Azure Windows Virtual Desktop Nedir?
Azure Windows Virtual Desktop, Hyper-V, VMware veya farklı bir sanallaştırma çözümü değildir.
Azure Windows Virtual Desktop az önce de bahsettiğimiz üzere Hyper, Vmware ya da diğer sanallaştırma platformları üzerine kurulumları gerçekleştirilemez. Azure Windows Virtual Desktop ile masaüstü ve uygulamaların dağıtımı, dağıtılan uygulamaların ölçeklendirilebilmesine olanak sağlayan bununla birlikte dakikalar içerisinde dağıtımları gerçekleştirebileceğimiz ve basitleştirilmiş yönetim seçenekleri ile çoklu oturum (Multi Session) ile Windows 10 ve Office 365 ProPlus için optimizasyonları ortaya koyabilen bir çözümdür.
Azure Windows Virtual Desktop bulut üzerinde çalışan bir masaüstü uygulaması hizmetidir. Kurumlarımız içerisinde halihazırda kullandığı bütün uygulama ve araçları kullanabilmek gibi bütün masaüstü avantajlarını sağlayabilen servistir.
Neden Azure Windows Virtual Desktop
Kurumlarda Masaüstlerimizi buluta çıkarmak alışılmadık görünse de hem günümüz şartlarında uzaktan çalışmanın hayatımıza girmesi hem de dijital dönüşüm çerçevesinde bir sonraki adımdır. Çalışanlarımız ve müşterilerimiz için kurumsal web tabanlı uygulamaları nasıl ölçeklendirdiğimizi buna benzer şekilde, artık aynı ölçeklenebilirlik potansiyeli ile masaüstlerimizi hızla dağıtabileceğimiz bir bulut servisidir. Uygulamalarınızı ve verilerinizi buluta taşıdıysanız, neden masaüstü bilgisayarları da orada barındırmayalım? Merkezileştirme kavramı aslında bizler için her şeyi bir arada tutabilmekle birlikte performans potansiyelimizi son derece artırmakta ve efektif bir kullanım sağlamaktadır. Masaüstünü tanımlayan bir yazılımla, sağlam donanıma olan bağımlılığınızı ve ürün yaşam döngülerini kısaltmak gibi avantajlar ise diğer taraftan bakılması gereken bir yaklaşımdır. Geleneksel VDI çözümleri ile bunu başarırken, bir bulut masaüstü platformunu dağıtmak, yapılandırma ve dağıtım açısından çok daha basittir. Ayrıca Azure ‘un gücünden, güvenliğinden ve ölçeklenebilirliğinden yararlanılabilmektedir.
Bu anlamda aşağıda belirtilen tablo içerisinde geleneksel VDI çözümleri ile Azure Windows Virtual Desktop servisleri ile ilgili karşılaştırma tablosunu inceleyebiliriz. Belirtilen tablo içerisinde en dikkat çekici kısım ise platform as a service olan Azure Windows Virtual Desktop çözümünün 99,99 oranında SLA garantisini veriyor olması bunun yanında limitsiz bir büyüme olanağı sunuyor olması.
Azure Windows Virtual Desktop Faydaları
Günümüzde şirketler artık daha çevik olmak için dijital dönüşümlerden geçiyor ve Azure Windows Virtual Desktop da bunun en iyi örneklerinden biridir. Kullanıcılar, konumlarından bağımsız olarak beklenen masaüstü deneyimlerine erişebilirler. Erişimlerini ise WVD yerel istemci uygulamasını veya bir Windows Sanal Masaüstü HTML5 web istemcisini içeren herhangi bir cihazdan yapılabilir. İşte WVD’nin sizin için yapabileceklerini ve yeteneklerini özetleyecek olursak;
Hem masaüstlerini hem de uygulamaları sanallaştırabilir ve ardından kullanıcıları bunlara atayabilir ve kullanmalarına olanak sağlayabiliriz.
Office 365 ProPlus sanallaştırmış ve optimize edilmiş bir ortamda kullanıcılarınıza sunabilir ve
Donanım ürün yaşam döngülerinin etkisini azaltarak CAPEX maliyetlerinizi azaltın
Çok oturumlu kaynakları bir araya getirerek maliyetleri düşürebilir ve ortamınızdaki sanal makinelerin sayısını azaltabiliriz.
