AWstats programı

Merhaba

 

Web sayfanıza kaç kişi geldi, gelenler hangi işletim sistemini
kullanıyorlar, hangi ülkeden geldiler, arama motoruna ne yazıp sitenizi
buldular, en çok hangi saatlerde siteniz yoğun oluyor v.s. gibi bir çok
istatistiksel ve işe yarar bilgiyi kendi sunucunuz üzerinden yönetmek
ve takip etmek ister misiniz? Bu soruya cevabınız evet ise AWStats
sizin için biçilmiş kaftandır.

Üstelik Açık Kaynak Kod lisansı ile dağıtılan ücretsiz bir ürün ve
linux yanı sıra windows üzerinde de çalışabiliyor. AWStats ile sadece
web değil ftp ve mail server log analizini de yapabilmeniz mümkün. Log
analizi yaparken Apache için NCSA combinated/XLF/ELF veya common/CLF,
Microsoft IIS için W3C log formatından yararlanıyor. Ortaya çıkan
istatistik verilerini sizin tarafınızdan kolayca ayarlanabilecek bir
web arabiriminden izlemeniz mümkün. Bu yazı içerisinde AWStats
programının kurulup konfigürasyonunun yapılması, Microsoft IIS
üzerinden bir web sayfası için nasıl log dosyalarından rapor analizi
çıkartılacağı ve bunun yine IIS üzerinde oluşturulacak bir web
arabirimi ile nasıl kontrol edilebileceği anlatılacaktır.

Ön Hazırlık:

AWStats kurulumu için gerekli araçları toplamak için sırasıyla önce
AWStats’ın son versiyonunu web sitesinden indirelim. Bunun için http://AWStats.sourceforge.net/#DOWNLOAD
adresini kullanabilirsiniz. Bu yazı hazırlanırkenki son versiyon 6.4
idi. Bu sayfayı açıp buradan AWStats’ın exe versiyonunu indirirseniz
kurulum sırasında sadece programın kurulacağı dizini belirtmek yeterli
oluyor. Kurulum kolayca yapılabiliyor. AWStats kurulumu için
server’ımızda Microsoft IIS web server’ın da kurulu halde olması lazım.
Eğer IIS kurulu değilse Contorol Panel > Add or Remove Programs >
Add/Remove Windows Companents altında Internet Information Services
(IIS)’i işaretleyerek kurabilirsiniz. Kurulum için işletim sistemi
cd’si gerekmektedir. Son olarak da AWStats’ın windows işletim sistemi
üzerinde çalışmasını sağlayacak Active Perl programını indirmemiz
gerekiyor. Bu programıda http://www.activestate.com/products/activeperl/
adresnden indirebilirsiniz. Yazı hazırlanırken ki son sürüm 5.8.7 idi.
Active Perl’ü kurmak için Windows Installer’a da ihtiyaç olacak. Bu
programıda aynı sayfadan indirebilirsiniz. Kurulumlara başlamadan önce
hazırlamamız gereken herşey tamam. Şimdi kuruluma başlayalım.

Kurulum:

Kuruluma başlarken standart bir W2K server üzerine kurulmuş IIS
kullanacağız. Bunun için web sitesi dizini C:\Inetpub\wwwroot, log
dosyalarının dizini ise C:\WINNT\System32\LogFiles olacaktır.
Öncelikle IIS içinde bazı özelleştirmeler yapacağız. Standart olarak
gelen IIS loglama seçenekleri AWStats için yeterli değildir. Bu nedenle
bazı değişiklikler yapmak gerekiyor. IIS loglarını genişletip W3C (Worl
Wide Web Consortium) formatında tutacağız. Bunun için Administartive
Tools altında Internet Information Services’i çalıştırıyoruz. Buradan
loglamasını değiştierceğimiz web sitesinin adına sağ tıklayıp
Properties kısmına giriyoruz. Benim kurulumda tek bir web sitesi
olduğundan Default Web Site’ın Properties kısmını açıyorum. Çıkan
ekranda Active Log Format kısmından W3C extended Log File Format ‘ı
seçip Properties’ tıklıyoruz. Buradan Advanced sekmesine geçiyoruz ve
Extended Loging Options’da sadece aşağıdaki özelliklerin işaretli
olmasını sağlıyoruz.

