Haftanın Özeti! Bu Hafta Teknoloji ve Bilim Dünyasında Neler Oldu? (26 Ocak – 2 Şubat)
Teknoloji dünyası bu hafta da birbirinden önemli gelişmelere sahne oldu. Savunma sanayisinden sosyal medyaya, kriz yönetiminden yapay zekâya kadar pek çok alanda yaşanan yenilikler ve tartışmalar, geleceğimizi şekillendirmeye devam ediyor. İşte haftanın en çok konuşulan teknoloji haberleri ve detayları…
Pekin’de İnsanlar ve Robotlar Aynı Parkurda Yarışacak
Çin’in başkenti Pekin, Nisan ayında dünyanın ilk insan ve insansı robot yarışına ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor. Teknoloji ve sporun kesiştiği bu benzersiz etkinlikte, Boston Dynamics, Tesla ve 1X gibi şirketlerin geliştirdiği insansı robotlar, 12.000 insan atletle birlikte yarı maraton koşacak. Organizatörler, yarışacak robotların yalnızca iki ayak üzerinde yürüyüp koşabilen modeller olacağını duyurdu. Boyları 0,5 ila 2 metre arasında değişen robotlar, şu anki testlere göre saatte 8-12 km hız yapabiliyor. Karşılaştırıldığında, insan sporcuların yarışı 90 dakika içinde tamamlamak için ortalama 14 km/s hızla koşması gerekiyor.
Yarış sırasında robotların pil değiştirmesine izin verilecek ve bu da onların yarışı tamamlama ihtimalini artıracak. Daha önce Güney Kore’de dört ayaklı bir robot tam maratonu tamamlamıştı, ancak Pekin’deki yarışa yalnızca iki ayaklı robotlar katılabilecek. Çin yapımı insansı robot Tiangong’un yarışı bitirme konusunda iddialı olduğu belirtiliyor.
Türksat 6A, Şubat Ayında Hizmete Başlıyor
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, Türkiye’nin ilk yerli haberleşme uydusu Türksat 6A’nın Şubat ayında tam kapasiteyle hizmete gireceğini açıkladı. Başarıyla yörüngesine yerleşen uydu, Türkiye’nin uydu filolarına eklenerek Orta Doğu, Güney Asya ve Afrika’daki dört yeni ülkeye daha hizmet sunacak.
Türksat 6A’nın aktif hale gelmesiyle Türkiye’nin uydu kapsama alanı genişlerken, televizyon yayıncılığı, internet hizmetleri ve askeri haberleşmede daha güvenli ve kesintisiz bir altyapı sağlanacak. Bakan Uraloğlu, uydu kapasitesinin artırılmasıyla Türkiye’nin küresel haberleşme pazarında daha güçlü bir konuma geleceğini vurgularken, 5G altyapı çalışmalarıyla ilgili de önemli açıklamalarda bulundu. Buna göre, Türkiye’de 34 noktada süren 5G testleri hız kazanırken, 5G ihalesinin bu yıl içinde yapılması ve 2026’da hizmete girmesi planlanıyor.
OpenAI İlk Yapay Zeka Aracı Operator’u Tanıttı
OpenAI, gelişmiş yapay zeka özellikleriyle donatılmış yeni aracı Operator’u duyurdu. GPT-4o’nun görsel işleme kabiliyetleri ve mantıksal algoritmalarını temel alan Operator, kullanıcıların internet üzerindeki işlemlerini otomatikleştirmeye yardımcı olacak. Kullanıcılar, bu araç sayesinde alışveriş yapabilir, seyahat rezervasyonlarını tamamlayabilir ve web sitelerinde gezinerek belirli görevleri yerine getirebilir.
ABD’de ilk olarak aylık 200 dolarlık ChatGPT Pro abonelerine sunulan Operator, kritik işlemler için kullanıcıdan onay alarak güvenli bir deneyim sunmayı hedefliyor. DoorDash, Uber ve OpenTable gibi şirketlerle ortak geliştirilen bu yapay zeka aracı, zaman içinde daha geniş kitlelere açılacak ve ChatGPT ile daha derinlemesine entegre edilecek.
Microsoft, TikTok’u Satın Almak İçin Görüşmelere Başladı
ABD Başkanı Donald Trump, Microsoft’un TikTok’u satın almak için müzakerelere başladığını doğruladı. Trump, sürecin büyük bir rekabet ortamında ilerleyeceğini belirtirken, ABD hükümetinin TikTok’un Çinli sahibi ByteDance’e uzun süredir baskı yaptığını hatırlattı. TikTok’un ABD operasyonlarının el değiştirmesi için baskılar devam ederken, satış sürecinde milyarder Frank McCourt, yatırımcı Kevin O’Leary ve YouTube fenomeni MrBeast gibi isimlerin de ilgilendiği iddia ediliyor. Trump, önümüzdeki 30 gün içinde TikTok’un geleceğine dair önemli bir karar alınacağını duyurdu.
