Exchange Server 2019 Yenilikler ve Kurulum–Exchange Server 2019 Deployment

Uzun bir süredir beklediğimiz Exchange Server 2019 nihayet 24 Temmuz itibari ile görücüye çıktı. Aslında bu bekleyiş benim için biraz daha uzun oldu çünkü Exchange TAP programında olan biri olarak sürecin başından beri çıkan her sürüm’ ü görmüş ve hatta test ortamında kurmuştum. Ancak bu bilgileri NDA kapsamında olduğu için ne yazık ki paylaşma imkânım olmadı. Hala aslında pek çoğu NDA kapsamında olduğu için public preview ile paylaşılan bilgileri kadar paylaşım yapmaya hakkım var. Ancak bunu bir seri haline getirip ya ilk makale olması nedeni ile bu makaleyi tarih bazlı güncelleyerek devam ettireceğim ya da her yeni çıkan güncelleme ve Bilgilendirme için ayrı bir makale yazacağım. Henüz buna karar vermedim.

Peki neden bu kadar önemli Exchange Server 2019? Aslında Microsoft için çok uzun bir hikâye bu, 1996 yılından önce (daha önce farklı isimler ile internal çalışan) 4.1 sürümü ile başlayan serüven 22 yıldır devam ediyor. Ancak bu dönem malum bulut bilişim Dünyada çok yaygınlaştı ve ülkemizde de az da olsa bir yer edindi. Durum böyle olunca özellikle office ve mail tarafında bulut geçişleri alt yapı geçişlerine göre çok hızlı oldu. Örnek 10 office 365 müşterisi var ise 1 tane azure müşterisine denk gelecek bir ortalama oranı görüyoruz. Durum böyle olunca banka, Telekom, GSM, finans yada benzeri regülasyona tabi olan kurumlar için bir sonraki exchange sürümü büyük bir önem kazanmıştı. Bunun nedeni ise outlook.com veya office 365 üzerinde kullanıcı deneyimini arttıran çok güzel özellikler gelmekteydi. Örneğin çok basit bir özellik olmasına rağmen “undo” yani bir maili gönderdikten sonra örneğin 30sn içerisinde geri çekme özelliği 2017 yılında office 365’ e eklendi ( gmail de gerçi yanılmıyorsam Google Labs da 2009 genelde ise 2015 den beri var), tabi bunu kendi kişisel veya farklı bir platformdaki mailinde gören son kullanıcılar IT çalışanlarına hep bu yönde sorular sorabiliyorlar. Hatta benim şahsen yaşadığım bazen bu son güncellemeler ile gelen yenilikleri soran üst yönetim çalışanları olunca işimiz kolaylaşıyor. Evet o özellikler var ama Exchange 2016 ya geçmeliyiz diyebiliyoruz. Özetle herkesin farklı bir motivasyonu var ve bu motivasyon ile beklenen Exchange 2019 ön izleme sürümü artık hazır.

Peki 2019 da tabiki yenilikler var ancak şu anda paylaşımlar çok sınırlı. Bende bu paylaşımlardan paylaşabileceklerimi derledim;

Öncelikle bu resme bayıldığımı söylemek istedim, yabancı kökenli uzmanlar bu resimde ne görüyor bilmiyorum ama ben bildiğin oynayan iki son kullanıcı görüyorum, yani son kullanıcı deneyimi TAVAN. Şaka bir yana bizim kültürümüz için ilginç bir örnek görsel olmuş.

Peki elimizdeki bilgiler ile Exchange 2019 da bizi neler bekliyor?

Daha güvenli, daha hızlı ve özellikle son kullanıcı deneyimi çok keyifli bir ürün bizi bekliyor.

Güvenlik

Hepimizin bildiği gibi Microsoft core işlerim sistemi son derece güvenli bir işletim sistemidir. Linux benzeri bir mantık ile daha az ve temiz kod sayesinde atak yüzeyi azalmış, az kaynak kullanan ve aslında daha az kod, DLL ve benzeri bileşenleri olduğu için yama yönetimi daha kolay olan performanslı ve güvenli bir sürümdür. Bunun en iyi örneklerini aslında Hyper-V de gördük. Normal GUI ile kurulan pek çok Hyper-V de kararlılık ve performans problemleri yaşanabiliyor, oysaki rakip olarak karşılaştırılan Vmware ortamında böyle bir durum yok. Yani bakıyorsunuz müşteri Cluster Hyper-V node üzerine RDP yapıp normal masa üstüymüş gibi komut kopyalıyor, sunucu eklentilerini yüklüyor, orada remote erişim portlarını veya RAID yapılandırmasını yönetiyor vb.

