Exchange Server 2010 ile birlikte yüksek erişebilirlik seçeneklerinde de büyük değişiklikler gelmektedir. Bundan önceki sürümlerden çok fazla farklılıklar vardır. Yüksek erişebilirlik seçenekleri bir mesajlaşma sisteminin sürekliliğini sağlar ve gerçekten de kullanılması gereken bir seçenektir.
Bu yeni yüksek erişebilirlik seçenklerinin genel özelliklerine bakmak gerekirse eğer gözümüze şunlar çarpmaktadır; incremental deployment, database mobility, continious mailbox availability.
Exchange Server 2010 temel mimarisi mesajlaşma sistemlerinde sürekliliği sağlamak amacıyla daha da geliştirilmiştir.
Daha önceki Exchange Server versiyonlarına bakarsak eğer sürekliliği sağlamak amacıyla öncelikle bir Cluster mimarisi oluşturulup ardından da Exchange Server kurulumu bu Cluster yapısına kuruluyordu. Eğer Exchange Server kurulumu önceden yapılmış ise ve Cluster yapılmak istenirse ya yeni bir donanım üzerinde kurulu yapılıp gerekli taşıma işlemleri yapılabilir yada var olan Exchange Server kaldırılacak ve ardından Cluster mimarisi üzerine yeniden kurulabilirdi ve ardından da mailboxları üzerine restore edebilirdik.
Clustered Mailbox Server artık Exchange Server 2010 ile birlikte kullanılmayacak. Exchange Server 2010 incremental deployment ile database ve mailbox koruması Exchange Server kurulduktan sonra da yapılabiliyor.
Exchange Server 2010 ile birlikte artık LCR,CCR,SCR gibi yüksek erişebilirlik seçenekleri yok. Bunların yerine DAG (Database Availability Group) geldi. DAG yapısında da en az 3 tane sunucu olması önerilir ve bu 3 sunucuya veritabanları taşınır. Toplamda bir DAG içinde 16 tane sunucu olabilir.
Ve en güzel yanı da Exchange Server 2010 kurulumu yapıldıktan sonra da bizim bu yüksek erişebilirlik seçeneklerini konfigüre edebiliyor olmamızdır. DAG oluşturulduktan sonra Failove Cluster otomatik olarak kuruluyor.
Evet yukarıdaki şekilde DAG yapısı görülmektedir.
Client Access Server mevcut ve mailbox database erişim bunun üzerinden sağlanmaktadır. Aynı şekilde Transaction Logs da farklı sunuculara replike edilebilir veya üzerinde tutulabilir.
Database Availaility Group (DAG) hakkında daha sonraki dönemlerde bol bol konuşacağız. Şimdilik bu kadar temel bilgi yeter. İsterseniz DAG uygulamamıza geçelim ve nasıl gerçekleştirildiğini görelim.
Öncelikle bu yapı için ortamı hazırlamamız gerekiyor.
Öncelikle File Share Witness için bir klasör hazırlayıp gerekli izinleri veriyoruz. DAG oluşturma aşamasında da bu işlem yapılabilir.
Paylaşılmış klasöre Exchange Server Kurulu sunuculardan erişebilir durumda olmalıyız.
Bir sonraki aşamada Failover Cluster servisini kuruyorum. Failover Cluster servisini aslında kurmamıza gerek yok. DAG oluşturulma aşamasında bu işlem otomatik olarak gerçekleştirilir. Ancak ben hepsini baştan ekleyerek devam etmek istiyorum. Ve şekilde de görüldüğü gibi servisimizi kurduk. Bu işlemi bütün Database Availability Group (DAG) dahil olacak sunucularımda manuel olarak yapıyorum.
Gerekli hazırlıkları yaptıktan sonra Exchange Management Console (EMC) üzerinden işlemlerimize devam edebiliriz. Organization Configuration – Mailbox – Database Availability Group sekmesine geçiyoruz. Şekilde de görüldüğü gibi daha oluşturulmuş bir grubumuz yok. Actions bölümünden New Database Availability Group seçiyoruz.
Böylece sihirbazımız devre giriyor ve bize Database Availability Group (DAG) oluşturmada yardımcı oluyor.
Evet görüldüğü gibi sihirbaz bizden gerekli bilgileri istemektedir. Database Availability Group name kısmından grubumuza bir isim veriyoruz ve bu isim daha sonra Active Directory kontrol edildiğinde bir nesne olarak (Computer Object) karşımıza çıkacaktır. File Share Witness yerinin tanımlanması ve alt tarafta Network Encryption ve Network Compression seçimlerini yapıyoruz. Bu alanları daha sonra detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
Evet Exchange Server 2010 üzerinde şuan ilk Database Availability Group’umuzu oluşturmuş bulunuyoruz. Ancak hiçbir ayarlama yapmadığımız için bize bir uyarı göstermiştir. Şimdi artık DAG yapımızı konfigüre etmeye geldi sıra.
Exchange Management Console üzerindeki son durum yukarıdaki gibidir. Şimdi artık DAG yapımıza üye olacak sunucularımla ilgili işlemleri yapmaya geldi sıra.
Şekilde de görüldüğü gibi oluşturmuş olduğumuz grubumuza sağ tıklayıp Manage Database Availability Group Membership seçeneği ile gruba dahil olacak sunucuları belirleyeceğiz.
