Node.js, JavaScript kodunu bir web tarayıcısının dışında yürüten, açık kaynaklı ve platformlar arası bir JavaScript çalıştırma ortamıdır. Node.js, ölçeklenebilir ağ uygulamaları oluşturmak için tasarlanmıştır ve komut satırı araçları ve sunucu tarafı komut dosyaları yazmak için JavaScript kullanmanıza olanak tanır. Node.js, engellemeyen bir G/Ç modeli kullanır ve özellikle dağıtılmış cihazlarda çalışan gerçek zamanlı ve veri yoğun uygulamalar için çok uygundur.
Node.js Neden Popülerdir?
Node.js, birçok web geliştiricisinin zaten aşina olduğu bir dil olan JavaScript ile sunucu tarafı uygulamalar oluşturmasına izin verdiği için son yıllarda oldukça popüler hale gelmiştir. Bu, geliştiricilerin back end uygulamaları oluşturmak için yeni bir dil öğrenmeleri gerekmediği anlamına gelir, bu da geliştirme sürecini daha hızlı ve verimli hale getirir.
Node.js, onu hafif, olaya dayalı ve engellemeyen bir G/Ç modeli kullandığı için de popülerdir. Bu noktada Node.js, yüksek hacimli gelen ve giden verileri işlemenin gerekli olduğu gerçek zamanlı uygulamalar (oyunculu oyunlar gibi) oluşturmak için oldukça uygundur.
Ek olarak, Node.js’nin geniş ve aktif bir geliştirici topluluğu vardır; bu, öğrenme ve sorun giderme için kullanılabilecek birçok kaynak olduğu, sık sık yeni özellik ve güncellemeler yayınlandığı anlamına gelir.
Genel olarak, Node.js’nin popülaritesi verimliliğine, back end geliştirme için tanıdık bir dil kullanma becerisine ve güçlü geliştirici topluluğuna bağlanabilir.
Node.js Nasıl Çalışır? Node.js Mimarisi
Node.js, Google Chrome web tarayıcısında kullanılan V8 JavaScript motorunun üzerine inşa edilmiştir. V8 motoru, JavaScript kodunu makine koduna çevirerek yorumlayıcıya ihtiyaç duymadan verimli bir şekilde çalışmasını sağlar.
Node.js, onu verimli kılan, olay güdümlü ve engellemeyen bir G/Ç modeli kullanır. Bir dosya veya veri tabanına okuma veya yazma gibi bir G/Ç işlemi gerektiğinde, Node.js, gerçekleştirilecek işlem için bir istek gönderir ve ardından programın geri kalanını yürütmeye devam eder. İşlem tamamlandığında, bir olay tetiklenir ve bir geri arama işlevi yürütülür. Bu, Node.js’nin ana iş parçacığını engellemeden aynı anda birden çok G/Ç işlemini gerçekleştirmesine olanak tanır.
Node.js ayrıca HTTP sunucuları oluşturmak için http modülü ve dosya sistemiyle çalışmak için fs modülü gibi ek işlevsellik sağlayan bir dizi yerleşik modül içerir. Bu modüller C++’da uygulanmaktadır ve verimli ve kullanımı kolay olacak şekilde tasarlanmıştır.
Yerleşik modüllere ek olarak, Node.js için npm paket yöneticisi kullanılarak kurulabilen geniş bir açık kaynak modül ekosistemi de vardır. Bu modüller, Node.js uygulamalarınıza ek işlevler eklemek için kullanılabilir.
Node.js’nin Özellikleri
Node.js, sunucu tarafı uygulamalar oluşturmak için popüler bir seçenektir ve bir dizi özelliğe sahiptir:
1. Eşzamansız ve olaya dayalıdır
Node.js, olaya dayalı ve engellemeyen bir G/Ç modeli kullanır. Bu, Node.js’nin birden çok iş parçacığı veya işlemin kullanılmasını gerektirmeden birçok eşzamanlı bağlantıyı işleyebileceği anlamına gelir.
2. Hızlıdır
V8 motoru, JavaScript kodunu makine koduna çevirerek yorumlayıcıya ihtiyaç duymadan verimli bir şekilde çalışmasını sağlar.
