Citrix FlexCast teknolojisi, sanallaştırma teknolojilerinin ve Microsoft Etki alanı ve Microsoft Sunucu bileşenlerinin birlikte çalışması sonrası oluşturulan bir Virtual Desktop İnfrastructure (VDI) yapısıdır. Yapımızdan bahsetmeden önce sorularımıza cevaplar verelim.
Virtual Desktop Infrastructure (VDI) Nedir ?
Sunucu bileşenlerinden bahsetmeden önce , VDI nedir sorusuna cevap bulalım. VDI teknolojisi Sanal Masaüstü Altyapısı’ dır. Veri merkezimizin içinde bulunan Sanal bilgisayarların uzak masa üstü protokolleri sayesinde son kullanıcılarımızın hizmetine sunulmasıdır. Sanallaştırma teknolojileri içinde bulunan ve belkide toplam sahip olma maaliyetlerinde azalma göstermeyen ve aksine toplam sahip olma maaliyetlerinde artış gösteren bir sanallaştırma çözümüdür. Çünkü VDI teknolojisinde yatırım son kullanıcı bilgisayarlarına değil, veri merkezlerimizin içine yapılmaktadır. Bu sebepten ötürü, veri merkezi yatırımları pahalı olduğu için maaliyetlerimizi arttıran bir teknolojidir.
VDI teknolojisiyle ilgili yanlış bilinen bir inanç vardır. Bir çok kurum şu düşünce içinde olabilirler;
“VDI teknolojisiyle birlikte son kullanıcı aygıt yatırımını düşürdük ve son kullanıcılarımıza Aptal Terminaller tahsis ettik, son kullanıcılarımıza zengin kaynaklara sahip bir donanım vermedik. Böylelikle VDI teknolojisi sayesinde toplam sahip olma maliyetlerimizde tasarruf elde ettik”
Yukarıda aktarılan düşünce yanlıştır!
VDI teknolojisi incelendiği zaman son kullanıcılarımızın kullanmış oldukları aygıtlar sadece VDI bileşenlerinden bir tanesidir. VDI teknolojisi bir bütün olarak incelendiği zaman pahalı ve hatta toplam sahip olma maaliyetlerinde artış gösteren bir teknoloji olduğu tespit edilecektir.
VDI Teknolojileri Nelerdir ?
VDI teknolojisi ilk olarak Vmware firması tarafından oluşturuldu. Günümüzde kullanılan VDI teknolojileri aşağıda listelenmiştir.
· Vmware firmasının VDI teknolojisi Vmware View
· Citrix firmasının VDI teknolojisi XenDesktop
· Microsoft ağırlıklı olarak citrix firmasıyla birlikte ortak çözümler sunmaktadır. Fakat Windows Server 2008 R2 ile birlikte VDI teknolojisinde ilerleme görülmektedir. Windows Server 2012 ile birlikte VDI teknolojisi kullanıma hazır duruma gelecektir.
· Oracle firmasının VDI teknolojisi Oracle Virtual Desktop Infrastructure
· Red Hat firmasının VDI teknolojisi RHEV (Red Hat Enterprise Virtulization)
· Univention firmasının VDI teknolojisi UCS Desktop Virtualization Services
VDI Teknolojisini Oluşturan Katmanlar Nelerdir ?
Kurum içinde bulunan son kullanıcılarımızın günlük işlemlerini yapabilmeleri için ihtiyaç duydukları katmanları inceleyelim.
Donanım (Hardware) : Son Kullanıcılarımızın çalışmalarını gerçekleştirmiş oldukları bilgisayarlardır. Bu bilgisayarlarımız VDI ortamlarında veri merkezlerimizin içinde bulunuyorlar ve artık bu kaynaklarımız sanaldır. VDI teknolojisinde artık hiç bir kullanıcıya zengin kaynaklı donanım tahsis edilmiyor. İhtiyaç duymuş oldukları kaynaklar Sunucu sanallaştırma teknolojimiz içinde bulunan Hostlar (hyoerV, vmware, XenServer) üzerinde sanal kaynak olarak verilmektedir. Son kullanıcılarımız zengin kaynaklar yerine Aptal terminal dediğimiz standart kaynaklarla işlemlerini yapabilmektedirler.
İşletim Sistemi (OS) : İşletim sistemleri Citrix Provisioning Teknolojisi üzerinde bulunan vDisk’ lerin içindedir. Provisioning Sunucusu üzerinde oluşturmuş olduğumuz tek bir tane vDisk ile X sayıda kullanıcının işletim sistemi ihtiyacını karşılamaktayız.
