Windows XP'de NTFS birimlerindeki disk alanı sorunlarını bul...

Konu başlatıcı

NTFS dosya sistemi, boş disk alanının hatalı veya kayıp olarak bildirilmesine neden olabilecek birim ve dosya düzeyinde birçok özelliği destekler. Bu davranışla, bir NTFS birimi bir anda aşırı dolarsa ve nedenini bulamazsanız veya NTFS biriminin dolmasına neden olan dosya ve klasörleri bulamazsanız karşılaşabilirsiniz. Bu davranış, bir kullanıcı çok büyük dosyalar veya çok sayıda küçük dosyanın gizlice kopyalandığı bir NTFS birimine kötü amaçlı veya yetki dışı erişim sağlar ve bu dosyaların NTFS izinlerini kaldırır veya kısıtlarsa oluşabilir. Bu davranış, birim bozulmasına neden olabilecek bir sistem hatası veya güç kesintisi sonrasında da oluşabilir.

Bir NTFS biriminin disk alanı ayırması aşağıdaki nedenlerden biriyle hatalı bildirilebilir:

•	NTFS biriminin küme boyutu depolanan ortalama büyüklükte dosyalar için çok büyüktür.
•	Dosya öznitelikleri veya NTFS izinleri, Microsoft Windows Gezgini veya bir Windows komut istemi kullanıldığında dosya ve klasörlerin görüntülenmesini veya bu öğelere erişilmesini engellemektedir.
•	Klasör yolu 255 karakterden uzundur.
•	Dosya veya klasörler geçersiz veya ayrılmış dosya adları içermektedir.
•	NTFS meta dosyaları (Ana Dosya Tablosu [MFT] gibi) büyümüştür ve ayrılamaz.
•	Dosya veya klasörler alternatif veri akışları içermektedir.
•	NTFS bozulması Windows'un boş alanı kullanılmakta olarak bildirmesine neden olmaktadır.
•	Diğer NTFS özellikleri dosya ayırma karmaşıklığına neden olmaktadır.

Küme Boyutu Çok Büyüktür

loadTOCNode(2, 'moreinformation');
Disk alanı yalnızca MFT, klasör dizinleri, vb. gibi iç NTFS meta dosyalarını içeren dosya ve klasörler tarafından kullanılabilir. Birden çok küme, dosya alanı ayırmasının tümünü kullanır. Küme, sürekli kesimlerden oluşan bir topluluktur. Küme boyutu, birimin biçimlendirildiği zaman belirlenir ve bölüm boyutu tarafından bir daha belirlenir.

Bir dosya oluşturulduktan sonra, ilk dosya boyutuna bağlı olarak en az tek bir küme kadar alan kullanır. Dosyaya veriler eklendikten sonra, NTFS dosyaya ayrılan alanı küme boyutunun katları olarak artırır.

Geçerli küme boyutu ve birim istatistiklerini belirlemek için, komut isteminde aşağıdaki komutu çalıştırın:

chkdsk d:

Aşağıdaki metin, bu komutu çalıştırdığınızda görüntülenen çıktıya bir örnektir:

4096543 KB toplam disk alanı.
(Bu değer toplam biçimlendirilmiş disk kapasitesidir.)

19901 dosyada 2906360 KB.
(Bu değer kullanıcı dosyası verileri tarafından kullanılan alandır.)

1301 dizinde 6344 KB.
(Bu değer NTFS dizinleri tarafından kullanılan alandır.)

0 KB bozuk kesimde.
(Bu değer bozuk kesimler nedeniyle kaybolan alandır.)

49379 KB sistem kullanımında.
(Bu değer MFT ve diğer NTFS meta dosyalarını içerir.)

22544 KB Günlük dosyasınca kullanılıyor.
(Bu değer NTFS Günlüğü dosyasıdır; bu değer chkdsk /l:size kullanılarak ayarlanır.)

1134460 KB diskteki boş alan.
(Bu değer kullanılabilir BOŞ disk alanıdır.)

4096 bayt her bir ayırma biriminde.
(Bu değer küme boyutudur [4K])

1024135 diskteki toplam ayırma birimi.
(Bu değer diskteki toplam küme sayısıdır.)

283615 diskteki kullanılabilir ayırma birimi. (Bu değer kullanılabilir boş küme sayısıdır.)

NOT: Tam bayt sayısını belirlemek için, kilobayt (KB) olarak verilen her değeri 1.024 ile çarpın (örneğin, 2.906.360 x 1.024 = 2.976.112.640 bayt).