3. Tek iş parçacıklıdır
Node.js, tüm istekleri işlemek için tek iş parçacıklı bir olay döngüsü kullanır. Bu, akıl yürütmesi ve hata ayıklaması kolay programlar yazmayı kolaylaştırabilir.
4. Üst düzeyde ölçeklenebilirdir
Node.js, yatay olarak ölçeklenebilir olacak şekilde tasarlanmıştır; bu, yük arttıkça sisteme kolayca daha fazla kaynak ekleyebileceğiniz anlamına gelir.
5. Hafifliktir
Node.js, hafif ve verimli olacak şekilde tasarlandığından, mikro hizmetler ve sunucusuz uygulamalar oluşturmak için iyi bir seçimdir.
6. Geniş bir ekosisteme sahiptir
Node.js için npm paket yöneticisi kullanılarak kurulabilen büyük bir açık kaynak modülleri ekosistemi vardır. Bu modüller, Node.js uygulamalarınıza ek işlevler eklemek için kullanılabilir.
7. Popülerdir
Node.js, sunucu tarafı uygulamalar oluşturmak için popüler bir seçimdir ve Netflix, Uber ve PayPal gibi şirketler tarafından kullanılır.
Neden Node.js Kullanmalısınız?
Projeniz için Node.js kullanmayı seçmenin birçok nedeni vardır. Bu nedenler aşağıdaki şekildedir:
1. JavaScript’ aşinalık
Node.js ile uygulamanızın front-end ve back-end’i için aynı dili kullanabilirsiniz. Bu, zaten JavaScript’e aşina olan geliştiriciler için uygun olabilir.
2. Gerçek zamanlı uygulamalar
Node.js, aynı anda birden çok bağlantıyı yönetme yeteneği nedeniyle, özellikle sohbet programları ve çevrimiçi oyunlar gibi gerçek zamanlı uygulamalar oluşturmak için çok uygundur.
3. Yüksek performans
Node.js, Google Chrome’un hızlı ve verimli olmasını sağlayan V8 JavaScript motorunun üzerine inşa edilmiştir.
4. Ölçeklenebilirlik
Node.js, yatay olarak ölçeklenebilir olacak şekilde tasarlanmıştır; bu, yük arttıkça sisteme kolayca daha fazla kaynak ekleyebileceğiniz anlamına gelir.
5. Geniş ekosistem
Node.js ekosistemi, çok çeşitli uygulamalar geliştirmeyi kolaylaştıran çok sayıda açık kaynaklı kütüphane içerir.
6. Popülerlik
Node.js, sunucu taraflı uygulamalar oluşturmak için popüler bir seçimdir ve Netflix, Uber ve PayPal gibi şirketler tarafından kullanılır.
Node.js İle Neler Yapabilirsiniz?
Node.js, çok çeşitli uygulamalar oluşturmak için kullanılabilen çok yönlü bir platformdur. Node.js ile yapabileceklerinize dair bazı örnekler aşağıdakileri içerir:
- Web sunucuları ve API’ler oluşturma
- Komut satırı araçları oluşturma
- Masaüstü uygulamaları geliştirmek
- Gerçek zamanlı sohbet programları ve çevrimiçi oyunlar oluşturma
- Gerçek zamanlı işbirliğine dayalı düzenleme araçları oluşturma
- Gerçek zamanlı analitik ve veri görselleştirme araçları oluşturma
- Veri tabanlarıyla entegrasyon
- Çalışan makine öğrenimi algoritmaları
- Nesnelerin İnterneti (IoT) uygulamaları oluşturma
Node.js Uygulamaları
Node.js, çok çeşitli uygulamalar oluşturmak için kullanılabilen çok yönlü bir platformdur. Node.js ile oluşturulmuş bazı uygulama örnekleri aşağıdakileri içerir:
1. Web sunucuları ve API’ler
Node.js, hafif ve verimli tasarımı sayesinde yüksek eşzamanlı web sunucuları ve API’ler oluşturmak için çok uygundur.
