigabyte’lar çok normal bir veri boyutu haline gelmiş olup Terabyte’larca diskler ve Petabyte storage yapıları bulunmaktadır. Vaziyet böyle olunca tabi RAID yapısı büyük bir önem kazanıyor. Hem performansı daha iyi kullanabilmemiz için hem de güvenliği yüksek tutabilmemiz için.
Raid günümüz şartlarında özellikle sunucular üzerinde olmazsa olmaz bir yapı haline gelmiştir.
RAID modellerine geçmeden önce bazı terimleri bilmemiz gerekiyor ;
HOT SPARE ; RAID grubunun içerisinde bulunan ancak boşta yedek olarak bekleyen diske denir. RAID grubundaki bir disk arızalandığı zaman normal şartlarda diskin değiştirilmesi ve verinin tekrar yazılması beklenir. Ancak Hot Spare olması durumunda arızalanan disk yerine Hot Spare geçer ve veri bu diske yazılmaya başlar.
HOT SWAP ; RAID grubundaki bir diskin arızalanması halinde sunucuyu kapatmadan disk değişiminin yapılması işlemine verilen isimdir.
DUPLEXİNG ; İki RAID kartının yedekli çalışması işlemidir.
RAID yapıları Yazılımsal RAID ve Donanımsal RAID olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
Donanımsal RAID , Yazılımsal RAID göre daha performanslı olduğundan dolayı daha çok tercih sebebidir. Ancak performansı değil de güvenliği ve maliyeti düşünenler yazılımsal RAID kullanmaktadır.
Bu arada RAID ile ilgili olarak bilinmesi gereken bazı hassas noktaları belirtmek istiyorum ;
* RAID yapısında disklerin aynı RPM’de veya aynı boyutta olması gerekmiyor. Sunucunuzun desteklediği tüm diskleri kullanabilirsiniz. Ancak şunu bilmeniz gerekiyor RAID yapısında olan diskler içerisinde en düşük RPM’li ve en düşük kapasiteye sahip diskiniz hangisi ise RAID ona göre hareket eder. Yani 500 gb 7200RPM 1 disk ile 1 tb 15000 RPM 2 diskiniz olduğunu düşünün bu disklerden RAID 0 yaptığınız takdirde her diskin 500 gb kapasitesini kullanabilirsiniz. RAID yapısındaki tüm diskler ise 7200 RPM’miş gibi davranırlar.
* RAID Controller kartlarının arızalanması durumunda RAID kartınızı değiştirebilirsiniz. RAID kartının arızalanması disk yapısının tamamen bozulduğu anlamına gelmemektedir. RAID kartını değiştikten sonra yeni raid kartınız sunucu boot olurken disklerdeki RAID yapısını okuyacak ve RAID yapısını kendi üzerine alması için onay isteyecektir.
* RAID Controller kartlarında Battery pili yazılan verilerin disklere iletilmesinden ve güvenliğinden sorumludur. Olası bir anlık kesinti halinde veriler battery üzerinde tutulur ve sunucunun tekrar aktif olması halinde veriler disklere yazılır. Battery olmaması durumunda büyük veri kayıpları yaşanabilir. Ayrıca battery performansıda etkilemektedir. RAID5 Controller üzerinde battery olmadan saatte 8 gb civarında bir yazma söz konusuyken Battery ile bu 70 gb’lara kadar çıkabilmektedir. Bu ciddi bir fark olduğundan dolayı Battery kesinlikle kullanılması tavsiye edilir. 
Yukaridaki resimde örnek bir DELL RAID Controller görebilirsiniz.