Mevcut Uzak Masaüstü Hizmetlerinizi (RDS) ve Windows Server masaüstlerimizi ve uygulamalarımızı kolaylıkla herhangi bir bilgisayara getirin.
Farklı iş yüklerinizi barındırmak için ihtiyaç duyduğunuz sayıda ana makine havuzu yayınlayabiliriz.
Azure Windows Virtual Desktop Maliyetleri:
Birçok kurum bulut servislerini kullanmaya karar vermeden önce kullanacakları servislerle ilgili olarak maliyet kalemlerini sorgulamakta ve bunları görünür hale getirmek istemektedirler. Azure Windows Virtual Desktop servisi kullanımında ise maliyet kalemleri bununla birlikte aslında var olan (olmak zorunda olan) fakat görünmeyen maliyetleri de ortaya koyabilmek adına bu başlık altında detaylandırmak istedim.
Azure Windows Virtual Desktop Servisinin dağıtımında zorunlu olarak kullanılması gereken servisler.
- Azure infrastructure cost
- Consumption cost
- Software licensing cost
- WVD Management Services (i.e., Control Plane)
Yukarıda belirtilen bileşenler Azure Windows Virtual Desktop servisini kullanabilmek için temek ve ihtiyaç duyulan bileşenlerdir.
Bu başlıkları açıklayacak olur isek ;
Azure infrastructure cost
Azure WVD servisini ortamımıza dağıtmak ve yönetmek için bir Azure hesabına ve aboneliğine ihtiyacınız vardır. Bunlar, Windows Sanal Masaüstü dağıtımının fiyatını etkileyen Azure bileşenleridir.
- Virtual machines
- Operating system (OS) storage
- Data disk (personal desktop only)
- User profile storage (Azure files or Azure NetApp file storage)-
- Networking
Yukarıda belirtilen bileşenler tamamı ile altyapı bileşenleridir. Bu bileşenlerin içerisin User Profile Storage opsiyonel bir bileşen olup detayları ilerleyen bölümlerde detaylıca bahsedeceğiz. Bununla birlikte Networking başlığı ise kurumlara göre değişkenlik göstermekle birlikte Hybrid bir yapıdan bahsettiğimiz bir ortamda Site to Site VPN ve / veya Express Route maliyet kalemini de içerecek şekilde değerlendirilmelidir.
Consumption cost
Azure WVD oturumu ve ana bilgisayarlarını destekleyen Azure kaynaklarının tüketim maliyetleri ise birçok parametreye bağlı olarak değişmektedir. Bu konuyla ilgili en doğru değerlendirme kurum içerisinde Azure WVD servisinin dağıtımı öncesinde doğru profillendirmeler yapılarak ortaya koyulmalıdır. Profillendirme kısmının ise birçok yöntemi olmakla birlikte ben daha çok LakeSide firmasının SysTrack isimli uygulamasını kullanmaktayım.
Aşağıda belirtilen parametreler kurum içerisinde Profillendirme yapılırken maliyet kalemi olarak ortaya koyulacak ve çıkardığımız Profillendirme ile değerlendirilecektir.
- Average number of users per vCPU (e.g. 3 users per vCPU)
- Average GB of RAM per user (e.g. 1GB RAM per user)
- Azure VM family (e.g. B, Dsv3, Esv3, NVv2)
- Type of storage used by each VM (e.g. Premium SSD, Standard SSD, Standard HDD)
- OS disk capacity of each VM (e.g. 128GB, 256GB, 1TB)
- Amount of data transferred out of Azure per user (e.g. 25GB/month)
- Other infrastructure services such as
- Backup
- Replication
- Disaster recovery
- VPN, etc.
- Reserved Instance use
Software licensing cost
Azure Windows Virtual Desktop ile Müşterilerimizin mevcut lisansları ve Azure Windows Virtual Desktop ile Microsoft 365 hizmetlerinin kullanıma uygunluğunun incelenmesini hedefleriz.
