"Bad sector" sorunu ve yapılabilecekler

    Merhaba. Bundan 2-3 hafta kadar önce firmamıza ait bir bilgisayarda bad sector sorunu ile karşılaştım. Bilgisayardaki müşteri hesaplarını kurtarmak ve hard diski işler hale getirmek için bir haftaya yakın gece gündüz uğraştım. Firmamıza ait dizüstü bilgisayarda kullanılan işletim sistemi Windows XP Home Edition, hard disk 40 GB. Ayrıca c ve d olmak üzere iki bölüme sahipti. Sistem "unmounteable boot volume" hatası(mavi ekran) veriyordu ve açılmıyordu. Hatayı gidermek için birtakım çabalardan sonra en son bad sector(bozuk sektör) üzerine yöneldim. Birçok işlem yaptım ve çözüme ulaştım. Sizlerle, bu bir haftaya yakın  süreçte çözüme ulaşmak için edindiğim bilgi ve tecrübe ışığında -beni çözüme götüren uygulamalar üzerinden- bu konuda neler yapılabileceğini paylaşacağım. Bu sorunla karşılacak arkadaşlar için kendi durumlarına uygun çözüm stratejileri geliştirmek açısından  yararlı olacağını düşünüyorum.

    Hard diskte bilginin saklandığı en küçük bölgeye sektör denir ve bir hard disk -kapasitesine göre değişmekle birlikte- birçok sektörden oluşur. Bad sector(bozuk sektör) ise bir sektörün çeşitli sebeplerden dolayı kullanılamaz hale gelmesiyle oluşur.Biraz daha detaylı bilgi için [url="http://www.cclub.metu.edu.tr/nenedir/Bad+Sector+Nedir%3F"]bu adrese[/url]  bakabilirsiniz. (Daha kapsamlı bilgiye googledan "bad sector" araması yaparak ulaşabilirsiniz.) Maalesef bad sector tekrar oluşma(reappear) ve bir nevi yayılma özelliği gösterebiliyor. Beni bir haftaya yakın uğraştıran buydu. Bu arada oluşan bazı bozuk sektörlerin de tamiri mümkün olmayabiliyor. Bu durum bir cdnin üzerinin bir cisim ile çizildiğinde cdnin kullanılamaz hale gelmesi gibi düşünülebilir. Bu durumda hard diski muhtemelen değiştirmeniz gerekecektir.
    
    Bozuk sektör ile karşılaşıldığında yapılabilecekler:
    
