LINUX Sistemlerde Disk Yapılandırma ve LVM YAPISI

Linux OS olan sistemlerde disk yapısı Windows disk yapısına göre biraz daha karmaşık görünebilir. Aslında görünenin aksine daha elastik ve daha kullanışlı bir yapıdadır. Linux sistemlerde temel disk komutlarının başında fdisk gelir. Varolan diskler üzerinde kontrol yapmak istiyorsak fdisk komutu kullanılır. Fdisk –l ile genel yapıyı görmek için, İşlem yapmak istediğimiz bir partition için ise fdisk –l /dev/sdb gibi bir komut ile veriler kontrol edilir.

Eğer fdisk komutunu parametresiz kullanırsak fdisk  /dev/sda  şeklinde bizden komut bekleyen bir ekran ile karşılaşırız.

Burda m tuşlanarak yardım menüsüne ulaşılır (İlk kullanım için tavsiye edilir)

m: yardım menüsü

p: disk bölüm tablosu

n: yeni disk bölümü oluşturmak için

a:boot bölümünün olduğu sistem disk bölümü oluşturmak için

d: bölüm silmek için

l:disk bölümlerini listelemek için

q: çıkış yapmak için

w: değişiklikleri kaydedip çıkmak için

 

 

Badblocks

Disk üzerinde hatalı blokları denetlemek ve tespit etmek için kullanılır

Hatalı bloklar var ise bu fsck ile onarılır, Örnek olarak

Fdisk –l ile diskler listelenir fsck komutu ile denetlenir onarılır

Fsck komutu kullanılmadan önce dikkat edilmesi gereken önemli nokta

Disk umount edilmelidir.

 

Logical Volume Management (LVM) Nedir ?

LVM yapısı ise disk veri kümesi veya kümeleri oluşturulmasını sağlayan istenildiğinde disk alanı üzerinde istenilen boyutlandırmayı rahatlıkla yapılabilmesini sağlayan bir yapıdır.

 

Linux işletim sistemleri için mantıksal hacim yöneticisidir. LVM sayesinde birden fazla diski tek bir disk bölümü olarak kullanabiliriz. Bu disk yönetimi işlerinde bize çok büyük yarar sağlar. Örneğin;

 

/etc  için ayrılmış 50 gb olsun /var için ayrılmış 20 gb olsun /var için ayrılmış olan 20 gb kapasitesi dolduğunda /etc için ayrılmış olan 50gblık alanın boş kısmından ekleme yapılabilir. Bu gibi esneklik sayesinde  mevcut disk yapıları değiştirilebilir swap edilebilir.İşte bunların hepsi LVM disk yapısı sayesinde olmaktadır.

LVM volume group(VG)  ve bu grup veya grupların içinde bulunan fiziksel hacim(pv) ve mantıksal hacimlerden(lv) oluşmaktadır

Volume group – hacimsel grup(VG)

Fiziksel ve mantıksal hacimleri (pv – lv) içeren  üst düzey katman

Makine başına oluşturabilecek maximum hacim grubu (VG) 99

 

 

Pysical Volume –fiziksel hacim(PV)

Fiziksel disk bölümlerinden oluşan kısımdır.

Logical Volume (LV)

Disk bölümlerinin karşılığıdır. Dosya sistemi içerir

File System –Dosya Sistemi

Disk üzerindeki dosyaların düzenlenmesi ve izinlerinin bulunmasını sağlayan yapıdır.

Bazı Komutlar

pvcreate

Linux sistemine diski fiziksel olarak tanıtma komutu

Örnek ;

pvcreate  /dev/sdc2

pvdisplay

Fiziksel tanıtılan diskleri listeler

pvremove

Fiziksel tanımlı diski iptal eder

Vgcreate

Volume group oluşturur

Vgextend

Volume group disk ekler

Vgreduce

Volume group ‘tan disk çıkartır

Vgremove

Volume group  kaldırır

Vgdisplay

Volume groupları listeler

Lvdisplay

Mantıksal sürücüleri listeler

Lvcreate

Tanımlı mantıksal alandan disk oluşturur

Örnek; 40gb mantıksal sürücü oluşturmak için /dev/centos/unify

Lvcreate –n unify –L40Gb centos

Lvremove

Mantıksal sürücüleri kaldırır

Lvreduce

Mantıksal sürücülerden blok siler

Lvreduce –L-20GB /dev/centos/unify

(20 gblık alanı iptal eder)

Lvextend

Tanımlı mantıksal sürücüye blok ekler

Lvextend –L+10Gb /dev/centoss/unify

Lvmdiskscan

Tüm diskleri listeler

Şimdi bu komutlar doğrultusunda sunucumuza bir disk ekleyelim ve bunu sistemi kapatmadan tanıtalım

Bu extend işlemini Vmware Workstation Üstünde göstereceğim o yüzden çalışan bir sistemin kapanmaması için varolan disk üstünden değil yeni bir disk ekleyerek yapacağım bu işlemi

ESX 5.5 ve üzerinde siz bu işlemi aynı disk üzerinde yapabilirsiniz.

Birinci adım sistemi kontrol edelim. Canlı bir sistemde bu işlemi yapıyorsak snapshot ve gerekli yedeklemeleri yapalım.