Kök Hücreyle Hasarlı Kalp Dokusu Onarılabiliyor
Almanya’da yapılan yeni bir araştırma, kök hücrelerden türetilmiş biyolojik yamalarla kalp hasarının kısmen onarılabileceğini ortaya koydu. Macaque maymunları üzerinde gerçekleştirilen deneylerde, kardiyomiyosit içeren yamaların kalp duvarını güçlendirdiği ve kasılma fonksiyonlarını iyileştirdiği gözlemlendi.
Çalışmada, tümör gelişimi veya ciddi ritim bozuklukları gibi risklere rastlanmazken, bazı hücrelerin bağışıklık sistemi tarafından tepkiyle karşılanabildiği tespit edildi. İnsan deneylerinde de benzer olumlu sonuçlar elde edilirken, tedavinin daha etkili hale gelmesi için kan damarlarıyla tam entegrasyonun artırılması gerektiği vurgulandı. Bu gelişme, kök hücre tabanlı kalp tedavileri açısından önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
Yapay Zeka, 500 Milyon Yılda Evrimleşecek Proteini Tasarladı
Bilim insanları, doğada yarım milyar yıl sürebilecek bir evrimsel süreci yapay zeka ile birkaç gün içinde simüle ederek yeni bir parlayan protein geliştirdi. EvolutionaryScale tarafından eğitilen ESM3 adlı yapay zeka modeli, esmGFP adı verilen bu proteinin genetik kodunu tasarladı.
Denizanaları ve mercanlarda bulunan yeşil floresan proteinlere benzeyen ancak genetik olarak oldukça farklı olan esmGFP, ilaç geliştirme ve biyoteknoloji alanında yeni olanaklar sunabilir. Araştırmalara göre, esmGFP’nin dizilimi doğal en yakın akrabasıyla yalnızca %58 benzerlik gösteriyor ve evrimsel süreçte bu proteinin oluşması için en az 96 mutasyon geçirmesi gerekiyordu.
Bu çalışma, yapay zekanın biyolojik evrimi taklit etmekle kalmayıp, doğanın izlediği yolların dışına çıkarak tamamen yeni proteinler tasarlayabileceğini gösteriyor. Ancak bazı bilim insanları, doğadaki karmaşıklığın ve proteinlerin biyolojik ortamdaki işlevlerinin henüz tam olarak modellenemediğine dikkat çekiyor.
100 Bin İnsansı Robot Üretime Giriyor
İnsansı robot geliştiren Figure, önümüzdeki dört yıl içinde 100.000 robotu piyasaya sürmeyi planladığını duyurdu. CEO Brett Adcock, şirketin BMW’den sonra ikinci büyük ticari müşterisiyle anlaştığını açıklarken, bu müşterinin ABD’nin en büyük şirketlerinden biri olduğunu belirtti. Şu anda ticari kullanıma sunulan Figure 02 modeli, yapay zeka destekli öğrenme sistemleriyle gerçek dünya verileriyle kendini eğiterek gelişiyor. Laboratuvar aşamasındaki Figure 03 üzerinde ise daha gelişmiş hareket kabiliyetleri ve hız artışı için çalışmalar sürüyor.
Şirketin ikinci büyük müşterisinin Amazon, Walmart veya Apple olabileceği öne sürülürken, bu anlaşmanın insansı robotların ticari dünyadaki rolünü hızla artıracağı düşünülüyor. Tesla, Agility Robotics ve Sanctuary AI gibi rakipler de benzer projeler üzerinde çalışırken, Çin merkezli üreticilerin de pazara güçlü bir şekilde girmesiyle sektördeki rekabetin daha da kızışması bekleniyor.
Subaru’nun Starlink Sistemi Hacklendi: Araçlar Uzaktan Kontrol Edilebiliyor
İki siber güvenlik araştırmacısı, Subaru’nun Starlink bağlantılı bilgi-eğlence sistemindeki bir güvenlik açığını kullanarak 2023 model Subaru Impreza’yı uzaktan kontrol edebildiklerini açıkladı. Hackerlar, Subaru’nun web portalındaki bir zafiyetten yararlanarak aracı çalıştırma, kapıları açma ve konum geçmişine erişim gibi kritik işlemleri gerçekleştirdi.