Provisioning sunucusunun çalışma mantığı windows işletim sistemlerinden bildiğimiz Mandatory Profile mantığı ile birebir aynıdır. Yani kullanıcılarımız gün içinde işlemlerini yapıyorlar ve gün sonunda bilgisayarlarını kapattıkları zaman hafızaya alınan bütün veriler sıfırlanıyor. Kullanıcılarımız ertesi gün bilgisayarlarını açtıkları zaman sistem bazlı yapmış oldukları bütün değişiklikler sıfırlanmış oluyor. Bu özellikle sistem bozulmaları, kullanıcılarımızın bilinçsiz bir şekilde yapmış oldukları işlemler, kötü amaçlı yazılımların vermiş olduğu zararlar vb… etkenler bizlere iş yükü getirmiyor.
Application (Uygulama) : Kullanıcılarımızın günlük işlemlerini yapmak için ihtiyaç duymuş olduğu uygulamalar. Bunlara verebileceğimiz örneklerin başında Office Uygulamalarını gösterebiliriz. Bu uygulamalar iki farklı yöntemle kullanıcılarımızın hizmetine sunuluyor.
vDisk İmajı içine yerleştirme : Bunlardan bir tanesi oluşturmuş olduğumuz vDisk imajının içine yerleştirmek. Yani vDisk içine işletim sistemini yerleştirirken, işletim sisteminin içine bu uygulamaları yerleştirebiliyoruz ve oluşturmuş olduğumuz işletim sistemi imajı, office vb…. uygulamalardan oluşuyor.
Application Virtulization : bir diğer yöntemse uygulama sanallaştırmasından yararlanma. Bu yöntem ile kullanıcılarımızın ihtiyaç duydukları uygulamalar işletim sistemine sonradan (oturum açıldıktan sonra) işletim sistemine uygulanıyor.. Yayınlanan bu uygulamayla kullanıcılarımız işlemlerini gerçekleştirebiliyorlar.
Vdisk imajı içine yerleştirmek ve uygulama sanallaştırma teknolojisinden yararlanmak konusunda önerilerimiz bulunmaktadır. Eğer kurum içinde bulunan bütün kullanıcılar office kullanacaklarsa vDisk imajı içine office uygulamasının yerleştirilmesi önerilmektedir.
Eğer belirli kullanıcılar, office yazılımının belirli bileşenlerini kullanacaklarsa her bir bileşen kullanıcı bazlı uygulama sanallaştırması yapılmalıdır. Örnek verirsek muhasebe departmanına exel uygulaması yayınlanmalı, pazarlamaya power point uygulaması yayınlanmalı’ dir. Acrobat, Antivirus yazılımı vb.. temel bileşenler vDisk içine yerleştirilmesi önerilmektedir.
Application sanallaştırılması olarak Citrix firmasının XenApp Sunucu rolü kullanılmıştır. İhtiyacımıza başlı olarak Microsoft firmasının Soft Grid yazılımı kullanılabilir.
Personelization (Kullanıcı Verileri) : Kullanıcılarımızın sahip oldukları temel verileri (dökümanları, dosyaları, profilleri) Microsoft Active Directory yardımıyla uygulanan File Server üzerine taşınıyorlar. Folder Redirection özelliği sayesinde kullanıcılarımıza esnek bir erişim sağlanıyor ve kullanıcılarımız VDI ortamı içinde bulunan herhangi gib sanal bilgisayardan işlemlerini gerçekleştirebiliyorlar.
Yapımız içinde Microsoft Etki alanı olduğu için Folder Redirection Policy’si tercih edildi. Eğer VDI ortamımız çalışma grubunun içinde hizmet etseydi Citrix Profile Server kullanılabilirdi.
Citrix XenDesktop VDI Temel Bileşenleri Nelerdir ?
Bizler Citrix FlexCast Teknolojisi Makale serimiz içinde Citrix XenDesktop VDI teknolojisini inceleyeceğiz. Makale serimiz içinde bulunan Sunucularımız ve görevlerini paylaşırken VDI teknolojisinin nasıl çalıştığına açıklık getireceğiz.
VDI ortamımız içinde bulunan sunucu bileşenlerinin en başında Microsoft Etki Alanı Sunucuları (Domain Controller) bulunmaktadır. Microsoft etki alanı hizmeti sayesinde kurumumuz içinde bulunan kullanıcılarımızın kimlik bilgilerini ve kullanıcılarımızın kullanacakları sanal bilgisayarların yönetimini gerçekleştireceğiz. Yapımız içinde bulunan bütün Citrix sunucuları etki alanımızın üyesi durumundadır.