Peki rakip üründe böyle bir şey var mı? Tabiki hayır, sonra karşılaştırma da hyper-v hep bu noktada ötekileştiriliyor. Tabiki burada ben Hyper-V daha iyi vb bir yoruma girmiyorum sadece olayın daha basit anlaşılması için aslında piyasada çok iyi bilinen iki sanallaştırma ürününden yola çıkarak aslında core işletim sisteminin ne kadar başarılı olduğunu anlatmaya çalışıyorum.

Büyük kurumlardaki (müşterilerimde var oradan biliyorum) Hyper-V yapıları zaten hep core kurulur. Yani eğer gerçekten büyük bir cluster yapısı olacak, kararlılık performans ve güvenlik ön planda ise kurulacak tüm ürünler eğer destekleniyor ise core üzerine kurulur. Microsoft bunu hyper-v de çok iyi gözlemlediği için artık SQL gibi Exchange gibi en temel ürünleri için core desteğini sunmuş durumda. Uzun lafın kısası Exchange Server 2019, Windows 2016 ve Windows 2019 core üzerine yüklenebilmektedir.

Performans;

Öncelikle ürün çok büyük donanımları rahatlıkla kullanabilecek şekilde geliştirildi. Buna çok güzel bir örnek, bu hafta gittiğim müşterimde 24 Core ve yanılmıyorsam 128GB veya 256GB RAM vardı. (Müşterim bu makaleyi okuduğunda kendisi olduğunu anlayacaktır). Sağlık taraması yapıyorduk ve konu donanım sekmesine gelince şöyle bir hayretle karşıladım. Benim klasik cümlem olan “suyundan da koymuşunuz” oldu ve gerçekten çok sağlam bir makinede Exchange Server’ ın ölü taklidi yaptığını gördüm. Özetle daha büyük yapılarda daha yüksek performans gerekmesi durumunda node sayılarını 8, 12 gibi yükseltmek yerine yüksek compute gücü olan daha az sayıdaki node kullanımı ile lisans tasarrufu yapabiliriz.

Gelelim belki de en çok ses getirecek değişikliğe. Evet her Exchange yöneticisinin en büyük sorunu “Arama”. Aslında bu zaman kadar gördüğüm tüm arama sorunlarına çözüm ürettim, ancak öyle yapılar var ki 30.000 kullanıcı, 100.000 kullanıcı veya outlook’ un, işletim sisteminin arama sınırlarına ulaşan posta kutuları (1 milyon öğe ) görünce bende çaresiz kalıyorum. Tabi ki Dünya üzerinde 100.000’den çok posta kutusu olan pek çok müşteri exchange server kullanıyor ve bu sorunu Microsoft çok iyi biliyor. Zaten en başta kendisi Office 365 gibi bir alt yapıyı yönettiği için bu konuya bakışı çok daha geniş bir kapsamdan oluyor. Buradan yola çıkarak arama Bing arama motoru teknolojisi sayesinde çok daha başarılı sonuçlar veriyor. Sadece daha hızlı ve iyi aramaya yönelik teknolojiler değil aynı zamanda mimari olarakta iyileştirmeler söz konusu.

Hemen nedir bu yenilik diye baktığımız zaman artık arama indekslerinin veri tabanının dışında değil içerisine konumlandırıldığını görüyoruz. Yani artık ayrı bir log yönetimi arama indeksleri için söz konusu değil. Bu sayede normal log shipping süreci ile aslında veri tabanı kopyalandığı gibi arama indeksi de kopyalanmış oluyor. Peki bunun en büyük yararı nedir? Özellikle veri tabanları sunucuların arasında dolaştığında index bir kez daha oluşturulmaya çalışıyor ve bu sürede de arama sonuçları ne yazık ki son kullanıcıları tatmin etmiyordu. Artık bir veri tabanı A sunucundan B sunucusuna geçtiği anda nasıl mailler yani veriler kullanıma hazır ise arama kataloğu da artık hazır bulunmaktadır.