Bu çıktıyı inceleyerek varsayılan küme boyutunu ve disk alanınızın nasıl kullanıldığını belirleyin. Kümenin en uygun küme boyutunu kullanıp kullanmadığını görmek için, kullanılan alan miktarını belirleyin:

1.	Bilgisayarım'ı çift tıklatın ve ardından denetlemek istediğiniz birimin sürücü harfini (örneğin, D) çift tıklatın.
2.	Herhangi bir dosya veya klasörü tıklatın ve ardından Düzen menüsünde Tümünü Seç'i tıklatın.
3.	Herhangi bir dosya veya klasörü sağ tıklatın ve sonra da Özellikler'i tıklatın.
4.	Genel sekmesini tıklatın ve "Boyut" ve "Diskteki boyutu" değerlerini inceleyerek tüm birimdeki dosya ve klasörlerin toplam sayısını hesaplayın.

Birimin içerdiği dosya ve klasörler için NTFS sıkıştırması kullanmıyorsanız, Boyut ve Diskteki boyutu değerleri arasındaki fark, küme boyutu olması gerekenden daha büyük olduğu için harcanan alandır. Diskteki boyutu değerinin Boyut değerine olabildiğince yakın olması için en uygun küme boyutunu seçin. Diskteki boyutu ve Boyut değerleri arasında çok fazla fark olması, varsayılan küme boyutunun birimde depolanan ortalama dosya boyutuna göre çok büyük olduğunun bir göstergesidir. Bu senaryoda, küme boyutunu azaltmanız önerilir. Bunu yapmak için, birimi yedekleyin ve format komutunu /a anahtarıyla kullanarak, birimin yeniden biçimlendirileceği uygun ayırma boyutunu belirtin. Örneğin, küme boyutunun 2 KB olması için aşağıdaki komutu çalıştırın:

format D: /a:2048

Alternatif olarak, NTFS sıkıştırmasını etkinleştirerek, hatalı küme boyutu nedeniyle kaybedilen alanı yeniden kazanabilirsiniz; ancak bunu yaparsanız, az düzeyde bir performans kaybı yaşayabilirsiniz.

Dosya Öznitelikleri veya NTFS İzinleri

loadTOCNode(2, 'moreinformation');
Windows Gezgini'ni veya dir /a /s klasör listesi komutunu kullanarak, yalnızca erişim izinleriniz bulunan dosya ve klasörlerin istatistiklerini bildirebilirsiniz. Gizli dosyalar ve korumalı işletim sistemi dosyaları varsayılan olarak bu bildirimden her zaman için dışlanır. Bazı klasörler dışlandığı için, Windows Gezgini'nde veya dir komut çıktılarında tutarlı olmayan dosya ve klasör toplamları ve boyut istatistikleri görüntülenebilir. Bu dosya türlerini toplam istatistiklere dahil etmek için, Klasör Seçenekleri'ni değiştirin:

1.	Bilgisayarım'ı çift tıklatın ve ardından denetlemek istediğiniz birimin sürücü harfini çift tıklatın.
2.	Araçlar menüsünde Klasör Seçenekleri'ni ve sonra Görünüm sekmesini tıklatın.
3.	Gizli dosya ve klasörleri göster onay kutusunu tıklatın ve ardından Korunan işletim sistemi dosyalarını gizle onay kutusunu tıklatıp temizleyin.
4.	Uyarı iletisini aldıktan sonra, Uygula'yı tıklatın.

Dosya ve klasörleri görünür yaptıktan sonra, Windows Gezgini'ni veya dir /a /s komutunu kullanarak, kullanıcının erişim izinleri olan birimin içerdiği toplam dosya ve klasör sayısını belirleyebilirsiniz.

Erişilemeyen dosya ve klasörleri belirlemek için:

1.	Komut isteminde, dir /a /s komutunun çıktısını bir metin dosyasına gönderin. Örneğin, şu komutu çalıştırın: dir d: /a /s >c:\d-dir.txt
2.	Ntbackup.exe aracını başlatın, Araçlar menüsünde Seçenekler'i tıklatın, Yedekleme Günlüğü sekmesini tıklatın ve sonra da Ayrıntılı'yı tıklatın.
3.	Yedekleme sekmesini tıklatın, etkilenen birimin (bu örnekte, D sürücüsü) tümünü yedekleyin ve yedekleme yordamını başlatın.
4.	Yedekleme yordamı tamamlandıktan sonra, yedekleme raporunu görüntüleyin ve Ntbackup günlük çıktısındaki klasörleri 1. adımda bir metin dosyasına kaydettiğiniz çıktıdaki klasörlerle karşılaştırın.

Yedekleme yordamı tüm dosyalara erişir; bu nedenle, rapor Windows Gezgini veya dir komutu kullanıldığında görülmeyen veya sayılmayan dosya ve klasörler içerebilir. Büyük dosyalar veya Windows Gezgini'ni kullanarak erişemediğiniz klasörler arıyorsanız, Ntbackup grafik kullanıcı arabirimini (GUI) kullanarak birimde gezinmeyi daha kolay bulabilirsiniz. Ntbackup GUI'sini kullanarak, birimi yedeklemeden görüntüleyin.

