Hosting Nedir ?

Merhaba, uzun süredir hosting alanında detaylı bir makale yazma niyetim vardı fakat bu niyetim parça parça zaman ayırmamdan dolayı toplamda 3 ay gibi bir sürede tamamlanabildi. Konuyu hem basit hemde teknik bir anlatım ile hazırlamaya çalıştım.

Hosting Nedir?

Internet üzerinde herhangi bir materyalin/objenin sunulması işi kısaca hosting kapsamına girmektedir. Bu materyaller nelerdir? Şuan bulunduğunuz sayfa üzerindeki her kelime bir TEXT materyaldir. Her resim bir İMAJ materyalidir. Her görüntü VİDEO, her ses bir SOUND materyalidir.

Bu materyaller, sunucu adını verdiğimiz özel olarak üretilmiş yada düzenlenmiş, 7/24 olarak her talep edildiğinde hızlı ve kesintisiz olarak cevap verilebilmesi için yapılandırılmış sistemler üzerinden yayınlanır. İşte bu yayın işi “Hosting” dir.

İşin en başında hosting kapsamı sadece bir web sitesinin yayınlanması saklanması noktasındayken günümüzde gelişen iletişim teknolojileri sayesinde çok detaylı hale gelmiştir.

Bu detaylardan bahsetmek gerekirse bir web sitesinin tamamlayıcı özellikleri olan E-mail yayınlama/sunma, Veri tabanı yayınlama/sunma, Canlı video veya radyo yayınlama sunma, Oyunların sunulması(örnek World of warcraft), web sitesinin alan adının DNS kayıtlarının sağlanması hosting ’in tamamlayıcı parçalarını oluşturmaktadır. Son yıllarda bu parçaların yanı sıra yıllardır bilgisayarımıza kurarak kullanmaya alıştığımız yazılımlarda hosting kapsamında sağlanabilmektedir. Örnek olarak bir muhasebe programını artık internet üzerinden bir web browser aracılığı ile bilgisayarınıza hiç kurmaya gerek kalmadan kullanabilirsiniz. Bu tarz sektörel veya uygulama hosting hizmetlerinin genel tanımı için dünya üzerinde “SAAS” kavramı kullanılmaktadır.

SAAS: Software As A Service kelimelerinin baş harflerinden oluşmuştur. Türkçe çevirimi Yazılımların Servis olarak sağlanması olarak düşünülebilir. Sözlük anlamının ötesinde Saas bir iş modeli olup farklı bir makalemde bu konuda da bilgi alabilirsiniz:

Hosting İşi;

Hosting işi yukarıda açıklamaya çalıştığım materyallerin sunumundan oluşur. Dolayısı ile bu materyalleri sunacak yazılım ve donanım ihtiyaçları vardır. İşin temelinden başlamak gerekirse öncelikle bir internet erişimi gerekir.

Datacenter Nedir?

Internet Erişimi işin en önemli noktasıdır. Internet erişimini ihtiyaçları için tüm dünyada “Datacenter” adı verilen bu iş için özel olarak dizayn edilmiş ve hazırlanmış alanları olan şirketler kullanılır. Türkiye içerisinde gerçek anlamda “Datacenter” olarak kullanabileceğiniz 10 kadar firma bulunmakta olup bu firmaların 2-3 tanesi ülkemizin %50 Web sitesini barındırmaktadır. Bu konuda ben kendi şirketime biraz torpil geçerek konu hakkında http://www.sadecehosting.com/datacenter.html adresinden detayları incelemenizi rica ederim.

Datacenter şirketleri sunucu barındırma sırasında fiziksel güvenliği, sağlıklı ve kesintisiz elektrik hizmetini, sürekli ve ihtiyacınız olan kapasitede internet erişimini sağlamaktadırlar.

Ülkemizdeki en büyük datacenter 1500-1600 civarında sunucu barındırmakta olup yurtdışındaki büyük mecralarda 25-50 bin arasında sunucu barındırılmakta olduğunu biliyoruz.

Bir datacenter şirketinden satın alacağınız Co-Location hizmeti sayesinde birazdan anlatacağım SERVER(Sunucu) sisteminizi internete sağlıklı ve hızlı bir şekilde bağlayabilirsiniz. Datacenter size ait özel IP adresleri tanımlayacaktır.

IP Nedir?