Bir diğer iyileştirme ise “tiered storage read/write” kapasitesi. Preview sürümünde olmayan bu özellikle ileriki sürümlerde kullanılacaktır. Peki nedir bu iyileştirme? Aslında önce Office 365 üzerinde kullanılan bir teknolojidir. Malum Exchange online üzerinde yoğun bir SATA disk kullanımı var, temel sebebi teknolojinin SATA diskler üzerinden dahi performansı veri çekip kullanıcılara sunması. Ancak SSD disk kullanımı ile özellikle temel arama verileri ve logon süreçlerinin çok hızlandığı görüşmüştür. Bu nedenle SATA ve benzeri yavaş disk kullanımına devam etmek ile beraber SSD havuzunun da olması durumunda katmanlı bir disk kullanımı sayesinde kullanıcılarınız ilk mail ve arama öğelerine ulaşması hızlanacaktır.

Son Kullanıcı Deneyimi;

En büyük son kullanıcı deneyimi iyileştirmesi ajanda da olmuştur. Yine bu istek çok büyük organizasyonlardan gelmiştir. Gerçekten çok büyük sayılarsa kullanıcıları olan organizasyonlar için yoğun bir ajanda kullanımı söz konusudur. Hybrid yapıdaki bu şirketlerin en büyük sorunu office 365 ile on prem arasında ajanda paylaşımlarıydı.

Tabi hep yeni özellikler gelmiyor, gidenlerde var. Artık Unified Messaging role olmayacak. Bu nedenle hali hazırda bunu kullanan müşterilerin Exchange 2019 taşıması öncesinde Skype for Business Server 2019 geçişi yapmaları gerekmektedir. Yada Cloud Voicemail, Office 365 gibi alternatifler düşünebilirler.

Peki gelelim en önemli soruya? Exchange Server 2019 Ne zaman çıkacak? Planlanan bu yılın sonunda çıkması eğer bir aksilik olmaz ise.

Peki gelelim kurulumuna;

Aslında dediğim gibi teknik bir doküman olmadığı için temel olarak Exchange Server 2016 için gerekli olan ön gereksinimleri donanımsal olarak temin etmeniz test ortamında kurmanız için yeterlidir. Zaten birazdan görebileceğiniz gibi aslında kurulum tarafında da bir fark yok.

Not: Kesinlikle mevcut Exchange Server yapınıza eklemeyin. Preview sürümü olması dahası UM özelliğinin olmaması gibi nedenlerden dolayı mevcut ortamınızda beklenmedik sorunlara neden olabilir.

Örnek eğer böyle bir şeyi bu makaleden önce yaptıysanız ve UM sorunları yaşıyorsanız mutlaka 2019 üzerinde UM bileşenini durdurun.

Set-ServerComponentsState $env:COMPUTERNAME -Component UMCallRouter -State Inactive -Requester Maintenance

Eğer kurmak istiyorum diyorsanız ise şartlar aşağıdaki gibidir;

Exchange 2016 CU10 veya Exchange 2013 CU21 ( build .003) gerekli olup OS seviyesinde aşağıdaki eklentilerin yüklü olması gereklidir;

NET Framework 4.7.1 (https://support.microsoft.com/kb/4033342).

Visual C++ 2013 Redistributable (https://www.microsoft.com/download/details.aspx?id=40784)

Yine kullanım sırasında OWA S/MIME için IE ve Edge dışında sorun yaşayabilirsiniz malum bu da ileriki sürümlerde ortadan kaldırılacak bir durumdur.

Öncelikle ben Server 2016 GUI üzerine bir kurulum gerçekleştirdim.

ISO dosyasını indirdikten sonra setup dosyasını çalıştırıyorum ve karşılama ekranında “Don’t check for updates right now” seçerek ilerliyorum. Amacım şu anda bir güncel sürüm var mı? Var ise indir yükle olmadığı için mevcut ISO dosyamdaki sürüm ne ise onu kurmak istediğimi belirtiyorum.

Kurulum dosyaları geçici dizinlere kopyalanıyor.

Tekrar bir karşılama ekranı ve eğer bu işte yeni iseniz okuyabileceğiniz güzel linkleri inceleyebilirsiniz.

Olmazsa olmaz lisans anlaşmasını kabul ediyoruz.

Microsoft ile alışkanlıklarınızı paylaşmak istiyorsanız “Use” seçeneği ile, paylaşmak istemiyor yani geri bildirim yapmak istemiyorsanız “Don’t use” ile ilerliyorsunuz.