Erişiminiz olmayan dosyaları bulduktan sonra, Windows Gezgini'nde dosya veya klasörün özelliklerini açın, Güvenlik sekmesini tıklatın ve klasör dir /a /s komut çıktısına dahil olacak biçimde klasör izinlerini ekleyin veya değiştirin. Varsayılan olarak, Sistem Birim Bilgisi klasörüne erişiminiz yoktur.

NOT: Bazı dosya veya klasör özelliklerinde Güvenlik sekmesi bulunmayabilir veya etkilenen dosya ve klasör izinlerini yeniden atayamayabilirsiniz. Bu dosyalara erişmeye çalıştığınızda aşağıdaki hata iletisini alabilirsiniz:

D:\klasör_adı\ erişilemez.

Erişim reddedildi

Bu türde klasörler bulursanız, ek destek için Microsoft Ürün Destek Hizmetleri'ne başvurun. Microsoft Ürün Destek Hizmetleri'ne başvurmak için, aşağıdaki Microsoft Web sitesini ziyaret edin:

http://support.microsoft.com/directory/question.asp

Geçersiz Dosya Adları

loadTOCNode(2, 'moreinformation');
Geçersiz veya ayrılmış dosya adları içeren dosya ve klasörler de dosya ve klasör istatistiklerinden dışlanabilir. Başında ve sonunda boşluk içeren dosya ve klasörler NTFS'de kullanılabilir; ancak bu dosyalar Win32 alt sisteminde kullanılamaz. Bu nedenle, Windows Gezgini veya komut istemi başında veya sonunda boşluk içeren dosyaları güvenilir biçimde işleyemez.

Genelde, başında veya sonunda boşluk içeren dosya veya klasörler yeniden adlandırılamaz ya da silinemez. Bu dosya veya klasörleri yeniden adlandırmaya ya da silmeye çalıştığınızda, aşağıdaki hata iletilerinden birini alabilirsiniz:

Dosya veya klasörü yeniden adlandırma hatası

Dosya yeniden adlandırılamıyor: Kaynak dosya veya diskten okuyamıyor.

-veya-

Dosya veya klasörü silme hatası

Dosya silinemiyor: Kaynak dosya veya diskten okuyamıyor.

Silemediğiniz veya yeniden adlandıramadığınız dosya veya klasörleriniz varsa, aşağıdaki Microsoft Web sitesinden Ürün Destek Hizmetleri'ne başvurun:

http://support.microsoft.com/directory/question.asp

NTFS MFT Genişletmesi

loadTOCNode(2, 'moreinformation');
Bir NTFS birimi oluşturulup biçimlendirildikten sonra, NTFS meta dosyaları oluşturulur. "Ana Dosya Tablosu" (MFT) da bu meta dosyalarından biridir. Bu dosya ilk oluşturulduğunda oldukça küçüktür (yaklaşık 16 KB), ancak birimde dosya ve klasörler oluşturuldukça boyutu artar. Bir dosya oluşturulduğunda, MFT'ye bir dosya kaydı kesimi olarak girilir ve her zaman için 1.024 bayt (1 KB) boyutundadır. Birime dosyalar eklendikçe, MFT boyutu da artar. Ancak, dosyaları sildiğinizde, ilişkili dosya kaydı kesimleri yeniden kullanılmak üzere boşta olarak işaretlenir; oysa ki toplam dosya kaydı kesimi ve ilişkili MFT ayırması aynı kalır. Bu davranış, çok sayıda dosya silindikten sonra MFT tarafından kullanılan alanın neden yeniden kazanılamadığını açıklar.

MFT'nin tam boyutunu belirlemek için, yerleşik disk birleştiricisi yardımcı programını kullanarak birimi çözümleyin. Birleştirici raporunu görüntüleyerek, MFT'nin boyutu ve parçalanma sayısı hakkında ayrıntılı bilgi edinin.

Aşağıdaki metin, birleştirici raporuna bir örnektir:

Ana Dosya Tablosu (MFT) parçalanması
Toplam MFT boyutu              = 26.203 KB
MFT kayıt sayısı               = 21.444
MFT'nin kullanımdaki yüzdesi   = % 81
Toplam MFT parçalanma miktarı = 4

Tüm NTFS dosya sistemi tarafından ne kadar alan kullanıldığını (yükü) daha kapsamlı olarak belirlemek için, chkdsk komutunu çalıştırın ve oluşturulan çıktıda aşağıdaki satıra bakın:

Sistem kullanımında.

Günümüzde, yalnızca üçüncü taraf birleştirici yardımcı programları kullanılmayan MFT dosya kaydı kesimi kayıtlarını birleştirir ve kullanılmayan MFT ayrılmış alanını yeniden kullanır.