Azure Windows Virtual Desktop kurulumların yapılabilmesi ve kullanıcılarımıza dağıtımlarını yapabilmek için aşağıda belirtilen lisanslara sahip olmamız gerekmektedir. Aşağıda belirtilen lisanslardan herhangi birine sahip isek kurulum ve dağıtımları lisans maliyetinden etkilenmeden gerçekleştirebilmektedir.
| TYPE | DESCRIPTION | ELIGIBILITY |
| Virtualize Windows 10 and Windows 7 | Uygun bir Windows veya Microsoft 365 lisansınız varsa Windows 10 Enterprise ve Windows 7 Enterprise masaüstlerine ve uygulamalarına ek maliyet olmadan erişebilirsiniz. Ocak 2023’e kadar Windows 7 sanal masaüstünüz için ücretsiz Genişletilmiş Güvenlik Güncelleştirmeleri alın. Böylece, Windows 7’a geçerken eski uygulamaların desteklenmesi için daha fazla seçenek elde edersiniz. | Aşağıdaki kullanıcı başına lisanslardan* birine sahipseniz Windows Sanal Masaüstü ile Windows 10 ve Windows 7’ye erişebilirsiniz: * Microsoft 365 E3/E5 * Microsoft 365 A3/A5/Öğrenci Kullanım Avantajları * Microsoft 365 F3 * Microsoft 365 İş Ekstra** * Windows 10 Enterprise E3/E5 * Windows 10 Education A3/A5 * Kullanıcı başına Windows 10 VDA |
| Virtualize Windows Server | Uygun bir Microsoft Uzak Masaüstü Hizmetleri (RDS) İstemci Erişim Lisansı (CAL) müşterisiyseniz, Windows Server Uzak Masaüstü Hizmetleri masaüstleri ve uygulamalarıyla güçlendirilmiş masaüstlerine ek maliyet olmadan erişebilirsiniz. | Etkin bir Yazılım Güvencesi (SA) olan kullanıcı başına veya cihaz başına bir RDS CAL lisansınız varsa Windows Server 2012 R2 ve daha yeni masaüstlerine ve uygulamalara erişebilirsiniz. |
* Microsoft 365 E3/E5/F3/İş/A3/A5/Öğrenci Kullanım Avantajları veya kullanıcı başına Windows 10 VDA lisansı olan kullanıcılar, Windows Pro olmayan uç noktalardan Windows Sanal Masaüstü’ne erişebilir.
** Microsoft 365 İş Ekstra 21 Nisan 2020’den önce Microsoft 365 İş olarak adlandırılmıştı.
Microsoft tarafında yayınlanan lisanslama ile ilgili referans linkine aşağıda belirtilen referans linki üzerinden erişilebilir:
https://azure.microsoft.com/tr-tr/pricing/details/virtual-desktop/
Her ne kadar Azure WVD altyapı hizmetleri Platform as a service olarak Microsoft tarafından yönetiliyor olsa da kurumların sorumluluğunda olacak parametrelerde bulunmaktadır.
- Session host management
- Image management
- Application deployment, update or upgrade
- Insight and Monitoring
- Security and role base access management
- Backup or disaster recovery
- Session Host availability and session auto-scaling
Burada yer olan bütün parametrelerin her birini detaylıca bahsedeceğiz fakat özetlemek gerekirse bir kısmı operasyonel maliyetler olmakla birlikte Monitoring, Backup ve Disaster , Auto-Scaling kavramları da opsiyonel olmakla birlikte hizmeti devreye almak ve kullanmak hem müşteri sorumluluğunda olması hem de kullanılması önerilen buna bağlı olarak da bahsettiğimiz bileşenlerin de maliyetleri bulunmaktadır.
Azure Windows Virtual Desktop Assessment
Kullanıcılar, Uzak Masaüstü Hizmetleri veya Windows Sanal Masaüstü tarafından yönetilen sanal makinelerde farklı türde iş yükleri çalıştırabilir. Her kullanıcı türünün beklenen ihtiyacına bağlı olarak dağıtımı ölçeklendirmesi gerekebilir. Aşağıdaki tablo ise sanal makinelerin ne boyutta olması gerektiğini tahmin etmeye yardımcı olmak için bir dizi iş yükü türünün örneklerini sağlamaktadır. Sanal makineleri kurduktan sonra, gerçek kullanımlarını sürekli olarak izlemeli ve boyutlarını buna göre ayarlamalıdır. Sonuç olarak, daha büyük veya daha küçük bir sanal makineye ihtiyaç duyulursa, Azure’da mevcut dağıtımları yapılmış olan ve ana havuzumuz içerisinde yer alan oturum bilgisayarlarımızı kolayca yukarı SKU’da veya aşağı SKU’da ölçeklendirebiliriz.