Yaklaşık bir yıl boyunca aracın konum verilerine ulaşabilen hackerlar, sahibinin sık park ettiği yerler gibi hassas bilgileri de analiz edebildiklerini belirtti. Uzmanlar, bu güvenlik açığının yalnızca Subaru’ya özgü olmadığını, Acura, Toyota ve Hyundai gibi birçok otomobil üreticisinin de benzer risklerle karşı karşıya olduğunu vurguladı. Subaru, açıklanan güvenlik açığını kapattığını duyursa da olay, otomotiv sektöründe web tabanlı sistemlerin güvenliği konusundaki endişeleri yeniden gündeme getirdi.
Apple, AR Gözlük Projesini İptal Etti
Apple, artırılmış gerçeklik gözlüğü projesi N107’yi iptal etme kararı aldı. Şirket, başlangıçta iPhone ile entegre çalışması planlanan cihazı, yüksek enerji tüketimi nedeniyle Mac uyumlu hale getirmeye yönlendirmişti. Ancak artan maliyetler ve teknik zorluklar nedeniyle proje tamamen rafa kaldırıldı.
Meta’nın Ray-Ban ile büyük bir başarı yakaladığı akıllı gözlük pazarında Apple’ın geri adımı dikkat çekerken, şirketin genişletilmiş gerçeklik (XR) stratejisi de belirsizliğe sürüklendi. 2023’te benzer bir AR projesini iptal eden Apple, Vision Pro 2’nin geliştirilmesini durdurarak daha uygun fiyatlı bir model üzerine yoğunlaşmıştı. Bu son gelişme, Apple’ın Google, Samsung ve Meta gibi rakiplerinin hız kazandığı AR pazarında geride kalabileceği yorumlarına yol açıyor.
Alibaba, Yapay Zeka Rekabetinde DeepSeek’i Geride Bıraktı
Alibaba, yeni nesil yapay zeka modeli Qwen 2.5-Max’i piyasaya sürerek Çin merkezli DeepSeek’in en güçlü modeli DeepSeek-V3’ü geride bıraktığını açıkladı. Alibaba’nın yapay zeka araştırmalarına yaptığı büyük yatırımlar, onu OpenAI’nin GPT-4o, Meta’nın Llama-3.1-405B ve DeepSeek’in en son modelleriyle doğrudan rekabete soktu.
Özellikle DeepSeek’in düşük maliyetli R1 modeli, Çin’in yapay zeka ekosisteminde büyük yankı uyandırmıştı. Buna karşılık Alibaba, AI fiyatlarını %97 oranında düşürerek rekabete agresif bir şekilde katıldı. DeepSeek’in kurucusu Liang Wenfeng, şirketinin Yapay Genel Zeka (AGI) hedeflediğini ve büyük teknoloji devlerinin bürokratik yapılarının bu süreçte geri planda kalacağını iddia etti. Alibaba ve DeepSeek arasındaki rekabet, Çin’in yapay zeka sahnesini küresel düzeyde etkileyerek büyük teknoloji firmalarını stratejilerini gözden geçirmeye zorluyor.
OpenAI, DeepSeek’i Veri Hırsızlığıyla Suçladı
OpenAI ve Microsoft, Çin merkezli DeepSeek’in yapay zeka modelini geliştirirken OpenAI’nin verilerini izinsiz kullandığını iddia etti. Bloomberg ve Financial Times’ın haberlerine göre, OpenAI, DeepSeek’in kendi modellerinin çıktılarını kullanarak eğitim almış olabileceğini araştırıyor. Yapay zeka dünyasında “distilasyon” olarak bilinen teknikle, küçük modeller büyük modellerin bilgilerini özetleyerek öğrenebiliyor. OpenAI’nin uzun süredir internetten geniş çapta veri topladığı bilinirken, şimdi benzer bir yöntemin kendisine uygulanmış olabileceği iddiası tartışmalara yol açtı.
Uzmanlar, OpenAI’nin internetten veri toplama konusunda geçmişte sıkça eleştirildiğini hatırlatarak, şirketin bu suçlamasının etik bir çelişki barındırdığına dikkat çekiyor. DeepSeek henüz iddialar hakkında resmi bir açıklama yapmazken, konu yapay zeka dünyasında büyük yankı uyandırdı.