Malum Exchange Server 2016’ dan beri artık tek ana role ile ileriyoruz. MBX kurulumundan sonra yönetici bilgisayarı veya sunucusu için Mangement Consolu kurabilirsiniz ama malum artık her şey web veya powershell ile yapıldığı için yönetim konsolunda aslında kuyruktaki mailleri görsel olarak görmenin dışında bir şey bulamayacaksınız.

Eğer SMTP GW yok ise EDGE rolünü eskiden olduğu gibi yine ayrı bir makineye kurmanız gerekli, tabi böyle bir ihtiyacınız var ise.

Kurulum dizinini seçiyoruz.

Bu kısım önemli ama çok büyük kurumların dışında “split permission” kullanımı pek olmaz. Eğer bu kutucuğu işaretlerseniz varsayılan olarak Domain Admin grubu artık exchange organizasyonu için yönetici olmaz. Büyük kurumlarda Domain takımı ile Exchange ya da mesajlaşma takımı ayrı olduğu için mesajlaşma takımı haklı olarak domain takımını kendi ortamlarında elini kolunu sallayarak dolaşmasını veya değişiklik yapmasını istemez. Eğer sizde böyle bir ortamda kurulum yapıyorsanız split permission kutucuğunu işaretleyebilirsiniz. Ancak Exchange konusunda uzman değilseniz lütfen bunu seçmeyin aksi halde kurulum sonrası süreçleri işletemeyebilirsiniz.

Tabi bu bölümün en kolay kısmı yeni kuruyorsanız eğer exchange server’ ı ilk olarak bir organizasyon ismi sorulduğunu göreceksiniz. Ancak mevcut bir exchange organizasyonuna kuruyorsanız exchange server 2019’ u o zaman bölüm karşınıza çıkmaz.

Varsayılan olarak açık gelen malware korumasını yine açık bırakıyorum ve ilerliyorum.

Ön gereksinimler kontrol ediliyor;

Evet normalde benim kurulum makalelerimi okuyanlar bilir ki ilk gereksinimleri yüklemeden exchange setup dosyasını çalıştırmam, bu sefer bu şekilde ilerlememin sebebi bu ürünü public preview olması, yani aslında release ile beraber ön gereksinimlerde küçükte olsa değişiklikler olacağı için siz elinizdeki sürümün isterlerini yukarıdaki gibi görebilirsiniz.

Ama bilinen isterler için aşağıdaki PS komutlarını çalıştırmanız yeterli;

Install-WindowsFeature NET-Framework-45-Features, RPC-over-HTTP-proxy, RSAT-Clustering, RSAT-Clustering-CmdInterface, RSAT-Clustering-Mgmt, RSAT-Clustering-PowerShell, Web-Mgmt-Console, WAS-Process-Model, Web-Asp-Net45, Web-Basic-Auth, Web-Client-Auth, Web-Digest-Auth, Web-Dir-Browsing, Web-Dyn-Compression, Web-Http-Errors, Web-Http-Logging, Web-Http-Redirect, Web-Http-Tracing, Web-ISAPI-Ext, Web-ISAPI-Filter, Web-Lgcy-Mgmt-Console, Web-Metabase, Web-Mgmt-Console, Web-Mgmt-Service, Web-Net-Ext45, Web-Request-Monitor, Web-Server, Web-Stat-Compression, Web-Static-Content, Web-Windows-Auth, Web-WMI, Windows-Identity-Foundation, RSAT-ADDS

Ek yüklemeleri zaten makalemin başında link olarak vermiştim. Burada fazladan

Peki gereksinimleri yükledikten devam ediyoruz kuruluma;

Bu kısımda artık sadece uyarılar var, yani Domain Controller üzerine Exchange kuruyorsun farkında mısın, ilk kurulum olduğu için ve ortamda 2013, 2016 olmadığı için artık ekleyemezsin gibi uyarıları görebiliyoruz ve install diyerek kurulumu başlatıyoruz.

Kurulum 2016 da olduğu gibi biraz uzun sürüyor.

Kurulum bitti. Hızlıca ECP ye bağlanıp görebiliriz.

Evet umarım faydalı bir makale olmuştur. Makalemin başında dediğim gibi ilerleyen sürümler ile beraber mutlaka sizleri bilgilendirmeye devam edeceğim.

Kaynak;

https://blogs.technet.microsoft.com/exchange/2018/07/24/exchange-server-2019-public-preview/