Alternatif Veri Akışları

loadTOCNode(2, 'moreinformation');
NTFS dosya ve klasörlerin alternatif veri akışları içermesine olanak tanır. Bu özellik, tek bir dosya veya klasör için çoklu veri ayırmaya izin verir. Dosya ve klasörler için alternatif veri akışları kullandığınızda aşağıdaki kısıtlamaların bulunduğunu unutmayın:

•	Windows Gezgini ve dir komutu dosya boyutu veya birim istatistiklerinin parçası olarak alternatif veri akışlarındaki verileri bildirmez. Bunun yerine, yalnızca birincil veri akışı için toplam bayt miktarını gösterir.
•	chkdsk komutunun çıktısı, alternatif veri akışları da dahil olmak üzere bir kullanıcının veri dosyaları tarafından kullanılan alanı doğru bildirir.
•	Disk kotaları bir kullanıcının veri dosyalarının parçası olan tüm veri akış ayırmalarını doğru biçimde izler ve bildirir.
•	Ntbackup, yedeklenen bayt sayısını yedekleme günlüğü raporuna kaydeder. Ancak, hangi dosyaların alternatif veri akışları içerdiğini veya alternatif akış şeklinde veriler içeren dosyaların doğru boyutlarını göstermez.

NTFS Dosya Sistemi Bozulması

loadTOCNode(2, 'moreinformation');
Çok nadir de olsa, NTFS $MFT veya $BITMAP meta dosyaları bozularak disk alanı kaybına neden olabilir. Bu sorunu tanımlamak ve gidermek için, söz konusu birim için chkdsk /F komutunu çalıştırın. chkdsk işleminin sonuna doğru, $BITMAP meta dosyasının ayarlanması gerekiyorsa aşağıdaki iletiyi alırsınız:

Ana dosya tablosunun (MFT) BITMAP özniteliğindeki hatalar gideriliyor. CHKDSK, birim biteşleminde, ayrılmış olarak işaretli boş bir alan buldu. Windows dosya sisteminde düzeltmeler yaptı.

Dosya Ayırma Karmaşıklığına Neden Olabilecek Diğer NTFS Özellikleri

loadTOCNode(2, 'moreinformation');
NTFS birim bağlama noktalarının ve klasör birleşimlerinin oluşturulmasına olanak tanıyan sabit bağlantıları ve yeniden ayrıştırma noktalarını da destekler. Bu ek NTFS özellikleri, bir fiziksel birimde ne kadar alan kullanıldığı belirlenmeye çalışılırken karmaşıklığa neden olabilir.

Sabit bağlantı, bir dosya için klasör girdisidir ve dosya verilerinin ilgili birimde bulunduğu konumdan bağımsızdır. Her dosyanın en az bir sabit bağlantısı olduğu kabul edilir. NTFS birimlerinde, her dosyanın birden çok sabit bağlantısı olabilir; bu nedenle, aynı dosya çok sayıda klasörde (ve hatta farklı adlarla aynı klasörde) görüntülenebilir. Tüm bağlantılar aynı dosyaya başvurduğu için, programlar bağlantılardan birini açarak dosyayı değiştirebilir. Bir dosya, yalnızca bağlantıların tümü silinmişse dosya sisteminden silinir. Bir sabit bağlantı oluşturulduktan sonra, programlar bu bağlantıyı herhangi bir dosya adı gibi kullanabilir. Windows Gezgini'nin ve komut isteminin, aynı verileri paylaşmalarına ve gerçekte disk alanı kullanmamalarına karşın tüm bağlantılı dosyaları aynı boyutta gibi göstereceğini unutmayın.

Birim bağlama noktaları ve klasör birleşimleri, NTFS birimindeki bir boş klasörün başka bir birimin köküne veya alt klasöre işaret etmesine izin verir. Windows Gezgini ve dir /s komutu yeniden ayrıştırma noktasını izler, hedef birimdeki dosya ve klasörleri sayar ve sonra da bunları ana birimin istatistiklerine ekler. Bu davranış, ana birimde gerçekte kullanılandan daha fazla alan kullanıldığını düşünmenize neden olabilir

Özet olarak, bir birimde disk alanının nasıl kullanıldığını doğru biçimde belirlemek için aşağıdaki yöntemleri kullanın:

•	chkdsk komutunun çıktısını görüntüleyin.
•	Ntbackup GUI'sini kullanın veya yedekleme günlüklerini görüntüleyin.
•	Disk kotalarını görüntüleyin.

Diğer taraftan, disk alanının nasıl kullanıldığını belirlemek üzere Windows Gezgini ve dir komutunu kullandığınızda bazı kısıtlamalar ve sakıncalar bulunmaktadır.

.......

Kolay Gelsin.

Gönderildi : 28/04/2008 15:50