Data Store ihtiyacımızı Microsoft SQL Server 2008 R2 sunucusu karşılamaktadır. Citrix FlexCast mimarimiz içinde bulunan sunucuların (XenApp, XenDesktop ve Provisioning Services) database ihtiyacı bulunmaktadır. Bu sunucuların her birisi üzerinde database server kurmak yönetimi zorlaştıracağı ve gereksiz kaynak kullanımına neden olacağı için bizler merkezi bir SQL sunucusu kurduk ve bu sunucu üzerine her bir sunucu rolü için birer tane SQL Databasesi oluşturduk.
Yapımız içinde Citrix Sunucularımıza hizmet edecek olan SQL Sunucusunun hostname bilgisi CTXSQL ve IP adresi 10.10.1.210’ dur.
· XenApp sunucusu SQL sunucumuz üzerinde oluşturmuş olduğumuz CTXDB1 isimli databaseyi kullanacaklardır.
· Provisioning sunucusu SQL sunucumuz üzerinde oluşturmuş olduğumuz CTXDB2 isimli databaseyi kullanacaklardır.
· XenDesktop sunucusu SQL sunucumuz üzerinde oluşturmuş olduğumuz CTXDB1 isimli databaseyi kullanacaklardır. Bu database oluşturulmadı, oluşturulma işlemleri detaylı olarak makaleserisi içinde paylaşılmıştır.
Veri merkezimiz içinde bulunacak Sunucu Sanallaştırma teknolojimiz Microsoft HyperV teknolojisidir. HyperV Hostlarımız VDI sanal bilgisayarlarımızı üzerinde barındıracaktır. Citrix FlexCast teknolojisinde Sunucu sanallaştırma teknolojisi ihtiyacını HyperV haricinde Vmware firmasının Vmware Server ve Citrix Firmasının Xen Server Sunucu sanallaştırma teknolojisi kullanıla bilinir. Citrix XenDesktop teknolojisi bu konuda çok esnektir. Ortamımız içinde XenDesktop ile entegre çalışacak olan System Center Virtual Machine Manager yazılımı bulunmaktadır.
VDI Sanal bilgisayarlarımızı Vmware Server üzerinde barındırsaydık Vcenter yazılımına ihtiyacımız olacaktı. Eğer Xen Server tercih edilseydi herhangi bir üçüncü bir yazılıma ihtiyaç bulunmayacaktır.
Dynamic Host Configuration Protocol ihtiyacımızı microsoft DHCP sunucusu ile karşıladık. DHCP Scope’ miz içinde 66 Boot Server Host Name ve 67 Bootfile Name kayıtlarını düzenledik. DHCP serverimiz VDI ortamları içinde en kritik rollerden bir tanesidir. DHCP sunucumuzun yapmış olduğu işlem Aptel Terminaller ile Provisioning sunucumuzun iletişim kurmasını sağlamaktadır. Aptal terminaller ike Provisioning sunucumuz iletişim kurduktan sonra Provisioning sunucumuz üzerinde hazırlamış olduğumuz vDisk’ ler Aptal terminallere atanıyor.
Citrix FlexCast teknolojisini ve ihtiyaç duymuş olduğu mimariyi yukarıda özetledik. Bu makalemizde çok fazla teknik bilgi aktarmadım. İhtiyaç duymuş olduğunuz teknik bilgiler aşağıda listesi verilmiş olan makalelerde bulunmaktadır. Makale serisi içinde her bir rol için ayrı ayrı kurulumu ve yapılandırılması bulunmaktadır. Citrix FlexCast mimarisi birden fazla teknoloji ve sunucu rollerine ihtiyaç duyduğu için bir karmaşık bir teknolojidir. Bu sebepten ötürü Makale serilerimiz içinde çok fazla teknik bilgi aktarıp makale serisinin ve teknolojinin anlaşılabilirliğini düşürmek istemedim. Bu makale serisi haricinde teknik detay makaleleri her bir konu için ayrı ayrı paylaşılacaktır.
· Citrix FlexCast Teknolojisi Bölüm 1 Sunucu Bileşenleri ve VDI Nedir ?