DeepSeek’in Ucuz Yapay Zeka Modeli ABD Pazarında Deprem Yarattı
Çin merkezli yapay zeka girişimi DeepSeek, yalnızca 5,6 milyon dolarlık maliyetle geliştirdiği R1 modeliyle OpenAI ve Google gibi devlerin yüz milyonlarca dolarlık yatırımlarıyla rekabet edebileceğini duyurdu. Bu gelişme, ABD teknoloji sektöründe büyük bir dalgalanma yarattı. DeepSeek’in açıklaması sonrası Nasdaq %3,1 değer kaybederken, Nvidia hisseleri %17 düşerek şirketin piyasa değerinden bir günde 588 milyar dolar silindi. ABD hükümeti, AI çiplerinin Çin’e ihracatını kısıtlarken, DeepSeek’in düşük güçlü çiplerle bu başarıyı elde etmesi dikkat çekti.
Ancak analistler, DeepSeek R1 modelinin henüz geniş çaplı testlerden geçmediğini ve gerçek performansının zamanla anlaşılacağını belirtiyor. ABD’nin yapay zeka liderliği üzerindeki tartışmalar sürerken, Çin’in AI alanında hızla ilerlemesi küresel rekabeti daha da kızıştırıyor.
Git’teki Güvenlik Açıkları Kullanıcı Bilgilerini Tehlikeye Attı
Git’in kimlik doğrulama mekanizmasındaki güvenlik açıkları, saldırganların kullanıcı kimlik bilgilerini ele geçirmesine yol açtı. Araştırmacı RyotaK tarafından keşfedilen Clone2Leak adlı saldırı yöntemi, GitHub Desktop ve Git Credential Manager gibi popüler araçları etkiledi. Bu zafiyet, özel URL’ler aracılığıyla kimlik bilgilerinin çalınmasına neden olabilirken, hatanın satır sonlandırma karakterlerinin işlenmesindeki farklardan kaynaklandığı belirtildi. Git, bu güvenlik açığını gidermek için yeni doğrulama mekanizmaları ekleyerek zararlı URL’lerin çalışmasını engelledi. GitHub Desktop, Git LFS ve Git Credential Manager için güncellemeler yayınlanırken, uzmanlar kullanıcıların en son Git sürümüne (2.48.1) geçmesini öneriyor.
Apple ve SpaceX, iPhone’lara Starlink Uydu Desteği Getiriyor
Apple, SpaceX ve T-Mobile ortaklığında geliştirilen yeni bir özellik sayesinde, iPhone’ların hücresel bağlantının olmadığı bölgelerde Starlink uydu ağına bağlanabileceği duyuruldu. iOS 18.3 güncellemesiyle ilk olarak mesajlaşma desteği sunulurken, ilerleyen aşamalarda sesli aramalar ve veri bağlantısı gibi özelliklerin de kullanıma açılması planlanıyor.
T-Mobile, ABD’de küçük bir kullanıcı grubuyla beta testine başladı ve Şubat ayında daha geniş bir kitleye sunulacağını açıkladı. Apple daha önce Globalstar ile sınırlı uydu bağlantısı hizmeti sağlarken, Starlink entegrasyonu sayesinde kullanıcıların telefonlarını belirli bir yöne çevirmesine gerek kalmadan kesintisiz iletişim kurabileceği belirtiliyor. SpaceX ise bu teknolojiyi küresel çapta daha fazla operatörle genişletmeyi hedefliyor.
iOS 18.3 Güncellemesiyle Apple Intelligence Varsayılan Hale Geldi
Apple, iOS 18.3 ile yapay zeka destekli Apple Intelligence’ı varsayılan olarak etkinleştirdi. Güncellemeyle birlikte iPhone ve iPad’lerde daha gelişmiş görsel tanıma özellikleri sunulurken, bitki ve hayvan türlerini algılayabilen yeni bir yapay zeka destekli kamera sistemi eklendi.
Bildirim özetleri, AI tarafından oluşturulan içerikleri daha belirgin hale getirmek için güncellendi. Ancak, BBC ve bazı medya kuruluşlarının eleştirileri nedeniyle “Haber & Eğlence” kategorisindeki bildirim özetleri geçici olarak devre dışı bırakıldı. macOS 15.3 güncellemesiyle Genmoji özelliği daha da geliştirildi ve kullanıcılar metin girdileriyle kişiselleştirilmiş emojiler oluşturabiliyor. Güncelleme, iOS, macOS, watchOS ve diğer Apple platformlarında çeşitli hata düzeltmeleri ve güvenlik iyileştirmelerini de içeriyor.
Teknoloji dünyasındaki yenilikleri takip etmek, değişen dünyaya ayak uydurmak için büyük önem taşıyor. Bir sonraki haftanın öne çıkan teknoloji haberlerini takip etmek için cozumpark.com adresinde yerinizi alabilirsiniz.
