ABD, Çin’in Yapay Zekâ ve Çip Yeteneklerini Kısıtlamak için 50’den Fazla Şirketi Kara Listeye Aldı
ABD yönetimi, Çin’in yapay zekâ ve ileri teknoloji alanındaki yeteneklerini sınırlandırmak amacıyla 50’den fazla Çinli şirketi ihracat kara listesine ekledi. Donald Trump yönetiminin bu hamlesi, Çin’in askeri ve teknolojik kapasitesini zayıflatmayı hedefliyor.
ABD, Çinli Firmalara Yönelik İhracat Kısıtlamalarını Genişletti
ABD Ticaret Bakanlığı’na bağlı Sanayi ve Güvenlik Bürosu (BIS), 80 kuruluşu entity list (varlık listesi) adı verilen kara listeye aldı. Listede Çin merkezli 50’den fazla şirket yer alıyor. Bu karar, Amerikan firmalarının söz konusu şirketlere hükümet izni olmadan teknoloji ve ürün tedarik etmesini engelliyor.
ABD yetkilileri, listeye alınan şirketlerin ulusal güvenlik ve dış politika çıkarlarına aykırı faaliyetlerde bulunduğunu iddia etti. Yeni kısıtlamalar, Çin’in yüksek performanslı süper bilgisayarlar, kuantum teknolojileri ve askeri amaçlı yapay zekâ geliştirme çabalarını hedefliyor.
ABD Ticaret Bakanlığı, 27 Çinli kuruluşun askeri modernizasyon için ABD menşeli ürünler edindiğini öne sürerek kara listeye ekledi. Ayrıca 7 firma, Çin’in kuantum teknolojisi alanındaki ilerlemesine yardımcı olduğu gerekçesiyle yaptırım listesine alındı. Listede bulunan Çinli bulut bilişim firması Inspur Group’un 6 yan kuruluşu da daha önce Biden yönetimi tarafından 2023’te kara listeye eklenmişti.
Çin’den Sert Tepki: “Milli Güvenlik Bahane Ediliyor”
Çin Dışişleri Bakanlığı, ABD’nin ihracat kısıtlamalarını “şiddetle kınadığını” açıkladı. Reuters’ın aktardığına göre Çin, ABD’yi milli güvenlik gerekçesini istismar etmekten vazgeçmeye çağırdı. Singapur Ulusal Üniversitesi’nden Alex Capri, ABD’nin yaptırımlarını üçüncü ülkeler, transit noktalar ve aracılar üzerinden genişlettiğini belirtti. Capri, Çinli şirketlerin kısıtlamalara rağmen ABD teknolojilerine erişmek için farklı yöntemler geliştirdiğini ifade etti.
Uzmanlar, ABD’nin Nvidia ve Advanced Micro Devices (AMD) gibi firmaların ürettiği yüksek teknolojili çiplerin kaçak yollarla Çin’e ulaşmasını engellemek için izleme faaliyetlerini artıracağını öngörüyor. ABD’nin bu hamlesi, Trump yönetiminin Çin’e yönelik gümrük vergilerini artırmasıyla tırmanan gerilime ekleniyor. Öte yandan Çinli yapay zekâ şirketi DeepSeek gibi firmaların açık kaynaklı düşük maliyetli modelleri, ABD’li rakiplerini zorluyor.
Biden yönetimi, “küçük bahçe, yüksek çit” politikası kapsamında yarı iletkenlerden süper bilgisayarlara kadar geniş bir yelpazede Çin’e ihracat kısıtlamaları getirmişti. ABD, askeri açıdan kritik teknolojileri kontrol altında tutarken diğer alanlarda ticari ilişkileri sürdürmeyi hedefliyor.