• date
• time
• c-ip
• cs-username
• cs-method
• cs-uri-stem
• cs-uri-query
• sc-status
• sc-bytes
• cs-version
• cs(User-Agent)
• cd(Referer)

Başka bir özelliğin seçili olmaması gerekiyor. AWStats belirli bir
formatı aradığından bundan farklı seçeneklerin işaretli olması
beklenmedik sonuçları ortaya çıkartabilir. Tüm logların doğru formatta
olmasını sağlamak için, IIS’in daha önce oluşturduğu logları
silmeliyiz. Silme esnasında hata mesajı alırsanız IIS’in World Wide Web
servisini durdurup öyle silmeyi deneyin. Sildikten sonra servisi tekrar
başlatırsınız.

İkinci aşamada Active Perl ve AWStats kurulumunu yapacağız. Active
Perl’ü kurarken kurulum dizini olarak C:\Program Files\AWStats dizinini
seçmeniz daha iyi olacaktır. Active Perl’ü kurarken herhangi özel bir
ayar yapmıyoruz. Next next next deyip kurulumu tamamlıyoruz.

Şimdide AWStats kurulumunu yapacağız. Bu programı da C:\Program
Files\AWStats dizinine kuracağız. Kurulum bitince AWStats
konfigürasyonu başlıyor.

Konfigürasyon :

AWStats konfigürasyonunda karşımıza çıkan ilk ekran aşağıdaki
penceredir. Burada web sunucusunun konfigürasyon dosyasının nerede
olduğu soruluyor. Kofigürasyon uygulaması, metin tabanlı ayarlama
yapılabilen bir Apache sunucu kullandığımızı varsayıyor. Biz IIS
kullandığımızdan bu seçeneğe none yazıyoruz.

Konfigürasyon yapan program web sunucumuzun ayarlamalarını
bitirdikten sonra web sitesi için adım adım temel bir konfigürasyon
dosyası oluşturmamıza yardımcı oluyor. Aşağıdaki şekilde de görüldüğü
gibi önce temel konfigürasyon dosyası oluşturmak isteyip istemediğimizi
soruyor. Burayı y (Yes) diye cevaplayıp ilerliyoruz.

Sonraki aşamada program istatistik analizi yapacağımız web sitesine
bir isim vermemizi istiyor. Buraya ben Sistemviyiz.Biz web adresi olan www.sistemciyiz.biz
yazacağım. Konfigürasyon programı verdiğimiz bu isme göre bir
konfigürasyon dosyası oluşturuyor. Bu verdiğimiz isime göre dosya adı
AWStats.sistemciyiz.biz.conf oluyor.

Bu aşamadan sonra değiştirilmesi gereken bir kaç ayar daha var. Bu
ayarları yapmak raporlamanın düzgün olması açısından önemli. C:\
Program Files\AWStats\wwwroot\cgi-bin dizini altındaki
AWStats.sistemciyiz.biz.conf dosyamızı bir metin editörü ile
(örn:notepad) açıyoruz. İlk değiştirilecek alan log dosyalarının
tutulduğu klasörün dizini gösteren LogFile parametresi olacak. AWStats
ilk oluşturduğu kurulum dosyasında /var/log/httpd/mylog.log şeklinde
Apache web sunucusuna uygun bir dizin yolu yapısı göstermektedir. Bunu
ISS’e göre uyarlamamız gerekiyor. Bunun için konfigürasyon dosyası
içinde LogFile=”/var/log/httpd/mylog.log” metnini bulup kendi log
dizininizi yazın. Eğer standart bir ISS kurulumu yaptıysanız bu yolu
“C:\WINNT\System32\LogFiles\W3SVC1\ex%YY-24%MM-24%DD-24.log” şeklinde
yazmalısınız. Bu formatta ex ile başlaya ve orta kısmında değişken
olarak tanımlı tarih olansonunda .log uzantılı bir değişken dosya
biçimini göstermektedir. Sizin log dosyanız farklı bir dizinde ve
farklı bir dosya yapısında duruyor ise ona göre bu yolu düzenlemeniz
gerekir.

Değiştirilmesi gereken diğer bir ayar ise LogFormat
parametresindedir. Bu ayarda AWStats’ın loglama formatının
belirlenmesini sağlarız. LogFormat standart olarak 1 değerini taşır.
Biz bunu 2 olarak değiştirmeliyiz.

SiteDomain ve HostAliases değerlerinide kendimize göre
değiştirmemiz gerekmekte. Bu parametrelerle sitenin dışarıya referans
verme ve alma görünen adlarını belirleyeceğiz. Normalde ilk uşan
konfigürasyon dosyasındaki değerlere bir şey eklemek gerekmez sadece
IIS üzerinde farklı bir domain tanımlaması yaptıysanız ona göre bu
parametrelere ekleme veya güncelleme yapabilirsiniz.