Gruba dahil olacak sunucularımızı belirlemek için Add tıklayarak sunucu listemizi bir görelim.
Sistemimizde DAG yapısına girebilecek sunucuların listesi görülmektedir. Seçimimizi yapıyoruz ve OK diyoruz.
Sunucularımızı seçtik. Bu aşamada Manage diyerek işleme başlıyoruz. Buradaki işlem Exchange Server Kurulu sunucuları DAG yapısına üye edecektir. İlk sunucu dahil olacak ardından da diğer sunucularımızı PowerShell üzerinden DAG yapımıza dahil edeceğiz.
Evet işlemimiz gerçekleştiriliyor.
Exchange Management Console üzerindeki duruma baktığımızda DAG oluşmuş durumda ve ilk sunucumuz da gruba üye olmuştur.
Şimdi diğer sunucularımızı DAG yapımıza dahil edelim. Daha önce de belirtmiştik bir Database Availability Group içinde toplam 16 tane Exchange Server 2010 olabilir. Ve bütün bu işlemler herhangi bir zamanda yapılabilir.
Diğer sunucularımızı DAG yapımıza dahil etmek için PowerShell yapısını kullanacağım. Bunun için ufak bir komutumuz var ve o komutla bu işlemi gerçekleştireceğiz.
Evet şekilde de görüldüğü gibi komutumuz :
Add-DatabaseAvailabilityGroupServer – Identity ‘DAG’ –MailboxServer ‘EXC-B’
Kısaca komutu açıklamak gerekirse eğer ;
Add-DatabaseAvailabilityGroupServer ana komutumuz.
Identity ise daha önceden oluşturulmuş olan Database Availability Group adı.
MailboxServer parametresi ise hangi sunucunun DAG yapısına dahil edileceğini tanımlamaktadır.
Komutumuzu çalıştırdıktan sonraki durum ;
Görüldüğü gibi komut işlevini yerine getirmektedir ve EXC-B isimli sunucumuzu daha önceden oluşturmuş olduğumuz Database Availability Group (DAG) yapısına dahil etmektedir.
Yine daha önceden bahsetmiştik, Database Availability Group için önerilen sunucu sayısı 3 demiştik. Şimdi yukarıdaki işlemi EXC-C sunucumuz için gerçekleştiriyoruz.
Evet aynı komutu bu sefer üçüncü sunucumuz için çalıştırıyoruz. Komutumuz aşağıdaki gibi olacaktır;
Add-DatabaseAvailabilityGroupServer – Identity ‘DAG’ –MailboxServer ‘EXC-C’
Görüldüğü gibi üçüncü sunucumuz da DAG yapısına dahil edilmtektedir.
İlgili komut görevini başarıyla yerine getirmiş ve üçüncü sunucumuzu da Database Availability Group (DAG) yapımıza dahil etmiştir.
Exchange Management Console üzerindeki son durum yukarıdaki gibi olacaktır.
Oluşturmuş olduğumuz DAG isimli Database Availability Group (DAG) sağ tıklayıp özelliklerine gittiğimizde ise karşımıza yukarıdaki tablo gelmektedir. Görüldüğü gibi her üç sunucumuz da gruba başarılı bir şekilde dahil olmuştur. Diğer konfigürasyon değerlerimizi de görebiliyoruz.
Operational Servers sekmesine geçtiğimizde ise sunucularımızı görebiliyoruz.
Evet işlemlerimiz bu kadar. Böylece Exchange Server 2010 üzerindeki Database Availability Group (DAG) yüksek erişebilirlik ve süreklilik yapımızı incelemiş olduk.
Gelin şimdi isterseniz son duruma bir bakalım neler olmuş…
Failover Cluster Management yönetim konsolumuzu açtığımızda karşımıza yukarıdaki tablo çıkmaktadır. Görüldüğü gibi her üç sunucumuz da UP durumdadır. Ve her üç sunucumuz da başarılı bir şekilde yapıya dahil olmuş durumdadırlar.
Exchange Management Console üzerindeki durum da yukarıdaki gibidir.
Active Directory Users and Computers yönetim konsolumuza geçtiğimizde ise Computers konteynırı altındaki son durumu görebiliyoruz. Görüldüğü gibi oluşturmuş olduğumuz DAG isimli Database Availability Group (DAG) bir Computer Object (Bilgisayar nesnesi) olarak yerini almıştır.
Evet bu makalemizde Exchange Server 2010 ile birlikte gelen en yeni ve çok güzel ve kullanışlı olan bir yüksek erişebilirlik seçeneğini inceledik. Daha sonraki makalelerimde sizlere oluşturmuş olduğum bu yapının nasıl sürekliliği sağladığını ve sunuculardan birisine bir birşey olduğu zaman sistemin nasıl işlediğini anlatmaya çalışacağım.
Bir sonraki Exchange Server makalesinde görüşmek üzere…
NOT: Exchange Server 2010 MBX rolleri üzerindeki veritabanlarını her sunucuya kopyalamayı unutmayın. (Mailbox Copy). Bu durumda sıkıntısız bir High Availability çözümü oluşturmuş olursunuz.