Aşağıdaki tablo her iş yükünü açıklamaktadır. “Örnek kullanıcılar”, her bir iş yükünü en yararlı bulabilecek kullanıcı türleridir. “Örnek uygulamalar”, her iş yükü için en iyi şekilde çalışan uygulama türleridir.
| Workload Type | Example Users | Example Apps |
| Light | Users doing basic data entry tasks | Database entry applications, command-line interfaces |
| Medium | Consultants and market researchers | Database entry applications, command-line interfaces, Microsoft Word, static web pages |
| Heavy | Software engineers, content creators | Database entry applications, command-line interfaces, Microsoft Word, static web pages, Microsoft Outlook, Microsoft PowerPoint, dynamic web pages |
| Power | Graphic designers, 3D model makers, machine learning researchers | Database entry applications, command-line interfaces, Microsoft Word, static web pages, Microsoft Outlook, Microsoft PowerPoint, dynamic web pages, Adobe Photoshop, Adobe Illustrator, computer-aided design (CAD), computer-aided manufacturing (CAM) |
Temelde ele aldığımız profillendirme yöntemlerini aşağıda bulunan referans tablosunda görebiliriz;
Bu veriler ile örnek bir Azure Windows Virtual Desktop servisinin 100 kullanıcı için olan ortam için aşağıda hazırlamış olduğum sizing çıktısını görebiliriz.
| WVD User Workspaces | Min vCPU per server | Min Memory (GB) per server | Min SMB Storage Endpoint (TB) per server |
| Task Worker | 8 (~6 users per vCPU) | 16 (~250 MB per user) | 2 (~ 20GB per user) |
| Knowledge Worker | 24 (~4 users per vCPU) | 64 (~450 MB per user) | 2 (~ 20GB per user) |
| Professional Users | 32(~3 users per vCPU) | 64 (~650 MB per user) | 2 (~ 20GB per user) |
| Power Users [GPU enabled VMs] | 100 (~1 user per vCPU) | 1600 (~1.6 GB per user) | 2 (~ 20GB per user) |
Yukarı da paylaşmış olduğum sizing örnek bir çıktıdır. Profillendirmeler çalışacak olan kurum ve ihtiyaçlara göre değişkenlik gösterecektir.
Profil Storage Sizing
Windows Sanal Masaüstü hizmeti, önerilen kullanıcı profili çözümü olarak FSLogix kapsayıcılarını sunmaktadır. Geleneksel Windows kullanıcı profili diski (UPD) çözümü önerilmez ve Windows Sanal Masaüstünün gelecek sürümlerinde kullanımdan kaldırılacağı belirtilmektedir.
FSlogix uygulamasının ne olduğunu ve nasıl kullanacağımızı detaylı bir şekilde ilerleyen makalemde bahsedeceğim. Burada bahsediyor olmamızın sebebi burada bir maliyetlendirme ,profillendirmeleri belirlerken elimizde ilgili datanın olması amaçlanmıştır.
Azure, FSLogix profil kapsayıcısını depolamak için kullanılabilen birden çok depolama çözümü sunar.
Azure FSlogix ve diğer storage servisleri ile ilgili bir karşılaştırma tablosunu görebililirsiniz. Bu karşılaştırma tablosuna göre mimari olarak karar vermemize yardımcı olabilecek bir tablodur.
