Bildiğiniz gibi Cisco cihazları IOS (Internetwork Operation System) adlı işletim sistemi ile yönetiliyor. Bu makalemizde cihazımıza IOS yüklemesi yaparken nasıl bir yol izleyeceğimizi açıklamaya çalışacağız. Öncelikle kısa bir şekilde cihazlarımızdaki genel açılış mantığını açıklamakta fayda olacağını düşünüyorum.
Cihazımız ilk açılış sırasında Fat32 dosya sistemi ile formatlanmış Flash (Windowsdaki sistem yüklü disk alanı gibi düşünebilirsiniz.) denen kısımdaki IOS’u bulur ve bunu Ram’e yükler işletim sistemi(IOS) ile birlikte Ram’e konfigürasyon dosyaları da yüklenerek sistem açılmaya başlar. Bu konfigürasyon dosyaları güç kesilse bile silinmeden muhafaza edildiği NVRAM denen kısımdan alınır. Ayrıca bu kısımda Configuration Register denen cihazımızın nasıl başlaması gerektiğini belirttiğimiz register ayarları da saklanmaktadır. Tüm bu işlemler ve arada açıklamadığım bazı işlemler Bootstrap sayesinde sırası ile kontrol edilerek yapılır. Bu kadar bilgi fazlasıyla yeterli diye düşünüyorum şuan ki konumuz için…
Elimizdeki cihazın Flash üzerindeki IOS’unun silindiğini farz edelim. Bu durumda en kolay yöntemlerden biri cihaza Xmodem ile IOS yüklemesi yapmaktır. Bu yöntem için makalemizde SecureCRT adlı programdan istifade edeceğim. Kullanacağımız cihaz ise Cisco 3500 XL ailesinin Cisco 3524 XL modeli. Switch ile bilgisayarımızın bağlantısını aşağıda göründüğü gibi yapıyoruz. Benim bilgisayarımda seri port bulunmadığı için Usb çevirici ile bağlantıyı yapıyorum.
Öncelikle bilgisayarımızda bağlantının kaç numaralı Com portunda olduğuna bakıyoruz. Aygıt Yöneticisini açarak “ Ports ( COM&LPT ) ” kısmına bakıyoruz.
Benim bilgisayarımda bağlantının COM3 portundan olduğunu görüyorum. SecureCRT programını çalıştırıyoruz. Daha sonra cihazıma bağlanmak için gerekli ayarları giriyorum. Default ayarlar aşağıdaki gibidir. Eğer sürekli kullandığınız bir cihazsa “Save Session” seçeneğini işaretleyerek oturumu kaydedip bir sonraki oturumlarda ayarlar ile uğraşmadan direk oturum açabilirsiniz.
“ Connect ” diyerek oturumumuzu açıyoruz. Aşağıda gördüğünüz gibi sekmede Serial olarak Com3 portundan cihaza bağlandığımızı görüyoruz. Senaryomuzu hatırlıyacak olursak cihazda IOS dosyası bulunmamaktadır. Cihazımız açıldığında aşağıdaki gibi “ Rom Monitor “ modunda açılacaktır. Bunun sebesi açılış sürecini kontrol eden “ Bootstrap ” Flash üzerinde Ram’e yükleyecek IOS bulamadığı için bazı kısıtlı ayarların yapılabildiği “ Rom Monitor “ (Rommon Mode) modunda açar cihazı. Aşağıda gördüğünüz şekildeki gibi…
Peki bu bölümde yapabileceğimiz kısıtlı ayarlar neler diye soracak olursanız komut satırımızda “ ? ” işareti koyup Enter’a bastığımızda aşağıdaki gibi kullanabileceğimiz komutların bir listesini görebiliriz.
Şimdi Rom Monitor modun da işlemlerimize başlayabiliriz. İlk komutumuz ” flash_init “ Flash dosya sistemini başlatır. Aşağıda bu komutumuzu girdikten sonra zaten başlatılmış olduğu bilgisini veriyor. Bir sonraki komutumuz ise yüklemeyi başlatacak olan komutumuzdur.
Copy xmodem: flash: “IOS sürümü veya istediğiniz bir isim”
Yukarıdaki komutta tırnak işareti içerisindeki kısma biz ne yazarsak cihaz flash’ında programla gösterdiğimiz IOS dosyasını bize belirttiğimiz isimle kaydedecektir. Burada çoğunlukla IOS sürümü ne ise onu yazarız ama ben farkı göstermek için kısaltarak switch serimizi yazdım.
Copy xmodem: flash:c3500xl komutunu yazarak Enter’a basıyoruz.
Cihaz Xmodem olarak transfere hazır sıradaki adımımız cihaza yükleyeceği IOS dosyasını göstermek. Bunuda aşağıda göründüğü gibi SecureCRT programımızın menülerinden “ Transfer ” seçeneğinin altında “ Send Xmodem… ” seçeneğine tıklayarak yapıyoruz.
IOS dosyasının bulunduğu konuma gidip c3500xl-c3h2s-mz.120-5.WC17 isimli (.bin) uzantılı IOS dosyamızı seçtikten sonra “ Send ” diyoruz.
Sonrasında aşağıdaki gibi transfer işlemimizin başladığını görüyoruz.