    1. Kurtarma konsolunu kullanarak chkdisk /r komutunu deneyin. Sonuç alsanız da bozuk sektörleri tespit eden bir programla hard diskinizi taramanızı tavsiye ederim.
    2. Sonuç alamazsanız, hard diskteki  bozuk sektörleri tamir etmek için çeşitli programları deneyebilirsiniz. Ancak ben hdd regenerator programını tavsiye ederim. Hdd regenerator programını kullanarak çözüme ulaştığım için burada bu programdan bahsedeceğim. Program verilere zarar vermeden bozuk sektörü tamir ettiğini iddia ediyor. Bence bu konuda başarılı da. Hdd regenerator programının deneme sürümünü edinin ve sorunsuz bir bilgisayarda boot cd oluşturun. Programın deneme ve tam sürümünü [url="http://www.dposoft.net"]buradan[/url] edinebilirsiniz.
    3. Bilgisayarı boot cd ile açın. Programı scan and repair(tara ve tamir et) modunda çalıştırın. Bozuk bir sektör bulup tamir ederse programın tam
sürümünü edinin. (Deneme sürümü sadece 1 sektörün tamirine izin vermektedir.Ayrıca program üreticileri, eğer program bozuk sektörü tamir edemezse hard diskinizi tamirciye götürmenizi öneriyor.)
    4. Programın scan(sadece tara), scan and repair(tara ve tamir et), regenerate even if not bad sector(bozuk sektör olup olmamasına bakmaksızın tüm sektörleri yeniden oluştur) gibi modları ve bunun yanında çeşitli işlevleri bulunmaktadır. Örneğin; hard diskinizin belirli bölümünden başlayarak tarama yaptırmak. Programın tam sürümü ile yine scan and repair(tara ve tamir et) modunda hard diski taratmaya başlayın. Program tarama işleminin toplam süresini size vermektedir. Tarama işlemi uzun sürebilir. Belki 2 saat belki 6 saat belki 3-4 gün. Aynı zamanda tarama sırasında da taramanın gidişatına göre işlemin süresi uzalıp kısalmakta. Ben taramalarda, hesap edildiğinde aylar sürecek sürelerle karşılaştım. Diyelim ki 6 saattir işlem sürüyor ve program daha tüm taramanın %25' inde. Amaç acilen sistemi açıp veri kurtarmaksa taramayı durdurun ve sistemi açmayı deneyin. Belki de sistem açılır ve veriyi kurtarabilirsiniz. Bunun gibi kendi durumunuza uygun çeşitli işlemler deneyebilirsiniz. Hard disk ısındığında bozuk sektörün arttığından ve sürenin uzadığından şüpheleniyorsunuzdur, belirli aralıklarla veya hem belirli aralıklarla hem de diskin belirli bölümlerini taratabilirsiniz(scan and repair). Tabii ki yine sistemi taramalardan(scan and repair) sonra başlatmayı deneyebilirisiniz. Kendi durumunuza uygun
farklı methodlar uygulayabilirsiniz. Benim burada dikkat çekmek istediğim nokta tarama işleminin bizzat takip edilmesidir. Tarama işlemini takip etmek toplamda(yani hard diskin tamamının -parça parça tarasak da- tarandığını varsayıyorum) bozuk sektörlerin hard diskin neresinde yoğun olduğunu tespit etmek, programın bozuk sektörleri rejenerasyon işlemine tabi tutarken nerede zorlandığını, nerede bozuk sektörü tamir edemediğini tespit etmek ve süre takibi açısından faydalıdır.
    5. Diyelim ki tüm hard diski tarama işlemi bitti ve biz 100 GB' lık bir hard diskin ilk 20 GB' ında ve son 10 GB 'ında bozuk sektörlerin yoğun olduğunu tespit ettik. Bu durumda amaç ilk 20 GB' lık ve son 10 GB' lık bölümleri gizlemek olacak. Zorunluluklar ve ihtiyaçlar doğrultusunda  bölüm oluşturma ve gizleme işlemleri çeşitli şekillerde yapılabilir. Ben aşağıda ilk 20 GB' lık bölümü gizleyen, kapasiteden yememek için 10 GB'lık son bölümü gizlemeyen ancak üzerinde bir bölüm de oluşturulmayan bir örnek verdim. Eğer 10 GB' lık bölümü de gizlersek elimizde 70 GB' lık alan kalacak ve bu alana bir sistem kurmak için bir birincil bölümün yanında en az bir bölüm daha oluşturmamız gerecek. Yani alanı ikiye bölmemiz gerekecek. Kapasiteden yememekten kastettiğim buydu. Bölüm oluşturma ve gizleme işlemleri için super fdisk programını kullanabilirsiniz.(Program ücretsizdir.)  Programı [url="http://www.ptdd.com/manual2.htm"]buradan[/url] edinebilirsiniz. Program bilgisayarı boot cd ile açabilme, bölümleme ve gizleme işlemlerine olanak tanıyor. (Bölüm oluştururken biçimlendirmede FAT32 kullanıyor.)

                                                      100 GB

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------|                          70 GB                               |-------------------            

20 GB' lık alan. Bölüm                                                                       10GB' lık boş  
oluşturulmuş. Gizli.                                                                           alan. Bölüm   
Aktif değil.                                                                                     oluşturulmamış.                       
                                                                                                   Gizlenmemiş.
                                                                                                   Aktif değil.                                           

   6. Son olarak da düşük seviye biçimlendirme(Low Level Format:LLF) işleminden bahsetmek istiyorum. LLF, hard disk üzerindeki tüm veriyi(bölümler, MBR:Ana Açılış Kaydı vs. dahil) geri döndürülmesi mümkün olmayacak şekilde siler. LLF bozuk sektörlerden kurtulmak için çözüm olabilir ancak riskleri vardır. Riskleri konusunda internetten bilgi edinebilirsiniz. İşletim sistemi üzerinden LLF atmak için hdd guru LLF aracını kullanılabilir. Programı [url="http://hddguru.com/content/en/software/2006.04.12-HDD-Low-Level-Format-Tool"]buradan[/url ] edinebilirsiniz.(Program ücretsizdir.) LLF atsanız bile bozuk sektörleri tespit eden bir programla hard disikinizi taramanızı tavsiye ederim.

Faydalı olması dileğiyle,

Hakan BAŞAKCIOĞLU