· Citrix FlexCast Teknolojisi Bölüm 2 License Server Kurulumu ve Yapılandırılması
· Citrix FlexCast Teknolojisi Bölüm 3 Web Interface Kurulumu
· Citrix FlexCast Teknolojisi Bölüm 4 XenApp Server Kurulumu
· Citrix FlexCast Teknolojisi Bölüm 5 XenApp Server Yapılandırılması
· Citrix FlexCast Teknolojisi Bölüm 6 XenApp Web Sites Oluşturulması
· Citrix FlexCast Teknolojisi Bölüm 7 XenApp Publish Application
· Citrix FlexCast Teknolojisi Bölüm 8 Citrix Receiver Kurulumu
· Citrix FlexCast Teknolojisi Bölüm 9 XenApp Services Sites Oluşturulması
· Citrix FlexCast Teknolojisi Bölüm 10 Citrix Receiver Pass Through Authentication
· Citrix FlexCast Teknolojisi Bölüm 11 Provisioning Services Nedir ve Kurulumu
· Citrix FlexCast Teknolojisi Bölüm 12 Provisioning Services Configuration Wizard
· Citrix FlexCast Teknolojisi Bölüm 13 Provisioning Services Consol Kurulması ve Farm Baglantısı
· Citrix FlexCast Teknolojisi Bölüm 14 Provisioning Services Farm Yapılandırılması
· Citrix FlexCast Teknolojisi Bölüm 15 Provisioning Services Site Yapılandırılması
· Citrix FlexCast Teknolojisi Bölüm 16 Provisioning Services Server Yapılandırılması
· Citrix FlexCast Teknolojisi Bölüm 17 Provisioning Services vDisk Oluşturulması
· Citrix FlexCast Teknolojisi Bölüm 18 XenDesktop Kurulumu
· Citrix FlexCast Teknolojisi Bölüm 19 XenDesktop Studio Yapılandırılması
· Citrix FlexCast Teknolojisi Bölüm 20 Master VM Hazırlanması Virtual Desktop Agent Kurulumu
· Citrix FlexCast Teknolojisi Bölüm 21 Master VM Hazırlanması Provisioning Services XenConvert İşlemi
· Citrix FlexCast Teknolojisi Bölüm 22 Provisioning Services Create Target Device
· Citrix FlexCast Teknolojisi Bölüm 23 XenDesktop Studio Sanal Bilgisayar Ekleme İşlemi
· Citrix FlexCast Teknolojisi Bölüm 24 Web Interface Sanal Bilgisayar Yayınlama İşlemi
XenDesktop ile yapılandırılmış Citrix FlexCast Mimarisi Nasıl Çalışır ?
· Kurum içinde çalışan kullanıcımız çalışmaya başlayacağı zaman Citrix Receiver yüklü durumda bulunan, Aptal Terminalini, IPAD cihazını veya mobil aygıtını çalıştırır.
· Web tarayıcısı üzerinden Citrix Web Interface Sunucusuna bağlantı yapar ve kimlik bilgilerini doğrular.
· Kullanıcımız Web interface üzerinden Desktop sekmesine gelir ve kapalı durumda bulunan masaüstünü başlatır.
· Kullanıcı bu işlemi yaptıktan sonra XenDesktop sunucusu VMM sunucusuna komut yollar ve VDI VM’ lerini başlatır.
· Legacy Network adapter’a sahip olan ve üzerinde virtual Harddisk bulunmayan VM PXE boot özelliği sayesinde DHCP sunucusuyla iletişime geçer.
· DHCP sunucusu sanal bilgisayara IP adresi verir ve sanal bilgisayar Provisioning sunucusuyla iletişime geçer.
· Provisioning sunucusu kendi databasesini kontrol eder ve sanal bilgisayarın sahip olduğu MAC adresine tanımlı olan vDisk’ i sanal bilgisayara stream eder ve işletim sistemi ihtiyacını karşılar.
· Sanal bilgisayarımız işletim sistemiyle açılmaya başlar.
· HyperV Hostlar üzerinde açılan sanal bilgisayarlar kullanıcımıza Web Interface sunucusu tarafından yansıtılır ve kullanıcımızın otomatik olarak oturumu açılır.
· Oturum açılmasından sonra kullanıcımıza Domain Controller sunucuları tarafından kurum politikaları uygulanır.
· Kullanıcımızın ihtiyaç duymuş olduğu uygulamalar, uygulama sanallaştırma sunucuları tarafından uygulanır.
· Masaüstü hazır duruma gelir ve kullanıcımız çalışmaya başlar.