IP adresleri sunucunuzun tüm dünya üzerindeki karmaşık ağ yapısındaki eşsiz bir adresidir. Örnek olarak www.cozumpark.com sitesinin IP adresi 91.93.119.118 dir. IP adresi yapısı oldukça zor ve akılda tutması oldukça uğraştırıcı olduğundan (dünya üzerinde 255*255*255*255 yaklaşık 4.2 milyar IP adresi olduğundan dolayı DOMAIN NAME yapısı geliştirilmiştir. Domain’ örnek cozumpark.com dur. Her domain bir IP adresine yönlenilir. Bu yönlenme işi DNS olarak (Domain Name System) bilinir ve DNS sunucular tarafından yönetilir. DNS sistemi bir Web hosting ’in parçaları arasındadır. Domain isimleri aşağıdaki tablo üzerindeki şekilde yapılandırılmıştır. Ana domainler .com, .net, .org gibi en sağda yer alan isimlerdir. Bu isimlere TOP LEVEL DOMAIN (TLD) adı verilir. Sonrasında bu TLD adreslerin altında . (nokta) ile ayrılmış isimler eklenerek ilerler. Her nokta işleminden sonra yetkili sunucu yapısı

değişebilmektedir. Bu işleyişi aşağıda açıklamaya çalışacağım.

DNS Nedir?

DNS sisteminin çalışma yapısı oldukça basittir. Bu çalışma yapısını açıklamak için www.cozumpark.com adresini örnek olarak kullanacağım. Siz web browserınıza www.cozumpark.com adresini yazıp enter tuşuna bastığınızda (1. Adım) bilgisayarınız öncelikle INTERNET erişimi satın aldığınız firma tarafından size verilen RESOLVER DNS sunucuya gider(2. Adım). Bu RESOLVER DNS’in amacı www.cozumpark.com’un IP adresi nedir sorusunun cevabını bulmaktır.

DNS İşleyişi

Örnek olarak Superonline firmasının Quicknet servisi ile internete bağlanan bende RESOLVER DNS Superonline’ın RESOLVER DNS sunucularıdır. Sol’un RESOLVER DNS sistemi istediğim alan adı olan www.cozumpark.com için tersten kontrol ederek ilgili mecralara sorgu yapacaktır(3. Adım). Tersten giderken öncelikle .com kısmını dikkate alır ve .com isminin dünya üzerindeki merkezi kim diye dünya üzerindeki ROOT DNS sunucularına sorguda bulunur.

ROOT DNS sistemleri dünya üzerinde büyük üniversiteler ve devlet kurumları tarafından desteklenen büyük merkezi sistemlerdir ve tüm dns detaylarını içerisinde barındırır. SOL RESOLVER DNS sistemi .com’un dns sunucusunu ROOT DNS üzerinden bulur ve buna giderek cozumpark.com ‘un bilgisini sorar. .Com bir TOP LEVEL DOMAIN dir. TLD olarak anılır. TLD Ana mecrası cozumpark.com alan Ada’nın DNS sunucusunun ns1.cozumpark.com olduğunu söyleyecektir(4. Adım). Bu noktada SUPERONLINE RESOLVER DNS sistemi ns1.cozumpark.com sistemine giderek www.cozumpark.com’u soracaktır(5. Adım). *** Burada bir handikap görebilirsiniz bunu bir sonraki paragrafta açıklayacağım. ns1.cozumpark.com bu sorgu için 91.93.119.118 ip adresini verecektir(6. Adım). Bu noktada Superonline RESOLVER DNS sistemi www.cozumpark.com’un IP adresini artık bilmektedir ve bunu size ulaştıracaktır(7. Adım). Browser bu IP Adresine giderek www.cozumpark.com ile ilgili web sitesini talep edecektir. Bu talep sonrasında Çözümpark Web sunucusundaki ayarlara göre ilgili materyaller size iletilecektir.

Bir üst paragraf içerisinde DNS handikabımızın nedeni ns1.cozumpark.com sunucusunu da bulmak için tekrar aynı adımların yaşanmasının gerektiğidir. www.cozumpark.com’u ararken ns1.cozumpark.com’a sorgu yapmanız gerektiğinde mantık olarak kısır bir döngü oluşmaması için TLD DNS sunucular üzerinde CHILD DNS olarak belirtilen ayarlar bulunur. Bu ayarlar direkt olarak .com alan adının ana ROOT DNS‘i tarafından tutulur ve kısır döngü şansı ile birlikte sistemin daha hızlı işlemesini sağlar. Örnek olarak cozumpark.com örneğinde sistem tekrardan aynı adımları yaşamaz ve direkt olarak ROOT DNS sunucu üzerindeki ns1.cozumpark.com ‘un ip adresine erişerek cevabı alacaktır.

