CAPTCHA Nedir? Ne işe Yarar?

CAPTCHA, Bilgisayarları ve İnsanları Ayırmak için Tamamen Otomatik Genel Turing (Completely Automated Public Turing) testi anlamına gelen bir kısaltmadır. Kullanıcının insan olup olmadığını belirlemek için bilgi işlemde kullanılan bir tür testtir. CAPTCHA’lar genellikle otomatik sistemlerin bir web sitesi veya çevrimiçi hizmetle etkileşimini önlemek için bir güvenlik önlemi olarak kullanılır. Temel olarak, bir insanın makine olmadığını kanıtlaması için doğru bir şekilde tanımlaması gereken harf veya sayıların çarpık bir görüntüsünden oluşur. CAPTCHA’ların arkasındaki fikir, bir insanın testi geçmesini kolaylaştırmak, ancak bir makinenin geçmesini zorlaştırmaktır.

CAPTCHA Ne İçin Kullanılır?

CAPTCHA’lar genellikle web siteleri ve çevrimiçi hizmetleri aşağıdakiler gibi otomatik saldırılardan korumak için kullanılır:

1. Spam

CAPTCHA’lar, botların bir web sitesinin iletişim formu aracılığıyla spam göndermesini veya sosyal medya platformlarında sahte hesaplar oluşturmasını engelleyebilir.

2. Scraping

CAPTCHA’lar, botların bir web sitesinin içeriğini kazıyarak veri toplamasını engelleyebilir.

3. Kaba kuvvet saldırıları

CAPTCHA’lar, olası her karakter kombinasyonunu deneyerek botların bir kullanıcının oturum açma kimlik bilgilerini tahmin etmeye çalışmasını önleyebilir.

4. Tıklama dolandırıcılığı

CAPTCHA’lar, maliyetlerini artırmak için botların reklamları tıklamasını engelleyebilir.

CAPTCHA Nasıl Çalışır?

CAPTCHA’lar birkaç farklı şekilde çalışır, ancak bunların çoğu, kullanıcıya bozuk bir harf veya sayı görüntüsü sunmayı ve kullanıcının bir insan olduğunu kanıtlamak için harfleri veya sayıları doğru bir şekilde tanımlamasını gerektirir.

Örneğin, bir kullanıcıya aşağıdakine benzeyen bir resim sunulabilir:

“5c5p8h”

Kullanıcının daha sonra bir makine olmadığını kanıtlaması için metin alanına doğru harf veya sayıları girmesi istenir.

Buradaki temel fikir, bir insanın metni okumasını kolaylaştırmak, ancak bir makinenin bunu yapmasını zorlaştırmaktır.

Kullanıcıdan belirli bir nesneyi içeren tüm görüntüleri seçmesini veya basit bir matematik problemini çözmesini istemek gibi insanları makinelerden ayırmak için başka yöntemler kullanan farklı CAPTCHA türleri de vardır.

CAPTCHA Kullanmanın Dezavantajları

CAPTCHA’ları kullanmanın birkaç dezavantajı vardır. Bu dezavantajlar aşağıdakileri içerir:

• CAPTCHA’ları çözmek, özellikle görme bozukluğu veya bilişsel engeli olanlar olmak üzere bazı kullanıcılar için oldukça zor olabilir. Bu, kullanıcıların CAPTCHA kullanan web sitelerine ve çevrimiçi hizmetlere erişmesini zorlaştırabilir.

• CAPTCHA’ların çözülmesi kullanıcılar için zaman alıcı olabilir, bu da kötü bir kullanıcı deneyimine yol açabilir.

• CAPTCHA’lar, bunları çözmek için makine öğrenimi algoritmalarını veya diğer teknikleri kullanabilen gelişmiş botlar ve bilgisayar korsanları tarafından atlanabilir.

• CAPTCHA’lar, kendilerine insan yerine bir makineymiş gibi davranıldığını düşünen kullanıcılar için can sıkıcı olabilir.