Gördüğünüz gibi /dev/sda1 ve /dev/sda2 olarak 2 partition gözükmektedir

Devam ediyoruz 20 Gb bir disk daha ekledim

Şu an sistemde yeni bir disk gözükmemektedir.

Sistemi yeniden başlatmadan diskin görünmesi için aşağıdaki komutu giriyoruz

echo "- – -" > /sys/class/scsi_host/host0/scan

Ardından fdisk –l komutu ile gördüğünüz gibi /dev/sdb 21.5 gb alan gözükmektedir,

Diski kullanılabilir hale getirmemiz lazım.

fdisk /dev/sdb

ardından n basılır

ardından p basılır primary seçilir

partition numarası için 1 seçilir örneğin sdb1

bu aşamada sector seçilmektedir başlangıç sectoru default seçilmeli Enter basılır

bitiş sektörü default seçmek için yine Enter basılır

disk kullanılabilir halde

Ls /dev/sd*  komutu ile diskler görüntülenir

Ama burda unuttuğumuz bir nokta var disk yapısını lvmye dahil edeceğimiz için bölüm tipini belirlememiz gerekiyor

Yeniden fdisk /dev/sdb yapıyoruz

Ardından bölüm tipi için t ye basıyoruz

Tüm Hex kodları için L ye basalım

Linux LVM Hex kodu 8e olduğu için 8e yazıyoruz

W basıp kaydet diyip çıkıyoruz

Fdisk –l ile kontrol edelim

Yeni eklediğimiz disk yapısı artık LVM yapısına uygun hale getirildi.

Diskimizi bağlayacağımız bir Volume group oluşturacağız.

vgcreate vg_unify  /dev/sdb1

Vgdisplay ile oluşturulan grupları görebiliriz

Vg_unify grubu içinde birkan isimli 2 gb bir disk oluşturalım

Lvcreate –n lv_birkan –L2GB vg_unify

lvdisplay ile kontrol edelim

Fdisk komutu ilede genel özete bakalım

Volume grup altındaki disklerimizi görmek için ise pvscan komutunu kullanalım

Gördüğünüz gibi vg_unify 18gb free alana sahip halen

Volume group altında ise disk oluşturmayı gördük ve bu diski formatlayalım ext4 olarak formatlamayı seçtim ben

mkfs.ext4 /dev/vg_unify/lv_birkan

Formatladığımız diski bağlayacağımız bir dizin yaratıyoruz

Unutmayın Linux sistemlerde herşey bir dosya yapısıdır.

mkdir /birkan

mount /dev/vg_unify/lv_birkan birkan

Başlangıçta otomatik mount olması için /etc/fstab ‘a aşağıdaki gibi girdiyi girmeliyiz

nano /etc/fstab

/dev/vg_unify/lv_birkan birkan  ext4    defaults        0 0

Kaydet diyip çıkalım.

Burdaki işlemde yeni bir volume group oluşturduk içinde yeni bir disk oluşturduk o diski sisteme mount ettik ve kalıcı olmasını sağladık.

Geri kalan Linux disk yapısını verimli bir biçimde kullanalım.

Vgdisplay komutu ile kontrol sağlayalım

Oluşturdugumuz lv grubundan 1 gb azaltalım olayı daha kavramak için.

lvreduce -L-1GB /dev/vg_unify/lv_birkan

Şu an 1 gb kapasiteye düştü

Eklediğimiz diski aynı volume group altında extend işlemi için aşağıdaki adımları uygulayalım

Öncelikle eklediğimiz diskleri  umount edelim

umount birkan/

lvremove /dev/vg_unify/lv_birkan

Vg_unify silelim

vgremove vg_unify

Centos adlı Vgyi  ikinci eklediğimiz /dev/sdb1  ile extend edelim

vgextend centos /dev/sdb1

Ardından root Lv sini extend edelim

lvextend -l +100%FREE /dev/centos/root (boşta kalan tüm alanı kullandırmak içi +100%FREE yazılır)

LVM yapısında diskler ile istediğimiz gibi ekleme çıkartma yapabiliyoruz.

df –kh yaptığımızda diskin kullanılabilir alanını tamamen  göremiyoruz

Bunun için ise df –hT komutu ile disk tipini görüntüleyelim

Gördüğünüz gibi xfs tipinde bir lv görülmektedir.

xfs_growfs /dev/mapper/centos-root komutuyla kullanılabilir alanın tamamını ekleyelim

Görmüş olduğunuz gibi diskin tamamı kullanılabilir haldedir.

Özetle bu makalede

·       Fdisk kullanımı

·       Yeni disk ekleme ve fiziksel disk olarak tanıtma

·       Yeni bir diski sunucuyu restart etmeden tanıtma

·       Yeni eklenen disk türünü LVM yapısına uygun hale getirme

·       Logical Volume Management(LVM) yapısı ve LVM komutları

·       Yeni bir Volume Group (VG) oluşturma

·       Logical Volume(LV) oluşturma

·       İsteğe bağlı boyutta Logical Volume oluşturma

·       İsteğe bağlı Logical Volume kapasite düşürme

·       Oluşturulan Logical Volume disk türünü değiştirme

·       Oluşturulan Logical Volume mount etme başlangıçta otomatik mount durumuna getirme

·       Oluşturduğumuz Logical Volume ve Volume Group silme

·       Eklediğimiz diski varolan Volumegroup ekleme ve extend etme

 

Faydalı olması dileğiyle.