· Kullanıcılarımız işlemlerini bitirdiği zaman log of veya shotdown komutunu yolladığı zaman XenDesktop sunucusu VMM sunucusuyla iletişime geçer ve sanal bilgisayarı kapatır.
VDI ortamının Avantajları Nelerdir?
Kurum içi Kullanıcılarımızın verilerinden sonra donanım kaynakları veri merkezimizin içinde bulunuyor. Bu avantaj sayesinde kullanıcılarımızın hizmetine zengin donanımlı kaynaklar vermemiş oluyoruz, yatırımı veri merkezimizin içine yapıyoruz veya mevcut veri merkezi kaynaklarını kullanıyoruz.
Son kullanıcılarımıza her yerden erişim imkanı sunuyoruz. Son kullanıcı bilgisayar bazlı hataların önüne geçiyoruz ve en üst seviyede iş sürekliliği sağlıyoruz.
Esnek bir erişim veriyoruz. Kullanıcılarımız herhangi bir yerden web tarayıcısını kullanarak masaüstlerine ulaşabiliyorlar ve çalışmalarını aptal terminal, IPAD, mobil device ile yapabiliyorlar.
İşletim sistemi ve uygulama dağıtımı, yaygınlaştırılması maaliyetlerini düşürmüş oluyoruz. Bizlere oerasyonel bir yük getiren bu işlemleri kolaylaştırmış oluyoruz.
VDI ortamının Dezavantajları Nelerdir?
Performans. Günümüz teknolojisinde bu performans sıkıntısı çok fazla hissedilmese bile elbetteki performans açısından eksiklikleri bulunmaktadır. Fakat VDI ortamları içinde kullanılan yüksek çözünürlükteki (Autocad, Photoshop) uygulamalarda bulunmaktadır.
Riskler bulunmaktadır. Örneği DHCP sunucusunun hizmet kesintisi VDI ortamı içinde bulunan sanal bilgisayarların Provisioning sunucusuyla iletişimini kesecek ve sanal bilgisayar açılmayacaktır. Mevcut çalışan sanal bilgisayarlar hizmet etmeye devam edebilir bu durumda.
Provisioning sunucusu üzerinde bulunan vDisk imajının yanlışlıkla bozulması. Çözümlerimiz elbette bulunmaktadır ve iş sürekliliği sağlanabilmektedir.
Kullanıcılarımızın kaprisi ve bu güne kadar alıştıkları zengin kaynaklı donanım talepleri.
Son kullanıcılarımızın kullandıkları özel aygılar. Bir çok yazıcı, usb aygıt, Ipad vb… cihazlar desteklense bile çok özel cihazların, bağlantıların test edilmesi gerekmektedir.
Karmaşıklığı ve ilk maaliyet yüksektir.
VDI ve Remote Desktop Host Servisi ile Arasındaki Fark Nedir?
Microsoft Oturum sanallaştırması teknolojisi olan Remote Desktop Host servisiyle kullanıcılarımıza masaüstü benzeri bir oturum verebilmekteyiz. VDI ile arasında ki farkları inceleyecek olursak %90 ‘a yakın benzerlik görülmektedir. En temel fark şunu söyleyebiliriz ki RDH ile kullanıcılarımıza ortak bir kaynak paylaşımı yapıyoruz VDI ortamıyla kullanıcılarımıza özel sanal bir bilgisayar kaynağı veriyoruz. Diğer en büyük farksa RDH ile ortak bir işletim sistemi veriyoruz. Yani bir sunucu işletim sistemini kullanıcılarımızın hizmetine sunuyoruz. VDI ortamındaysa kullanıcılarımıza özel son kullanıcı işletim sistemini sunuyoruz.
Son olarak makale serimiz içinde sizlere referans olması ve makalelerin daha iyi anlaşılabilmesi için mevcut mimarinin bilgilerini veriyorum.
|
Hostname |
IP Adresi |
Görevi |
|
CTXSQL |
10.10.1.210 |
Merkezi Database Sunucusu |
|
CTXWI1 |
10.10.1.211 |
Citrix Web Interface Sunucusu |
|
CTXPVS1 |
10.10.1.212 |
Citrix Provisioning sunucusu |
|
CTXXD |
10.10.1.213 |
Citrix XenDesktop Sunucusu |
|
CTXAPP1 |
10.10.1.214 |
Citrix XenApp Sunucusu |
Dikkat ederseniz bir kaç sunucu üzerinde 1 imaresi bulunmaktadır. Makale serimiz haricinde bu sunucularımız için iş süreklilik planlarını hayata geçireceğiz.