Çalıştırma :

Tüm bu ayarlamaları düzgün bir şekilde yaptıysak AWStats’ı
çalıştırabiliriz. AWStats iki çeşit işlem yapar. Bunlardan biri analiz
uygulaması bir diğeri ise raporlamadır. Analiz uygulaması sayısal
hesaplamaları yapar, rapor uygulaması ise bu verileri görsel web
arabirimine (html) çevirir. AWStats performans açısından analiz ettiği
verileri kendi veritabanı dosyasına yazar ve daha sonraki log
incelemelerinde sadece yeni oluşan log dosyalarına bakar. Böylece çok
büyük bir zaman kazancı sağlar. Şimdi bu analiz işleminin nasıl
yapılacağına bakalım.

IIS loglarını analiz edip AWStats veritabanına aktarmak için önce
C:\Program Files\AWStats\wwwroot\cgi-bin dizinie gidip aşağıdaki komutu
çalıştırmamız gerekli. Aşağıdaki komutu( ve diğer komutları) birleşik
olarak tek bir satır halinde yazmalısınız.

awstats.pl –config=www.sistemciyiz.biz –update –logfile=”C:\WINNT\System32\LogFiles\W3SVC1\ex051014.log”

Burada config parametresinden sonra konfigürasyon dosyasında
belirlediğimiz web site name’i yazıyoruz. LogFile parametresine ise log
dosyalarının tutulduğu dizini ve loglamaya başlayacağımız ay ve güne
ait log dosyasının adını yazıyoruz. Burada 10 Eylül gününe ait log
dosyası yazılı. Eğer biz 1 Eylülden başlamak istiyorsak öncelikle
ex051001.log ve daha sonra günü bir arttırarak ayın 10una kadar olan
tüm dosyalar için bu komutu çalıştırmalıyız.

AWStats veritabanı dosyasını oluşturken web site name ve tarihi
birleştir. Ortaya awstats%MM%YYYY.www.sistemciyiz.biz.txt şeklinde bir
dosya çıkar. Analiz işlemi sırasında program incelediği kayıtlarla
ilgili bazı bilgileri ekrana getirir. Bu istatistik ekranında kabul
edilebilir kayıt sayısı reddedilenden azsa log dosyanızda bir sorun var
demektir. Hele ki buradaki kayıt sayısı 0 görünüyorsa log dosyanız
tamamen hatalıdır. Yaptığınız işlemleri gözden geçirip log dosyasını
baştan oluşturmayı denemelisiniz.

Web Hazırlığı ve Raporlama :

Oluşturulan analiz sonuçlarını anlaşılır bir rapor dosyası haline
getirip web sitesi şeklinde yayınlarsak daha işe yarar bir şey yapmış
oluruz. Öncelikle IIS altında bir web alanı oluşturmamız gerekli. Bu
işlem için C:\Inetpub klasörü altına AWStats adında bir klasör açmamız
gerekli. Daha sonra C:\Program Files\AWStats\wwwroot dizinindeki icon
klasörünü C:\Inetpub\AWStats dizinine kopyalamalıyız. Son olarak IIS
içinde aşağıdaki şekilde göründüğü gibi web sitesi tanımı yapmamız
yeterli olacaktır. Çalıştığımız sunucuda 80 nolu portu dinleyen başka
bir site varsa sadece rapor için hazırladığımız siteye özel bir ip
adresi, port numarası veya host başlığı belirlemeniz gerekebilir.

AWStats rapor oluşturduktan sonra standart bir web ismi oluşturur.
Bu isim awstats.www.sistemciyiz.biz.html şeklinde olur. Web site name
burada da kullanılmaktadır. Bu web sayfasının web server tarafından
otomatik tanımlanması için IIS de sitemizin Properties kısmına girip
yukarıdaki tablardan Documents kısmına gelip
awstats.www.sistemciyiz.biz.html’i buraya default homepage olarak
eklemeliyiz. Eğer istatistikleri herkesin görmesini istemiyosanız
Documents tabının olduğu ekranda Directory Security bölümünden
yararlanabilirsiniz.