CAPTCHA Türleri

İnsanları makinelerden ayırmak için kullanılabilecek birkaç farklı CAPTCHA türü vardır. Bunlardan bazıları aşağıdaki şekildedir:

1. Metin CAPTCHA’ları

Bu, en yaygın CAPTCHA türüdür ve kullanıcıya harflerin veya sayıların bozuk bir görüntüsünü sunmayı ve kullanıcının insan olduklarını kanıtlamak için harfleri veya sayıları doğru bir şekilde tanımlamasını gerektirir.

2. ReCAPTCHA

Bu, Google tarafından geliştirilmiş, kullanıcıya bir dizi resim sunmayı ve kullanıcıdan belirli bir nesneyi (trafik ışığı veya dur işareti gibi) içeren tüm resimleri seçmesini isteyen bir CAPTCHA türüdür.

3. Matematik CAPTCHA’ları

Bu tür CAPTCHA, kullanıcıya basit bir matematik problemi (“2 + 3 =?” gibi) sunar ve kullanıcının insan olduğunu kanıtlaması bu soruyu çözmesi gerekir.

4. Sosyal CAPTCHA’lar

Bu tür CAPTCHA, kullanıcıya bir dizi resim sunar ve kullanıcıdan belirli bir sosyal kavramı (“arkadaşlık” veya “mutluluk” gibi) tasvir eden tüm resimleri seçmesini ister.

5. Sesli CAPTCHA’lar

Bu tür CAPTCHA’nın görme engelli kullanıcılar tarafından erişilebilir olması amaçlanır ve kullanıcıya bir dizi harf veya rakamdan oluşan bir ses kaydının sunulmasını ve kullanıcının harfleri veya sayıları doğru bir şekilde tanımlamasını gerektirir. 

CAPTCHA’ları veya reCAPTCHA’ları Kullanmanın Alternatifleri Var Mı?

Evet, insanları makinelerden daha kullanıcı dostu bir şekilde ayırmak için tasarlanmış CAPTCHA’ları veya reCAPTCHA’ları kullanmanın birkaç alternatifi vardır. Bunlar aşağıdaki şekildedir:

1. Honeypots (Bal küpü)

Honeypots, kullanıcı tarafından görülemeyen ancak botlar tarafından görülebilen bir form alanıdır. Bir web sitesi, bir forma honeypots ekleyerek form gönderiminin bir insan tarafından mı yoksa bir bot tarafından mı yapıldığını belirleyebilir. Alan doldurulursa, gönderimin bir bot tarafından yapıldığı varsayılır ve iptal edilir.

2. İki faktörlü kimlik doğrulama

İki faktörlü kimlik doğrulama (2FA), kullanıcının bir hesaba erişmek için iki kimlik türü sağlamasını gerektirir. Bu, örneğin bir parola ve kullanıcının telefonuna gönderilen bir kod olabilir. 2FA, kullanıcının oturum açma kimlik bilgilerine ek olarak belirli bir cihaza erişmesini gerektirdiğinden, bir CAPTCHA’dan daha güvenli olabilir.

3. Görünmez CAPTCHA’lar

Görünmez CAPTCHA’lar, kullanıcının bir CAPTCHA çözmesini gerektirmeden, bir kullanıcının insan olup olmadığını belirlemek için makine öğrenimi algoritmalarını kullanır. Bu algoritmalar, bir insan mı yoksa bir makine mi olduklarını belirlemek için kullanıcının faresini nasıl hareket ettirdiği veya web sitesiyle nasıl etkileşime girdiği gibi davranışlarını analiz edebilir.

4. Bot algılama yazılımı

Botların bir web sitesi veya çevrimiçi hizmetle etkileşime girmesini tespit etmek ve engellemek için kullanılabilecek çeşitli yazılım araçları da vardır. Bu araçlar, insanları makinelerden ayırmak için kullanıcının IP adresini analiz etmek, kullanıcının web sitesiyle nasıl etkileşim kurduğunu izlemek veya kullanıcının cihaz parmak izini analiz etmek gibi çeşitli yöntemler kullanabilir.