Bu kısımda ki transfer işlemi bittikten sonra switchimiz aşağıdaki gibi dosyanın başarılı bir şekilde kopyalandığı hakkında bilgi veriyor. Cihazın bu yükleme işlemini 38 dk gibi bir sürede tamamladığını da görebiliyoruz. Bu süreyi kısaltma imkanımız var tabiki. Son kısımda bu yükleme işlemini hızlandırmak için yapmamız gereken ayarları da göstereceğim.
Cihazımız şuan normal bir şekilde açılmaya hazırdır. “ boot ” komutu ile cihazımı tekrardan başlatıyoruz.
Bu açılışımızda ise IOS mevcut olduğunu gören bootstrap IOS’u Ram’e yükleyerek cihazı aşağıdaki gibi yapılandırılmaya hazır halde başlatacaktır.
Cihazımız artık yapılandırmaya hazır haldedir. Yukarıdaki Copy xmodem: flash:c3500xl komutumuz da dediğimiz gibi aradaki farkı görmek için farklı bir isim verdik. (c3500xl) Bunu kontrol edecek olursak. Cihaz boot edildikten sonra yukarıdaki resimdeki gibi bize sorduğu “ Konfigürasyon dialogları ile devam et ” sorusuna “ no ” diyoruz.
Daha sonra komut satırına “ enable “ yazarak Privilege moda geçiyoruz. Burada “ Show flash “ komutu ile flash dosyasının içeriğini görüyoruz. “ c3500xl-c3h2s-mz.120-5.WC17 ” isimli IOS dosyamızın komutta dediğimiz gibi flash üzerine “ c3500xl ” şeklinde kopyalandığını görüyoruz.
Aynı yöntemin kullanacağı bir başka durum ise cihazın privilege moduna geçerken koyduğumuz şifreyi unutmamız halinde yapılabilir. Eğer cihaz içerisindeki konfigürasyon lazım ise Password recovery yapılabiliriz.
Ama burada dikkat etmemiz gereken husus cihazın içinde bir IOS var yukarıdaki gibi bootstrap IOS bulamayınca Rommon moda geçmeyecek. Burada cihazın Rommon mod’a geçmesini biz sağlıyacağız nasıl mı?
Çoğu cisco cihazında IOS yüklenirken Ctrl + Break tuşlarına basarak Rommon moda geçilir. Fakat elimizde Cisco 3500 XL serisi var bu ve bunun gibi bazı serilerde aşağıdaki resimde görüldüğü gibi “ Mode “ tuşu bulunmaktadır.
Cihaz açılmaya başlayınca tüm interface ledleri yanar. Bi süre sonra 1 numaralı interface led’i söndüğü zaman cihaz üzerindeki “Mode” tuşuna 2-3 saniye basılı tutarak cihazın Rommon moda düşmesini sağlıyoruz.
Cihazdaki konfigürasyonun lazım olmadığını veya sıfırlamak istediğimizi varsayarsak switch’i sıfırlamak için cihaza Rom Monitor modunda “ format flash: ” komutunu girdikten sonra; Bütün datamızın kaybolacağını emin olup olmadığımızı sorusuna aşağıdaki gibi “ y ” deyip cihazımızı sıfırlıyoruz.
Bu işlemden sonra Flash’ımızı kontrol edecek olursak “ dir flash: ” komutu ile aşağıdaki gibi flash’ımızın formatlandığını göreceğiz.
Switch üzerine IOS kopyalama süremiz 38 dk sürmüştü hatırlasanız bunu kısaltmak için ne yapmamız gerektiğini açıklayacak olursak. SecureCRT ile cihazımıza bağlantı yaparken Baud Rate kısmına default değer olan 9600 girdik. Bu Baud Rate değeri cihazımızın bilgi akış hız birimini belirtir. Cihaz üzerinde default 9600 olduğu için cihazda bu default değeri değiştirmeden programda yüksek bir değer belirtsek bağlantı gerçekleşmeyecektir. Bu kısma ne gibi değerler verebileceğimiz SecureCRT programında Baud Rate kısmına tıkladığımızda karşımıza çıkacaktır. (Ben 115200 seçeneğini tercih edeceğim)
Cihazımızda bu ayarı Rom Monitor modundayken “ set BAUD 115200 ” komutunu yazarak yaparız. Bu komuttan sonra aynı ekranda komut veremezsiniz çünkü 9600 baud rate ile bağlanmıştık cihaza. Bağlantı kopmuş olması ve yeni baud ayarımızla oturum açmamız gerekiyor. Yukarıdaki komuttan sonra hala komut verebiliyorsanız komutu yanlış yazmış veya BAUD kısmını küçük yazmış olabilirsiniz. Yeni Baud rate değerimizi girip “ Connect ” diyerek tekrardan cihazımıza erişebiliriz.
Aradaki farkı görmemiz adına aşağıda cihazımızın Baud rate değeri 115200 olarak yaptığımız IOS yüklemesinin ekran görüntüsü bulunuyor. Yüklemenin 7 dk 52 sn sürdüğünü görebilirsiniz. Bu özellik vakit bakımdan sıkıntılı durumlarda bize fazlasıyla yardımcı olacaktır.
Bu makalemizde Xmodem ile switch’imize IOS yükleme işlemlerini detaylı bir şekilde anlatmaya çalıştık. Bir başka makalemizde görüşünceye kadar. Subnet’imiz Çözümpark , ping’imiz daim olması dileğiyle… J