2. Komut satırı araçları
Node.js, paket yöneticileri ve görev çalıştırıcılar gibi komut satırı araçları oluşturmak için kullanılabilir.
3. Masaüstü uygulamaları
Node.js, Electron gibi çerçeveler kullanılarak masaüstü uygulamaları oluşturmak için kullanılabilir.
4. Gerçek zamanlı sohbet programları ve çevrimiçi oyunlar
Node.js’nin birden çok bağlantıyı aynı anda yönetme yeteneği, onu gerçek zamanlı sohbet programları ve çevrimiçi oyunlar oluşturmak için iyi bir seçim haline getirir.
5. Gerçek zamanlı işbirliğine dayalı düzenleme araçları
Node.js, Google Docs gibi gerçek zamanlı ortak çalışmaya dayalı düzenleme araçları oluşturmak için kullanılabilir.
6. Gerçek zamanlı analitik ve veri görselleştirme araçları
Node.js’nin verimliliği ve ölçeklenebilirliği, onu gerçek zamanlı analitik ve veri görselleştirme araçları oluşturmak için iyi bir seçim haline getirir.
7. Veri tabanları ile entegrasyon
Node.js, veri tabanlarıyla entegre olan uygulamalar oluşturmak için kullanılabilir.
8. Çalışan makine öğrenimi algoritmaları
Node.js, makine öğrenimi algoritmalarını çalıştırmak ve makine öğrenimi destekli uygulamalar oluşturmak için kullanılabilir.
9. Nesnelerin İnterneti (IoT) uygulamaları
Node.js, akıllı ev sistemleri ve bağlı cihazlar gibi IoT uygulamaları oluşturmak için kullanılabilir.
Tarayıcı ve Node.js Çalışma Zamanı Ortamları Arasındaki Farklar
Bir web tarayıcısında JavaScript için çalışma zamanı ortamı ile Node.js tarafından sağlanan çalışma zamanı ortamı arasında birkaç fark vardır:
1. Pencere ve global nesne
JavaScript yerleşik bir global nesneye sahiptir. Tarayıcı için JavaScript genel nesnesine pencere nesnesi denir. Node.js’de global nesne, global adıyla anılır.
Pencere nesnesi, sadece tarayıcı ortamında kullanılabilen yöntem ve özellikleri içerir.
2. Yerleşik modüller
Node.js, dosya sistemiyle çalışmak, HTTP sunucuları oluşturmak ve daha fazlası için işlevsellik sağlayan bir dizi yerleşik modül içerir. Bu modüller bir web tarayıcısında mevcut değildir.
3. Olay döngüsü
Node.js, eşzamansız G/Ç işlemlerini işlemek için bir olay döngüsü kullanır. Bir web tarayıcısında, JavaScript kodu tek iş parçacıklı bir ortamda yürütülür, bu nedenle uzun süren görevler ana iş parçacığını engelleyebilir ve sayfanın performansını etkileyebilir. Node.js’de olay döngüsü, ana iş parçacığını engellemeden uzun süreli görevleri eşzamansız olarak gerçekleştirmenize olanak tanır.
4. Modül sistemi
Node.js, programlarınıza modüller eklemek için gerekli işlevi kullanmanıza izin veren, CommonJS spesifikasyonuna dayalı bir modül sistemi kullanır. Bir web tarayıcısında, HTML dosyalarınıza komut dosyaları eklemek için script etiketini kullanabilirsiniz, ancak yerleşik bir modül sistemi yoktur.
5. DOM
Bir web tarayıcısında, Belge Nesne Modeli (DOM), bir HTML veya XML belgesinin yapısının ağaç benzeri bir temsilidir. DOM, bir web sayfasının içeriğini ve düzenini değiştirmek için kullanılır. Node.js bir web tarayıcısı olmadığı için DOM’ye sahip değildir.
6. Tarama bağlamı
Bir web tarayıcısında, tarama içeriği, web sayfalarının yürütüldüğü üst düzey bir ortamdır. Bir tarama bağlamının kendi pencere nesnesi, geçmişi ve belge nesne modeli vardır. Node.js, bir web tarayıcısı olmadığı için göz atma bağlamı kavramına sahip değildir.
