Merhaba, bu kısa blog yazımızda Exchange Server üzerindeki CAL lisanslama modellerine ve bu lisanslama modellerinin farklarına değineceğiz. Öncelikle CAL nedir bunu biraz açmak gerekir.
CAL (Client Access License) : Genel olarak Microsoft sistemlerinde kullanılan bir terim olup, kullanıcı erişim lisansı olarak tanımlanmaktadır. Microsoft sistemlerde bir sunucu üzerinde konumlanmış olan ticari ürünün özelliklerinden yararlanmak için kullanılan bir lisanslama türüdür. Kullanıcı veya aygıtların lisanslanması işlevini görür. Örnek olarak ortamımızda kurulu olan RDP sunucusu, SQL Server sunucusu hizmetlerinden yararlanmak için, lisanslama modellerine göre hizmeti kullanan kişi veya aygıt başına CAL lisansı almak gerekmektedir. Bu CAL lisansları bazı ürünlerde, ürünün özelliğinden farklı ölçülerde yararlanacak şekilde kendi içerisinde farklı versiyonlar barındırmaktadır.
Blog yazımızın konusu olan Exchange Server Cal lisanslarını ele alacağız. Biz blok yazımızda şu anda Microsoft firması tarafından halen satışı ve desteği verilmeye devam eden Exchange Server 2019 ve Exchange Server 2016 versiyonlarını ele alıyor olacağız.
Öncelikle Exchange Server 2019 kendi içerisinde standart ve enterprise olarak ikiye ayrılmaktadır. Bunların genel olarak farkları aşağıdaki gibidir.
Standart: Küçük ve orta ölçekli kuruluşların posta kutusu gereksinimleri için tasarlanmıştır. Posta kutusu rolleri kullanmayan daha büyük Exchange dağıtımları için de uygundur. Bu sürümde, 1 ila 5 adet posta kutusu veri tabanı desteklenmektedir.
Enterprise: Daha fazla sayıda posta kutusu veri tabanı gerektiren, daha büyük kuruluşlar için tasarlanmıştır. Bu sürümde 1 ila 100 adet posta kutusu veri tabanı desteklenmektedir.
CAL modeli olarak ise yine Standart ve Enterprise şeklinde iki CAL lisans modeli bulunmaktadır. Bunların aralarındaki farkları inceleyecek olursak aşağıdaki gibi bir tablo karşımıza çıkmaktadır.
Standart: Kullanıcıların neredeyse tüm platform, tarayıcı veya mobil cihazlarda daha verimli çalışmasını sağlamak üzere tasarlanmıştır. Kullanıcılarınızın üretkenliğini her yerde sürdürmesine yardımcı olurken, aynı zamanda kuruluş verilerinin korunmasına da yardımcı olan Exchange Server 2019 özelliklerini içerir. Kullanıcı için Standart CAL özelliklerini etkinleştirmek üzere kullanıcıya bir Standart CAL lisansı atanması gerekir.
Enterprise: Kuruluşların, uyumluluk gereksinimlerini karşılamaktan doğan maliyeti düşürmesini ve bu işlemleri basitleştirmesini sağlamak üzere tasarlanmıştır. Tümleşik arşivleme işlevine ve bilgi koruma özelliklerine sahiptir. Enterprise CAL, Standart CAL’ın eklentisi olarak satılır. Enterprise CAL özelliklerinin etkinleştirilmesi için kullanıcının bir Standart CAL’a ek olarak bir Enterprise CAL ile lisanslanması gerekir.
| Özellik | Standart CAL | Standart CAL + Enterprise CAL |
| E-posta, takvim, kişiler ve görevler | Dahil | Dahil |
| Web üzerinde Outlook (Internet Explorer, Firefox, Chrome, Safari ve Edge desteği) | Dahil | Dahil |
| Outlook ve Web üzerinde Outlook için uygulamalar | Dahil | Dahil |
| Site posta kutuları | Dahil | Dahil |
| Rol tabanlı erişim denetimi (RBAC) özellikleri | Dahil | Dahil |
| Günlüğe kaydetme | Veri tabanı başına | Kullanıcı/dağıtım listesi başına |
| Günlük şifresi çözme | x | Dahil |
| Bekletme ilkeleri | Varsayılan ve özel | Varsayılan ve özel |
| Yerinde Arşiv | x | Dahil |
| Birden çok posta kutusunda arama | x | Dahil |
| Yerinde Saklama | x | Dahil |
| Bilgi koruması ve denetimi (IPC): Aktarım koruma kuralları, Outlook koruma kuralları, Bilgi Hakları Yönetimi (IRM) araması | x | Dahil |
Genel olarak Exchange Server 2019 ile Exchange Server 2016 arasında CAL lisanslama mantığı açısından bir farklılık olmadığını söylemek mümkün. Bu nedenle Exchange Server 2016 özellik ekranını paylaşma ihtiyacı duymuyorum.
Exchange Server, Microsoft firmasının en kapsamlı ve yönetimi zor olan ürünlerinden bir tanesidir. Alternatifi olarak bulut ortamlarda kullanılmak üzere 9 yıldır hayatımızda Ofis 365 bulunmaktadır. Ofis 365 birebir lokalde kurulu olan Exchange Server deneyimi sunmaktadır dersek abartmış olmayız.
Kurum politikası ve gerekliliklerden dolayı ortamımızda Exchange Server sunucusu barındırma zorunluluğu gibi bir durumun oraya çıkmasına karşın, ihtiyaçları net olarak belirleyip, iyi bir planlama yapıp, buna göre lisanslama için düzgün adım atmamız gerekmektedir.
Günümüzde çok hızlı şekilde yazılımların güncel versiyonu çıkmakta, eski alınan lisans geçersiz olmakta veya arada bir geçiş ücreti ödememiz gibi durumlar söz konusu olmaktadır. Bu nedenle lisans maliyetini iyi olarak hesaplamamız olmazsa olmazlar arasındadır.
Gereksiz bir özellik veya gerekli olabilecek özellikleri baştan net olarak belirleyip, eksik bir lisanslama veya kullanılmayacak özellik için fazla lisanslama yapmaktan kaçınılmalıdır. Bunlar genel olarak ücretli kullanıma tabi olan tüm ürünler için aynı bakış açısı ile değerlendirilmelidir.
Umarım yararlı olmuştur. Bir başka blog yazımızda görüşmek dileğiyle.
Eline sağlık Rıza.