İnternet Araçları

Telnet

Internet üzerinde çeşitli akademik, devlet ve ticari kuruluşların veri bankaları bulunmaktadır. Bu veri bankalarında çok değişik konularda araştırma yapmak ve en yeni bilgilere erişmek mümkündür.

Internet’in genel yapısına uygun olarak bu sistemleri kulla nmak için network giderleri ve bağlantı ücretleri dışında ücret ödenmemektedir. Bu sistemler kar amacı gütmeden kamu yararına çalışmaktadırlar. Internet üzerindeki veri bankalarına erişmek için, Internet’e TCP/IP protokoluyla bağlantı halinde olan bir sis temin kullanılması yeterli olmaktadır. En çok kullanılan bağlantı biçimi TELNET bağlantı protokoludur. Telnet, Internet ağı üzerinde uzak bilgisayara bağlanmak için geliştirilmiş bir TCP/IP protokolü olup bu işi yapan programlara verilen genel addır. Bağl anılan makinaya girmek için karşı tarafın sizi tanıması gerekmektedir. Bu işlem için username denilen kullanıcı isimleri ya da özel anahtar kelimeler kullanılmaktadır.

Ftp

Internet altında dosya transfer etmenin ilk yolu FTP (File Transfer Protocol) kullanmaktır. Uzak mesafelerdeki bilgisayarlar arasında dosya transferi, bu protokol ile oldukça hızlı biçimde yapılmaktadır.

Ancak bağlanılan bilgisayarın yerel saati transfer hızını etkilemektedir. Amerika’da bulunan sistemlerden mesai saatleri dışında transfer yapıldığı zaman performans artmaktadır. Herkese açık olan FTP alanlarına ulaşmak için kullanıcı adı anonymous veya ftp olarak tanıtılmalıdır. Böylece sadece karşı tara fın izin verdiği alanlara ulaşılır. Eğer sisteme abone olunmuş ise bu durumda farklı kullanıcı tanımları yapılabilir. Anonymous olarak bağlanıldığında genellikle password sorulmamaktadır.

Eğer soruluyorsa password yerine kullanılan e-mail adresinin verilm esi önerilmektedir. Ayrıca bir bilgisayardan FTP aracılıyla kütük transferi yapılabilmesi için o bilgisayarın FTP hizmet birimi (FTP server) haline getirilmiş olması gerekmektedir. Eğer bu bilgisayar bir PC ise başka iş yapılamaz. Unix veya Mac türü ise y apılabilir. FTP hizmet alanlarında her kesime ve zevke hitap eden programların veya dokümanların bulunabilmesi olasıdır.

Ancak buralarda yer alan programların virüs açısından mutlaka kontrol edilmeleri gerekmektedir. Bu hizmet birimlerinin yöneticileri vi rüs konusunda hiçbir garanti verememektedirler. Ayrıca bugün milyonlarca programın yer aldığı sistemde her programın kontrol edilmesi mümkün olmadığından kullanıcıların dikkatli olmaları önerilmektedir.

Gopher

Telnet dışında veri bankalarına erişmek için GOPHER kullanılmaktadır. Gopher, Telnet’den oldukça gelişmiş olup kullanıcıya menü kullanma olanağını sunmaktadır. Ancak her iki tarafın da bu protokolu desteklemesi ve terminalde VT100 emülasyonunun bulunması gerekir.

Gopher sayesinde dokümanların içeriğini incelemek, anahtar kelime bazında taramalar yapmak, FTP ile kütük transferi yapmak gibi işlemlerin tümü menüler yardımıyla yapılabilmektedir. Bir gopherdan diğerine bağlanmanın yanısıra WAIS, archie, veronica, phonebook uygulamalarına da erişmek mümkündür.

WWW

WWW bir HyperText tabanlı bilgi sistemidir. Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi CERN’de yüksek enerji fizikçileri için Word Wide Web projesi sayesinde, gopher, Wais, ftp, archie ve News yapıları üzerine Hypertext konularak, çoklu medya kullanımına olanak sağlanmıştır.

WWW (Web) sayesinde bir dokümanı okumak, dinlemek veya seyretmek mümkündür. Ancak unutulmamalıdır ki tüm bu işlemleri gerçekleştirmek için çoklu medyaya elverişli bilgisayarlara ihtiyaç vardır. Dokümanlar HTML (Hypertext markup language) ile indekslenmiştir.