Rapor oluşturabilmek için ilk önce C:\Program Files\AWStats\Tools dizinine gidip aşağıdaki komutu çalıştırmamız gerekli.

awstats_buildstaticpages.pl –config=www.sistemciyiz.biz –update
–lang=tr –dir=”C:\Inetpub\awstats” –awstatprog=”C:\Program
Files\AWStats\wwwroot\cgi-bin\awstats.pl”

Bu komuttada config yerine web site name de belirttiğimiz site
adımız yazıyor. Lang parametresi ile dil seçimi yapıyoruz, ingilizce
için en yazmamız yeterli olacaktır.dir parametresi ile gösterilen
dizine raporlar yazılmaktadır. Rapor oluşturma işlemi bittikten sonra
daha önce oluşturduğumuz web sayfasını
(awstats.www.sistemciyiz.biz.html olan) çalıştırdığımızda karşımıza
html tabanlı rapor sayfası gelecektir. Çok ayrıntılı bir şekilde
raporları süzebilirsiniz. Günlük, saatlik, ülkelere göre, kullanılan
işletim sistemine kadar ayrıntılar mevcut.

Yalnız burada bir şeyi açıklığa kavuşturmalıyız. Ülkelere göre
(countries) istatistik raporu istediğimizde rapor boş gelecektir. Bunun
sebebi AWStats da bu özelliğin standart olarak kapalı gelmesidir. Bir
ziyaretçinin geldiği ülkeyi tespit edebilmek için bağlantı yapan
kişinin ip numarasını tespit ettikten sonra reverse lookup ile geri
gidilerek o adrese ait bir FQDN (Fully Qualified Domain Name) yani
tamamen geçerli bir alan adı olup olmadığı sorgulanmalıdır. Eğer ip
adresine uygun bir FQDN bulunursa çıkan uzantıya göre (.tr, .com v.s.)
nereden bağlanıldığı belirlenir. AWStats standart olarak geri dönük DNS
sorgulaması yapmaz. Bu işlem her ziyaretçi için yapılırsa çok zaman
alır. Düşününki yüzbinlerce ziyaretçisi olan bir site için bu işlem
saatler sürer. Eğer bu opsiyonu aktif hale getirmek istiyorsanız
AWStats konfigürasyon dosyasını açıp DNSLookup parametresini bulun ve 2
olan değeri 1 yapın. Bu işlemden sonra analiz edilen tüm dosyalarda
reverse DNS lookup işlemi yapılacaktır.

Periyodik Çalışma :

Tüm ayarlamaları yapıp raporlarımızı izleyebilir hale geldikten
sonra bu raporlama işini bir otomasyona bağlamak gerekli. Her seferinde
manuel olarak elle bu komutu çalıştırmak çok da istediğimiz bir yol
değil. Ayrıca bu işlemi mesai saatleri dışında yapılacak şekilde
planlarsak sabah masamıza oturduğumuzda tüm istatistikleri görebilmek
güzel olurdu değil mi?

Bunu yapabilmek için aşağıdaki script’i kullanarak analiz dosyasını
çalıştırır, verileri rapor haline getirir ve tanımladığımız web
dizinine kaydedilmesini sağlayabiliriz. Bunun için aşağıdaki scripti
kendimize göre konfigüre edip dosya adınıda mesela raporla.bat şeklinde
verebiliriz. Bu raporla.bat dosyasını Control Panel > Scheduled
Tasks altına ekleyip her gece belirlediğimiz bir satte çalışmasını
sağlayabiliriz.

@echo off
cd c:\program files\awstats\wwwroot\cgi-bin
awstats.pl -config=www.sistemciyiz.biz –update
cd c:\program files\awstats\tools
awstats_buildstaticpages.pl -config=www.sistemciyiz.biz -update
-lang=tr -dir="C:\Inetpub\awstats" -awstatsprog="C:/Program
Files/AWStats/wwwroot/cgi-bin/awstats.pl

Sonuç :

Tüm bu işlemlerden sonra artık her sabah web sitemizin loglarını
web tanamşı bir arabirimden takip edebileceğiz. Bu çözümün ücretsiz
olması ve benzer yazılımlara göre hem kurulum kolaylığı hemde
avantajlarının fazla olmasından dolayı tercih sebebi olarak ön plana
çıkıyor.

Kolay Gelsin

Seyhan Tekelioğlu

 

çok tşkkr ederim,zaten bulabildiğim tek türkçe kaynak idi o.

ondakileri yaptım aynen,raporu da oluşturdum ama benim sorunum raporumda herhangi bir veri görünmemesi,yani hepsi 0 görünüyor 🙁

programı kullanmadım o zaman bir zahmet yazara soracaksın  🙂