Yukarıdaki adımlarda detaylı bir şekilde anlatmaya çalıştığım DNS işlemi teorik olarak uzun anlatılsa da pratikte çok hızlı bir şekilde çalışmaktadır. Hem UDP hemde TCP protokolünde 53. port üzerinde çalışan DNS sistemi ortalama yaklaşık 200-300 MS (saniyenin 5 veya 3 te biri oranlarda) sürelerde sonuçlanır. DNS çalışma hızını test etmek için http://www.dnsstuff.com/tools/dnstime?name=www.cozumpark.com&type=A&token=27916dd3160a5b2a3894d80013724010 adresini kullanabilirsiniz.

Domain Name şuan ülkemizde 100 den fazla web sitesinden satın alınabilmekte olup ben bu konuda yine kendi şirketime torpil yaparak www.sadecehosting.com adresinden kontrol ederek satın alabileceğinizi hatırlatmak isterim.

Domain Name adetleri oldukça farklı raporlar olsa da dünyaca kalitesi kanıtlanmış bir mecra olan Netcraft raporlarına göre 220 Milyon adet civarındadır. Ülkemizde tahmini olarak 5 milyon civarında alan adı olduğu sanılmaktadır. Fakat bu konuda hiç bir araştırma veya kesin rapor bulunmamaktadır.

DNS sorgumuz tamamlandığı anda iş artık bize ait olan SERVER SİSTEMİ’ne düşecektir. Server sistemi temelde bir bilgisayardır. Fakat 7/24 sürekli ve kesintisiz olarak çalışması gerektiğinden sahip olduğu özelliklerin bu ihtiyaçlara göre düzenlenmesi gerekmektedir. Bu noktada enerji kullanımı, ısınma yapısı, genişleme gibi pek çok özelliği bulunan Server seçenekleri ile karşılaşabilirsiniz.  Server seçimi konusunda daha sonra farklı makalelerde değerlendiriyor olacağım.

Server İşletim Sistemi Nedir?

Sunucu sistem in ilk noktada üzerinde işletim sistemi bulunmaktadır. İşletim sistemi dünyasında şu sıralar Linux ve Microsoft Windows sistemleri en yoğun kullanıma sahiptirler.

Yine Netcraft raporlarına göre dünya üzerindeki WEB SERVER sistemlerinin %23 civarında bir oranı Microsoft sistemleri olup geriye kalan %63 oranın Linux, %5 oranın BSD(unix tabanlı) sistemler olduğu görülmektedir. Bunun yanı sıra GOOGLE‘a ait web sistemleri temelde Linux tabanlı olsa ’da bu raporlarda ayrıca belirtilmektedir. Bu değerlere göre GOOGLE web server sistemleri %10 civarında bir orandadır. Bu raporlarda Linux teknolojisinin WEB SERVER sistemlerinde EZİCİ bir üstünlüğü bulunmaktadır. Bunun nedenlerini de Web Server Seçimi başlıklı makalemde açıklamaya çalıştım.

Web Server Nedir?

Web Server Sistem tercihinizi kullanacağınız yapıya göre seçmeniz önerilmektedir. Web teknolojilerinin gelişmesinden dolayı Web sunucular artık sadece birer materyal sunumu değil aynı zamanda ciddi yazılımları çalıştırma becerilerine sahip olduklarından kullanacağınız interaktif yazılım sistemine göre Web Server sisteminizi seçmenizi öneririm.

Web Server Sistemleri üzerinde Perl, C, PHP, ASP, .Net ve benzeri pek çok farklı uygulama dili bulunmaktadır. Uygulama dili web sunucu üzerinde gelen her çağrıya göre bir yazılımın çalışmasını sağlamakta, bu çalışmada özel yapılar yada güvenlik kontrolleri ile özel sonuçlar üretmeyi mümkün kılmaktadır. Örnek olarak üyelik sistemleri, alışveriş sistemleri, şuan bu yazıyı okuduğunuz web sitesindeki yapıda bu yazının bir veri tabanı üzerinden okunarak size aktarılması, bu aktarım sırasında sizin IP adresinizin kaydedilmesi, bu yazıya yapacağınız yorumların görüntülenmesi, kaç kişi tarafından görüntülendiğinin sayılması gibi pek çok interaktif çalışma Web Sunucu üzerindeki yazılımlar ile sağlanmaktadır.