RAID türlerinden bahsedelim ;
RAID 0 ;
Bu modelde veriler disklere ardışık olarak yazılır ve yazılan veriler farklı disklerde olduğundan dolayı yazma ve okuma işleminde performans sağlar. Ancak herhangi bir veri güvenliği sağlamaz. Tüm diskler aktif olarak kullanılır bu yüzden olası bir disk arızalanmasında veri bütünlüğü bozulur ve verileriniz kaybolur. Disk sayısı arttıkça veri kayıp riskide doğru orantıda artacaktır. RAID 0 yapısında veriler diske yazılırken parçalara ayrılmaktadır. Bu yöntem bir verinin parçalarının aynı anda diskin diğer kısımlarından okunabilmesine imkan verir.
Gerekli en az disk sayısı : 2
Kapasite kaybı : Yok
Disk törelansı : Yok
Performans : İyi
RAID 1 ;
Bu modelde veriler RAID yapısındaki bütün disklere aynı şekilde yazılır. Performans açısından bir kazanç yoktur ancak güvenlik disk sayısına göre doğru orantılı olarak artar. Toplam kapasiteniz ise en küçük disk kadardır.
Gerekli en az disk sayısı : 2
Kapasite kaybı : 1 Disk
Disk törelansı : 1 Disk
Performans : İyi
RAID 2 ;
Bu modelde en az 14 disk gerekmektedir. RAID 2 yapısı üzerinde hata düzeltme kontrolü bulundurur. Bu kontrol yeni raid controller kartlarında bulunduğundan dolayı pek tercih edilen bir RAID türü değildir. Bu yapıda 4 disk hata düzeltme olarak kullanılır ve 10 disk aktif olarak çalışır.
Gerekli en az disk sayısı : 14
Kapasite kaybı : 4 Disk
Disk törelansı : Yok
Performans : Çok İyi
RAID 3 ;
Bu yapı en az 3 diskten oluşur. Parity disk yapısı bulunduğundan dolayı erişim hızlıdır. Disk kapasitesi disk sayısı – 1 ‘dir. Bu yapıda disk törelansı bulunur. Arızalanan diskin yerine parity disk devreye girer.
Gerekli en az disk sayısı : 3
Kapasite kaybı : 1 Disk
Disk törelansı : Var
Performans : İyi
RAID 4 ;
Bu model daha çok RAID 0 mantığında çalışmaktadır. Gelen veriler sırasıyla disklere dağıtılmaktadır. RAID 0 ‘a Ek olarak verilar Parity disk üzerinde saklanır. Bu saklanan veriler raid denetleyicisi tarafından kontrol edilir ve bütünlüğü kontrollü şekilde sağlanır. Daha çok büyük veri bloklarının kullanıldığı yapılarda tercih edilir sebebi ise küçük veri bloklarına göre büyük veri bloklarının kullanıldığı yapılarda çok daha performanslı olmasıdır.
Gerekli en az disk sayısı : 3
Kapasite kaybı : 1 Disk
Disk törelansı : 1 Disk
Performans : İyi
RAID 5 ;
Bu modelde hem hız hem de performans üst düzeydedir. Bu yapı için en az 3 disk gereklidir. Bu yapıda veriler disklere bir algoritma ile yazılır ve disklerden birisine her verinin bir algoritması kaydedilir. Sistemdeki bir diskin arızalanması durumunda sistem kapatılmadan disk değişimi yapılabilir ve RAID yapısı hiçbir zarar görmeden devam eder. Aşağıda ki resmi incelerseniz yazılan verilerde sürekli olarak algoritma bir diske kayıt edilmektedir. Arızalanan herhangi bir diskin yerine takılacak olan diske aynı verilar algoritma sayesinde yazılacaktır.
Gerekli en az disk sayısı : 3
Kapasite kaybı : 1 Disk
Disk törelansı : 1 Disk
Performans : Çok İyi
RAID 6 ;
Bu model RAID 5 ile hemen hemen aynıdır. Tek farkı Parity diskinin 1 tane değil de 2 tane olmasıdır. Parity diskinin 2 tane olmasından dolayı okuma hızı RAID 5 ile aynı olmasına rağmen yazma hızı RAID 5’e göre daha kötüdür. Ancak güvenlik bakımından RAID 5’ten daha iyidir. Aynı anda 2 diskinizin arızalanması bu yapıya zarar vermeyecektir. Kapasite olarak ise 2 disk kaybınız bulunmaktadır. RAID 6 yapısını kullanabilmeniz için RAID kartınızın RAID 6 modelini desteklemesi gerekmektedir. Her RAID kartının desteklediği bir model olmamakla birlikte bazı RAID kartlarında ekstra lisans ile bile verilebilmektedir. Yüksek güvenlik ve iyi performans sağladığından dolayı tercih sebebidir.
