Veri ambarı, şirketinizin verilerini sanal ambarlarda düzenleyen bir iş zekası çözümüdür. Müşterilerinizin, ürün ve hizmetlerinizin ve iş performansınızın tutarlı bir resmini görmenizi sağlar. Yani, kullanıcıların işlerine ilişkin eksiksiz ve doğru bir resme sahip olmalarını sağlayan bileşik bir görünüme dönüştürülmüş tek bir bilgi deposudur.
Veri ambarı bir ürün değil, birden çok kaynaktan gelen verileri bir araya getiren ve bunları düzenli bir şekilde (temel olarak iş zekası aracı veya uygulamasıyla) aynı yapı veya veri modelinde depolayan bir ortamdır.
Veri Ambarı Neden Önemlidir?
Veri ambarları, daha yüksek kaliteli analitiğe ve daha fazla iş zekasına sahip olmanızı sağlar. İşletmeler, verileri tek bir organize konuma çekerek daha büyük miktarlardaki çeşitli verileri analiz edebilir ve iş süreçlerini ve deneyimlerini iyileştiren değerli içgörüler sağlayabilir. Veri ambarları ayrıca işletmelerin her an erişebilecekleri sürekli bir geçmiş kaydı tutar. Veri ambarı gibi veriler için merkezi bir konum olmadan, veri entegrasyonu son derece zor olacaktır.
İlgili İçerik: Veri Analizi Nedir? Veri Analizi Nasıl Yapılır?
Veri Ambaraları Ne İçin Kullanılır?
Veri ambarları, operasyonel veri tabanlarından verileri ayıklamak ve özetlemek için BI, raporlama ve veri analizinde kullanılır. Doğrudan işlemsel veri tabanlarından elde edilmesi zor olan bilgiler, veri ambarları aracılığıyla elde edilebilir. Örneğin yönetim, her ürün kategorisi için her bir satış elemanının aylık bazda ürettiği toplam geliri bilmek isterse, işlemsel veri tabanları bu verileri yakalayamayabilir, ancak veri ambarı yakalar.
Veri Ambarının Avantajları Nelerdir?
Aşağıda veri ambarının bazı önemli avantajlarını bulabilirsiniz:
1. Daha yüksek kaliteli veriler
Veri ambarları, verilerin daha eksiksiz bir resmini sağlar. Birçok farklı kaynaktan gelen verileri merkezileştirmek, temizlemek, tekrarları ortadan kaldırmak ve veri setlerini standart hale getirmek, tek bir doğruluk kaynağı oluşturur ve toplanan verilerin kalitesini ve kullanışlılığını yükseltir.
2. Daha hızlı içgörüler
Verilerin birçok farklı konumdan manuel olarak alınması gerektiğinde, raporların oluşturulması zaman alan bir süreç olabilir. Veri siloları ayrıca verilerin gözden kaçırılabileceği anlamına gelir ve karar vericilerin eksiksiz bir veri seti olmadan çalışmasına neden olur. Veri ambarları, raporları bir araya getirmeyi ve veri analizini daha hızlı ve daha basit bir süreç haline getirir.
3. Artan iş zekası
Bir veri ambarı kullanmak, bir işletmenin büyük ölçekli iş zekası operasyonlarını desteklemesine yardımcı olur. Makine öğrenimi, yapay zeka ve veri madenciliği, büyük hacimli verilere erişime dayanır. Bu araçlarla liderler, işletmelerinin daha eksiksiz bir görünümüne dayalı olarak daha akıllı kararlar alabilir. Dahili süreçleri düzene koymak, finansmanı yönetmek, hatta envanteri ölçeklendirmek daha fazla iş zekası gerektirir ve bu da merkezileştirilmiş verilerden gelir.
Veri Ambarlarıyla İlgili Zorluklar
- Resimler, metin, IoT verileri gibi yapılandırılmamış veriler veya HL7, JSON ve XML gibi mesajlaşma çerçeveleri için destek yoktur. Gartner bir işletmenin verilerinin %80’e kadarının yapılandırılmamış olduğunu tahmin etse de, geleneksel veri ambarları yalnızca temiz ve yüksek düzeyde yapılandırılmış verileri depolayabilir. Yapay zekanın gücünü açığa çıkarmak için yapılandırılmamış verilerini kullanmak isteyen işletmelerin başka bir yere bakması gerekir.
- AI ve makine öğrenimi için destek yoktur. Veri ambarları, geçmiş raporlama, BI ve sorgulama dahil olmak üzere yaygın DWH iş yükleri için amaca yönelik olarak oluşturulmuş ve optimize edilmiştir. Hiçbir zaman makine öğrenimi iş yükleri için tasarlanmamıştır.