Node.js Bir Programlama Dili Midir?
Hayır, Node.js bir programlama dili değildir. JavaScript kodunu bir web tarayıcısının dışında çalıştırmanıza izin veren bir çalışma zamanı ortamıdır.
JavaScript, Node.js ile yaygın olarak kullanılan bir programlama dilidir. Web uygulamaları ve diğer uygulama türleri oluşturmak için yaygın olarak kullanılan, üst düzey ve dinamik olarak yazılmış bir dildir. JavaScript, Node.js tarafından yürütülür ve JavaScript’i Node.js platformunda çalışan programlar yazmak için kullanabilirsiniz.
Node.js, çok çeşitli uygulamalar oluşturmayı kolaylaştıran bir dizi yerleşik ve açık kaynaklı modülden oluşan güçlü bir ekosistem sağlar. Genellikle sunucu tarafı uygulamaları, komut satırı araçları, masaüstü uygulamaları ve daha fazlasını oluşturmak için kullanılır.
Node.js Front-end mi Yoksa Back-end mi?
Node.js, JavaScript kodunu yürütmek için bir çalışma zamanı ortamıdır ve genellikle backend (sunucu tarafı) uygulamaları oluşturmak için kullanılır.
Bir web uygulamasında front end (istemci tarafı), uygulamanın web tarayıcısında çalışan kısmıdır ve kullanıcı arayüzünü görüntülemekten ve kullanıcı etkileşimlerini yönetmekten sorumludur. Back end (sunucu tarafı), uygulamanın sunucuda çalışan kısmıdır ve verileri depolamak ve almak, hesaplamalar yapmak ve front end’e içerik sunmak gibi görevleri yerine getirmekten sorumludur.
Node.js verimli, ölçeklenebilir ve kullanımı kolay olduğu için genellikle web uygulamalarının back end’ini oluşturmak için kullanılır. Özellikle dağıtılmış cihazlarda çalışan gerçek zamanlı ve veri yoğun uygulamalar oluşturmak için uygundur.
JavaScript ayrıca web uygulamalarında etkileşimli ve kullanıcıya dönük özellikler oluşturmak için front end’de yaygın olarak kullanılır. Ancak Node.js, bir web tarayıcısı olmadığı ve bir tarayıcıyla aynı yeteneklere sahip olmadığı için genellikle front end geliştirme için kullanılmaz.
Node’a Başlamak İçin Ne Kadar JavaScript Bilmek Gerekir?
Node.js’yi kullanmaya başlamak için temel bir JavaScript bilgisine sahip olmanız ve aşağıdaki kavramlara aşina olmanı gerekir:
- Değişkenler ve veri türleri (dizeler, sayılar, mantıksal değerler, vb.)
- Diziler ve nesneler
- Kontrol yapıları (if ifadeleri, for döngüleri vb.)
- Fonksiyonlar
Node.js programlarını çalıştırmak ve paketleri kurmak için kullanacağınız komut satırıyla da rahat çalışmanız gerekir.
Bu temel becerilerle, Node.js öğrenmeye ve basit uygulamalar oluşturmaya başlayabilirsiniz.
Node.js’yi Öğrenmeli Misiniz?
Node.js’yi öğrenip öğrenmemek, hedef ve ilgi alanlarınıza bağlıdır. Fakat neden Node.js öğrenmek isteyebileceğiniz ile ilgili birkaç neden aşağıdaki şekildedir:
1. Sunucu taraflı uygulamalar oluşturmak
Web sunucuları veya API’ler oluşturmak istiyorsanız, verimli ve ölçeklenebilir olduğu için Node.js popüler bir seçimdir.
2. JavaScript’i hem front end hem de back end için kullanmak
Node.js ile JavaScript’i uygulamanızın hem front end (istemci tarafı) hem de back end’inde (sunucu tarafı) kullanabilirsiniz. Bu, JavaScript’e zaten aşinaysanız ve yığınınız boyunca aynı dili kullanmak istiyorsanız uygun olabilir.