| AZURE PLATFORM DETAILS | |||
| Features | Azure Files | Azure NetApp Files | Storage Spaces Direct |
| Use case | General purpose | Ultra performance or migration from NetApp on-premises | Cross-platform |
| Platform service | Yes, Azure-native solution | Yes, Azure-native solution | No, self-managed |
| Regional Availability | All Regions | Select Regions | All Regions |
| Redundancy | Locally Redundant/Zone Redundant/Geo Redundant/geo-zone-redundant | Locally Redundant | Locally Redundant/Zone Redundant/Geo Redundant |
| Tiers and performance | Standard (Transaction optimized) Premium Up to max 100K IOPS per share with 10 GBps per share at about 3 ms latency | Standard Premium Ultra Up to 320k (16K) IOPS with 4.5 GBps per volume at about 1 ms latency | Standard HDD: Up to 500 IOPS per-disk limits Standard SSD: Up to 4k IOPS per-disk limits Premium SSD: Up to 20k IOPS per-disk limits We recommend Premium disks for Storage Spaces Direct |
| Capacity | 100 TiB per share, Up to 5 PiB per general purpose Account | 100 TiB per volume, Up to 12.5 PiB per subscription | Maximum 32 TiB per disk |
| Required infrastructure | Minimum share size 1 GiB | Minimum capacity pool 4 TiB, min volume size 100 GiB | Two VMs on Azure IaaS (+ Cloud Witness) or at least three VMs without and costs for disks |
| Protocols | SMB 3.0/2.1, NFSv4.1 (preview), REST | NFSv3, NFSv4.1 (preview), SMB 3.x/2.x | NFSv3, NFSv4.1, SMB 3.1 |
| AZURE MANAGEMENT DETAILS | |||
| Features | Azure Files | Azure NetApp Files | Storage Spaces Direct |
| Access | Cloud, on-premises and Hybrid (Azure file Sync) | Cloud, on-premises (via ExpressRoute) | Cloud, on-premises |
| Backup | Azure Backup Snapshot integration | Azure NetApp Files Snapshot | Azure Backup Snapshot integration |
| Security and Compliance | All Azure supported certificates | ISO completed | All Azure supported certificates |
| Azure Active Directory integration | Native Active Directory and Azure Active Directory Domain Services | Azure Active Directory Domain Services and Native Active Directory | Native Active Directory or Azure Active Directory Domain Services support only |
Bir diğer önemli konu ise gözden kaçırılmaması gereken ve belki de en önemli kısımlardan biri de Network Bandwith konusu Uzak bir Windows oturumu kullanırken, ağınızın kullanılabilir bant genişliği deneyiminizin kalitesini büyük ölçüde etkiler. Farklı uygulamalar ve ekran çözünürlükleri farklı ağ yapılandırmaları gerektirir, bu nedenle ağınızın ihtiyaçlarınızı karşılayacak şekilde yapılandırıldığından emin olmanız önemlidir.
Aşağıdaki tablo, sorunsuz bir kullanıcı deneyimi için önerilen minimum bant genişliklerini listeler.
| Workload Type | Recommended Bandwidth |
| Light | 1.5 Mbps |
| Medium | 3 Mbps |
| Heavy | 5 Mbps |
| Power | 15 Mbps |
Diğer senaryoların bant genişliği ve kullanımlarımıza göre gereksinimleri, bunları nasıl kullandığınıza bağlı olarak değişebilir, örneğin:
• Sesli veya görüntülü konferans
• Gerçek zamanlı iletişim
• 4K video akışı
Farklı ekran çözünürlükleri, farklı kullanılabilir bant genişlikleri gerektirir. Aşağıdaki tablo, saniyede 30 kare (fps) kare hızıyla tipik ekran çözünürlüklerinde sorunsuz bir kullanıcı deneyimi için önerdiğimiz bant genişliklerini listeler. Bu öneriler, tekli ve çoklu kullanıcı senaryoları için geçerlidir.
| DISPLAY RESOLUTIONS | |
| Typical display resolutions at 30 fps | Recommended Bandwidth |
| About 1024 × 768 px | 1.5 Mbps |
| About 1280 × 720 px | 3 Mbps |
| About 1920 × 1080 px | 5 Mbps |
| About 3840 × 2160 px (4K) | 15 Mbps |
Burada belirtilmesi gereken diğer bir nokta da statik metin okumak gibi 30 fps’nin altında bir kare hızı içeren senaryoların daha az kullanılabilir bant genişliği gerektirdiğini unutulmaması gerekmektedir.
Bir sonraki makalemizde kurulum ,konfigürasyon ve yönetimsel olarak neler yapabileceğimizi açıklamaya çalışacağım.