- Yalnızca SQL — DWH’ler genellikle uygulama geliştiricileri, veri bilimcileri ve makine öğrenimi mühendisleri için tercih edilen diller olan Python veya R için destek sunmaz.
- Yinelenen veriler — Birçok işletmenin bir veri gölüne ek olarak veri ambarları vardır. Bu da yinelenen verilere, çok sayıda gereksiz ETL ve tek bir gerçek kaynağı olmayan verilere neden olur.
- Senkronize edilmesi zordur. Verilerin iki kopyasını göl ile ambar arasında senkronize halde tutmak, yönetimi zor olan karmaşıklık bir süreçtir. Veri kayması, tutarsız raporlamaya ve hatalı analizlere neden olabilir.
- Kapalı ve tescilli biçimler satıcı bağlılığını artırır. Çoğu kurumsal veri ambarı, açık kaynak ve açık standartlara dayalı biçimler yerine kendi özel veri biçimlerini kullanır. Bu, satıcı bağlılığını artırır, verilerinizin diğer araçlarla analiz edilmesini zorlaştırır, imkansız hale getirir ve verilerinizi taşımayı daha da zorlaştırır.
- Ticari veri ambarları, verilerinizi depolamak ve analiz etmek için sizden ücret alır. Bu nedenle, depolama ve bilgi işlem maliyetleri hala sıkı bir şekilde birbirine bağlıdır. Bir göl evi ile bilgi işlem ve depolamanın ayrılması, her ikisini de gerektiği gibi bağımsız olarak ölçeklendirebileceğiniz anlamına gelir.
Bir Veri Ambarı Nasıl Çalışır?
Bir veri ambarının mimarisi, bir işletmenin benzersiz ihtiyaçlarına bağlı olarak değişebilir, ancak her ambar aynı genel yapıyı izler.
Bir veri ambarı üç katmanlıdır:
1. Katman 1
İlk katman, birçok farklı kaynaktan veri toplayan, temizleyen ve dönüştüren bir veri ambarı sunucusudur. Sunucu, verileri standartlaştırılmış bir biçimde bir araya getirmek için Extract (Çıkarma), Transform (Dönüştürme) ve Load (Yükleme) (ETL) araçlarını kullanır.
2. Katman 2
Ortada kalan katmanda bir çevrimiçi analitik işleme (OLAP) sunucusu bulunur. Bu sunucu, hızlı sorguları güçlendirmekten sorumludur.
3. Katman 3
Son katman, bireylerin rapor oluşturmasını ve veri analizi yapmasını mümkün kılan bir front end kullanıcı arayüzüdür.
Veri Ambarı Mimarisi
Veri ambarları aynı genel yapıyı kullansa da, işletmelerin mimariye yönelik farklı yaklaşımları vardır. Bu yaklaşımlardan bazıları aşağıdaki şekildedir:
1. Basit veri ambarı
Bu en temel mimaridir. Veriler, merkezi bir depoda depolandığı ambara gelir. Son kullanıcılar daha sonra raporlama ve analiz için bu verilere erişir.
2. Hazırlama alanına sahip basit veri ambarı
Veriler ambarda depolanmadan önce temizlenmeli ve dönüştürülmelidir. Bu işlem ambarda gerçekleşebilir, ancak bazı işletmeler veri akışına bir hazırlama alanı eklemeyi tercih eder. Orada veriler depoya uygun şekilde girmeden önce hazırlanır.
3. Hub ve bağlı bileşen veri ambarı
Bu yaklaşım, veri ambarı deposu ile son kullanıcılar arasına veri pazarları ekler. Bunu yapmak, işletmelerin veri ambarını belirli iş kolları için özelleştirmesine olanak tanır.
Veri Ambarı Türleri
İşletmeler genellikle üç tür veri ambarı kullanır:
1. Şirket içi/lisans veri ambarı yazılımı
İşletmeler bir veri ambarı lisansı satın alabilir ve ardından dağıtım için mevcut şirket içi altyapılarını kullanabilir. Bu seçenek, diğer veri ambarı türlerine göre daha pahalıdır ve ölçeklendirilmesi daha zordur, çünkü işletmeler donanım ve yazılımı dahili olarak yönetir, ancak veri güvenliği ve gizliliği üzerinde büyük ölçüde kontrol sunar.
2. Veri ambarı cihazı
Bir işletme, mevcut ağına bağlanan önceden entegre edilmiş bir donanım ve yazılım paketi satın alabilir. Bu paket, bir veri ambarı aracı olarak adlandırılır. “Tak ve çalıştır” veri ambarı rahatlığı sunar ve işletmeler tüm öğeleri olduğu gibi kullanmaya başlayabilir.