3. Gerçek zamanlı uygulamalar oluşturmak
Node.js, aynı anda birden çok bağlantıyı yönetme yeteneği nedeniyle, sohbet programları ve çevrimiçi oyunlar gibi gerçek zamanlı uygulamalar oluşturmak için çok uygundur.
4. Popüler ve isteğe bağlı bir teknoloji
Node.js, sunucu tarafı uygulamalar oluşturmak için popüler bir seçimdir ve Netflix, Uber ve PayPal gibi şirketler tarafından kullanılır. Node.js’yi öğrenmek sizi teknoloji endüstrisindeki işler için daha çekici bir aday yapar.
Sunucu tarafı uygulamalar oluşturmakla ilgileniyorsanız ve JavaScript konusunda rahatsanız, Node.js’yi öğrenmek sizin için iyi bir seçim olabilir. Ancak, front end geliştirme veya mobil geliştirme ile daha fazla ilgileniyorsanız, Node.js en uygun seçim olmayabilir.
Node.js’yi Kimler Kullanır?
Node.js, çok çeşitli şirketler ve kuruluşlar tarafından sunucu tarafı uygulamalar oluşturmak için kullanılır. Node.js’yi kullanan bazı iyi bilinen örnekler aşağıdakileri içerir:
1. Netflix
Netflix, API’si ve video kod dönüştürme ardışık düzeni dahil olmak üzere back end hizmetlerine güç sağlamak için Node.js’yi kullanır.
2. Uber
Uber, yolcuları sürücülerle eşleştirmekten sorumlu olan sevk sistemini oluşturmak için Node.js’yi kullanır.
3. PayPal
PayPal, web uygulamaları oluşturmak ve dahili araçları güçlendirmek için Node.js’yi kullanır.
4. LinkedIn
LinkedIn, mobil ve masaüstü uygulamalarını oluşturmak için Node.js’yi kullanır.
5. eBay
eBay, e-ticaret platformunu oluşturmak ve dahili araçları güçlendirmek için Node.js kullanır.
6. NASA
NASA, kurumun birçok bilimsel aracından ve görevinden gelen verilere erişmek için kullanılan API ağ geçidini oluşturmak için Node.js’yi kullanır.
Bunlar, Node.js kullanan birçok şirket ve kuruluştan sadece birkaçına örnektir. Node.js, verimliliği, ölçeklenebilirliği ve kullanım kolaylığı nedeniyle sunucu tarafı uygulamaları oluşturmak için popüler bir seçimdir.
Node.js Sektör Trendleri
Node.js endüstrisindeki bazı trendler aşağıdakileri içerir:
1. Devam eden büyüme
The Node.js Foundation’s User Survey 2020’ye göre, katılımcıların %75’i geçen yıl Node.js kullanımlarını artırdıklarını bildirdi.
2. İşletmeler tarafından daha fazla benimsenme
Node.js, birçok web geliştiricisinin zaten aşina olduğu bir dil olan JavaScript’i kullanarak ölçeklenebilir ve yüksek performanslı uygulamalar oluşturmalarına izin verdiği için artan sayıda kuruluş tarafından benimsenir.
3. Sunucusuz bilgi işlem
Node.js, geliştiricilerin altyapıyı yönetmeye ihtiyaç duymadan uygulama ve hizmetler oluşturup çalıştırmalarına olanak tanıyan sunucusuz bilgi işlem platformlarıyla kullanım için çok uygundur. Bu, Node.js uygulamalarını geniş ölçekte oluşturmayı ve dağıtmayı kolaylaştırır.
4. IoT (Nesnelerin İnterneti) geliştirme
Node.js, geliştiricilerin sınırlı kaynaklara sahip cihazlarda çalışabilen verimli uygulamalar oluşturmasına olanak tanıdığından, IoT cihazları için back end uygulamalar oluşturmak için giderek daha fazla kullanılır.
5. Gerçek zamanlı uygulamalar
Node.js’nin engellemeyen G/Ç modeli, onu, yüksek hacimli gelen ve giden verileri işleme yeteneği gerektiren sohbet odaları veya çok oyunculu oyunlar gibi gerçek zamanlı uygulamalar oluşturmak için çok uygun hale getirir.