WWW programları HTTP (Hypertext Transfer Protocol)’ne göre çalışmaktadırlar. Web dağıtıcıları tek tek kullanıcılara kontrolleri kendilerinde olmak kaydıyla Internet üzerinden nesne paylaşımına olanak sağlamaktadırlar. Hypertext dokümanı üzerindeki özel bir kelime anlam veya başlık olarak farklı bilgileri içerebilir. Bunun yanında konunun bütünlüğünü bozmaması amacıyla bazı kelimeler anahtar kelime görevini görebilir. Bu kelimeler başka dökümanlarla bağlantılı olabilirler. Okuyucu ikinci dokümanı açmak istediği zaman bu kelimeyi seçer. Seçim işlemi mouse destekli sistemde mouse ile diğer sistemlerde ise ok tuşları ile gerçekleştirilir. İkinci doküman da başka bazı dokümanlara bağlı olabilir. Öyleki başka Internet alanlarına dahi bağlı olabilir.

WWW üzerinde özel indeks dokümanları oluşturularak anahtar kelime bazında tarama yapılması mümkün olmaktadır. Arama sonuçlarını içeren indeks ile başka dokümana geçilebilir.

Internet’in kapsamı

Bütün dünya üzerinde Internet’e; üniversiteler, araştırma enstitüleri, kamu kuruluşları, pek çok ticari kuruluş vb gibi değişik yerler bağlıdır ve İnternet’e bağlı bilgisayar sayısının 2000 yılında başlarında 75 milyon civarında olduğu tahmin edilmektedir. 2000 yılı başlarında, tüm dünyada yaklaşık 150 milyonu aşkın kişi internet kullanmaktadır. Artış oranlarına bakıldığında, bu sayının 2000 yılı sonunda 300 milyon olacağı; 2006 yılında ise 1 milyarı aşacağı tahmin edilmektedir.

Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi NASA, 2008 yılında dünya ile Mars arasında ilk ağ (network) bağlantısının gerçekleştirileceğini öngörmektedir

Aşağıdaki grafikte, tüm dünyada internete bağlı bilgisayar sayılarının yıllara göre değişimi görülmektedir.

Bir sonraki şekilde ise, internet kullanıcılarının yaşlara göre dağılımı görülmektedir.
İnternet kullanıcılarının büyük bir bölümü 20-35 arası yaşlardadır.

Mayıs 1999 verilerine göre, internet kullanıcılarının dünya üzerindeki bölgelere göre dağılımı şöyledir :

1998 yılı verilerine göre, evden ya da işyerinden internete bağlı insanların toplam nüfusa oranı, ABD, Kanada ve Baltık Ülkelerinde %35 civarındadır. Bu oran, Almanya için %10, İngiltere için %15, Japonya için %10, Fransa için %8, Türkiye için ise %0.5’ten azdır.

Internet’i bir “iletişim ağı” olarak tanımladıktan ve bu ağ üzerinde bilgi dolaştığını belirttikten sonra, internet’in bu altyapı üzerinde neler sunduğunu tahmin etmek aslında o kadar da güç değil. Bu “iletişim ağı”nın içinde bulunan her hangi iki bilgisayar arasındaki en temel işlem çift yönlü bilgi aktarımıdır. Burada bilgiden kasıt, bilgisayarlardan birinde bulunan bir dosya, bir bilgisayar programı ya da bir mesaj olabilir.

Internet, teknik olarak, TCP/IP protokolü ile desteklenen pek çok servis sunar. Örnek olarak, Internet erişimi olan bir kullanıcı, eğer kendisine yetki verilmişse, Internete bağlı diğer herhangi bir bilgisayardaki bilgilere erişebilir, onları kendi bilgisayarına alabilir, kendi bilgisayarından da Internet erişimi olan başka bir bilgisayara dosya/bilgi gönderebilir. Bu özellik, dosya transfer protokolü olarak bilinir. Benzer şekilde, internet uzerindeki kullanıcılar birbirlerine elektronik posta gönderebilirler. Bu da, posta iletim protokolü olarak bilinir.