Gerekli en az disk sayısı : 4
Kapasite kaybı : 2 Disk
Disk törelansı : 2 Disk
Performans : Çok iyi
RAID 10 ;
RAID 1 ve RAID 0 birleşmesi ile oluşan bir RAID modelidir. Performans olarak oldukça yüksektir. İki farklı RAID 1 yapısının RAID 0 ile birleşmesinden oluşur. Bu yapı için en az 4 disk gerekmektedir. Sadece çift sayıda diskler ile çalışır ve disk sayısını ne kadar arttırırsanız arttırın disk kapasitesi disk sayısı / 2 kadardır. Güvenlik olarak RAID 1 sağladığı güvenlik ile aynıdır.
Gerekli en az disk sayısı : 4
Kapasite kaybı : 2 Disk
Disk törelansı : 2 Disk
Performans : İyi
NOT : Tek bir RAID grubundaki 2 diskin arızalanması
RAID yapısını bozar.
RAID 15 ;
Bu RAID modeli RAID yapıları içerisinde En güvenli yapılardandır., Önemli dosyaların saklanmasında kullanılır. Üç adet RAID 1 yapısının raid 5 altında birleşmesi ile oluşur. En az 6 tane disk gerektirir. Çift sayılı disk gerekmektedir.
Gerekli en az disk sayısı : 6
Kapasite kaybı : 2 Disk
Disk törelansı : 3 Disk
Performans : İyi
RAID 50 ;
Bu RAID modeli en az 6 diskten oluşur. RAID 5 disklerin RAID 0 altında birleşmesi ile yapılır.Hem performanslı hemde güvenlidir.
Gerekli en az disk sayısı : 6
Kapasite kaybı : 2 Disk
Disk törelansı : 2 Disk
Performans : Çok iyi
RAID 51 ;
Bu RAID modeli en az 6 diskten oluşur. RAID 50 ile hemen hemen aynı yapıdadır. RAID 5 disklerin RAID 1 altında birleşmesi ile yapılır. En güvenli yapıdır.
Gerekli en az disk sayısı : 6
Kapasite kaybı : 2 Disk
Disk törelansı : 2 Disk
Performans : İyi
RAID 60 ;
Bu RAID modeli en az 8 disk ile yapılır. İki adet RAID 6 grubun RAID 0 altında birleşmesi ile oluşur. Bu yapıda yüksek en güvenilir yapılardan birisidir. Maliyet bakımından en pahalısıdır.
RAID 0 + 1 ;
Raid 0+1 modeli RAID teknolojileri arasında en performanslı yapıdır. Performans disk sayısı ile doğru orantılıdır. Disk sayısı arttıkça performansda artar. 2 tane RAID 0 yapısının RAID 1 altında birleşmesi ile oluşur. Bu yapı için en az 4 disk gerekmektedir. Verileri tüm disklere dağıtarak okuma ve yazma işlemini gerçekleştirdiği için performansı çok yüksektir.
RAID yapılandırması yaparken hangisini seçeceğiniz sorusuna kapılabilirsiniz. Hangisini seçeceğinizi tamamen sizin ihtiyaçlarınız ve bütçeniz belirleyecektir.
Sizin için hangisi önemli ?
Güvenlik mi , Performans mı , Maliyet mi , Yoksa hem güvenlik hem performans mı ?
Hangi RAID modelini seçeceğiniz bu sorunun cevabında gizli J
Başka bir makalede görüşmek üzere…