Web Server Yazılımları konusunda dünya üzerindeki en popüler uygulama dili son 6 yılın tamamında PHP dir. Şuanda yine Netcraft raporlarına göre dünya üzerindeki 220 küsür milyon alan adının %70 gibi çok büyük bir oranı PHP sayesinde çalışmaktadır. Microsoft teknolojileri olan ASP ve .NET en çok tercih gören 2. sistemler olup kullanım oranı %20 civarındadır.

PHP Nedir?

Php 1995-99 yılları arasında bireysel bir çalışma olarak başlamış, zaman içerisinde kullanım mantığının basitliği ve yapısal olarak çok büyük gelişme imkanı sayesinde hızla gelişmiştir. http://www.php.net adresinden detaylarını görebileceğiniz PHP şu günlerde bir web sitesinden fazlasını üretebileceğiniz kadar gelişmiştir.

Özellikle Wordpress, Joomla gibi blog sistemleri, Vbullettin gibi forum sistemleri, e ticaret uygulamaları gibi pek çok uygulama PHP dilinin gelişmesini hızlandırmıştır. Şuan dünya üzerinde ücretli veya ücretsiz 30 bin üzerinde PHP uygulama bulabilmektesiniz. http://www.hotscripts.com sitesinden bu tarz hazır scriptleri inceleme şansınız bulunmaktadır.

E-Mail Server Nedir?

E-mail Server mail almak ve göndermek işlerini yapmayı sağlayan parçaların tamamını içerir. E-mail Protokollerinden de bahsedecek olursak.

Pop3; mesajların sunucudan kendi bilgisayarınıza alınması sırasında kullanılan protokollerden biridir. En popüler protokoldür.

Smtp; mail gönderiminde bilgisayarınızdan dışarı e-mail gönderebilmek için öncelikle kendi smtp sunucunuza göndermeniz gerekmektedir.

Imap; pop3 gibi mesajların kendinize alabilmek için kullanılan bir protokol olup dizin ve e-mail kontrolleri üzerine geliştirilmiş, pop3′e nazaran daha kontrollü bir protokoldür.

Webmail; gelen mailleri okumanız veya yeni e-mail göndermeniz için kullanılan popüler bir web tabanlı mail yazılımlarıdır. Bu yazılımlar yukarıda saydığım PHP/ASP gibi uygulama dilleri ile hazırlanırlar. Günümüzde webmail sistemleri gelişen yazılım teknolojileri sayesinde neredeyse bilgisayarlarımızda yüklenerek kullanılan e-mail programlarından daha başarılı hale gelmiştirler. Webmail sistemlerine örnek olarak hotmail-gmail gibi sistemlerin web ara yüzlerini gösterebiliriz.

E-mail sistemlerinin vazgeçilmez bir parçası ise artık SPAM ve VİRÜS engelleme sistemleridir. SPAM gereksiz e-maillerin tamamı olup günümüzde dünyadaki e-mail trafiklerinin %85-90 gibi devasa oranları gereksiz postalar tarafından yaratılmaktadır. Bu nedenle dünya üzerinde pek çok organizasyon bu gereksiz mesajlaşmayı engellemek için çalışmaktadır.

Veri tabanı Sistemi Nedir?

Veri tabanı yukarıda örnek verdiğimiz web server yazılım sistemlerinin etkileşim için kullandıkları, verilerin kolay işlenmesini sağlayan sistemlerdir. Web dünyasındaki en popüler veri tabanı sistemi yine Linux tabanında çalışan MYSQL dir. MYSQL sonrasında MSSQL veya Microsoft’un ACCESS veri tabanı örnek olarak gösterilebilir. Kullanım oranları konusunda dünya genelinde net bir rapor olmasa da ülkemizdeki 3-4 büyük Web Hosting firmasının müşteri oranlarını incelediğimizde %90 ile MYSQL kullanımı olduğu görülmektedir.

MYSQL başlangıçta bir Linux teknolojisi olarak gelişse de günümüzde Windows sistemler üzerinde de çalışmaktadır. Fakat process işlem becerisi ve yönetim kolaylığı anlamında Linux işletim sistemi üzerinde çok daha iyi performans sağlanmaktadır.

Yukarıda aktardığımız parçalar Hosting işinin bölümleri olup bu parçaların bazı bölümleri konusunda ilerideki dönemlerde daha teknik detaylar aktarmaya çalışacağım. Bu alanda sormak istediğiniz soruları bana iletebilirsiniz.