3. Bulut veri ambarı
Bulut tabanlı veri ambarları, bulutta çalışan yönetilen hizmetler olarak oluşturulur. İşletmelerin fiziksel veri ambarı altyapısı konusunda endişelenmesine gerek kalmaz ve tüm çözüm bakımı hizmet sağlayıcı tarafından yönetilir.
Farklı Endüstriler Veri Ambarlarını Nasıl Kullanır?
Her endüstri veri üretir ve toplar. Bu sektörlerdeki işletmeler bir veri ambarı kullandıklarında daha fazla içgörü kazanır ve bu bilgiyi büyümek ve daha başarılı olmak için kullanabilir. Veri ambarlarını kullanarak geliştirilmiş analizlerin çeşitli endüstrileri destekleme yollarından birkaçını aşağıdaki listede bulabilirsiniz.
1. Perakende ve tüketim malları ve hizmetleri
- Pazarlama kampanyalarının müşteri davranışları üzerindeki etkilerini anlamak
- Eğilimleri veya en yüksek satın alma sürelerini tahmin etme
- Yeni ürün özelliklerine olan ihtiyacın belirlenmesi
- Tedarik zinciri ve üretim süreçlerinin iyileştirilmesi
2. Finans
- Pazar trendlerini tahmin etme
- Potansiyel birleşme ve satın almaların fizibilitesini analiz etmek
- Kart sahibi harcama modellerini görüntüleme
- Tahsilat departmanlarını yönetmek
- Potansiyel temerrüt riskinin belirlenmesi ve değerlendirilmesi
3. Eğitim
- Hibe teklifleri ve yıllık raporlar için bilgi toplama
- Öğrenci demografisini izleme
- Ders planlama
4. Kamu
- Sosyal programların etkinliğinin belirlenmesi
- Suç faaliyeti de dahil olmak üzere adalet sistemindeki izleme kalıpları
- Vergi kayıtlarının denetimi
- Devlet hizmetleri için demografik modeller
5. Sağlık Hizmeti
- Hastanelerin hasta bakımı ve hizmetlerini ne kadar iyi sağladığını analiz etmek
- Bölümler ve hastane mülkleri arasında hizmet maliyetlerinin karşılaştırılması
- Araştırma için hasta istatistiklerinin toplanması
- Personel için sürekli eğitim ve sertifikasyonun izlenmesi
- Bakımı iyileştiren ve operasyon maliyetlerini azaltan en iyi uygulamaları keşfetmek
Veri Gölü ile Veri Ambarı Arasındaki Fark Nedir?
Veri gölü ve veri ambarı, verileri yönetmeye ve depolamaya yönelik iki farklı yaklaşımdır.
Veri gölü, büyük miktarda ham verinin orijinal biçiminde depolanmasına izin veren yapılandırılmamış veya yarı yapılandırılmış bir veri havuzudur. Veri gölleri, herhangi bir önceden tanımlanmış şema olmadan yapılandırılmış, yarı yapılandırılmış veya yapılandırılmamış her türlü veriyi almak ve depolamak için tasarlanmıştır. Veriler genellikle yerel biçiminde saklanır ve temizlenmez, dönüştürülmez veya entegre edilmez, bu da büyük miktarda verinin saklanmasını ve bunlara erişilmesini kolaylaştırır.
Öte yandan bir veri ambarı, iş zekası ve analitiği için tek bir doğruluk kaynağı sağlamak amacıyla çeşitli kaynaklardan gelen verileri iyi organize edilmiş bir şekilde depolayan yapılandırılmış bir havuzdur. Veriler temizlenir, dönüştürülür ve sorgulama ve analiz için optimize edilmiş bir şemaya entegre edilir.
Bir veri gölü, bir veri ambarının yerini alabilir mi?
Bir veri gölü ve bir veri ambarı, her biri kendi güçlü ve zayıf yönleriyle verileri yönetmeye ve depolamaya yönelik iki farklı yaklaşımdır. Bir veri gölü, gelişmiş analitik için ham veriler sağlayarak bir veri ambarını tamamlayabilirken, geleneksel anlamda bir veri ambarının yerini tam olarak alamaz. Bunun yerine, bir veri gölü ve bir veri ambarı birbirini tamamlayabilir. Veri gölü, gelişmiş analitik için bir ham veri kaynağı olarak hizmet eder ve veri ambarı, raporlama ve analiz için yapılandırılmış, düzenli ve güvenilir bir iş verileri kaynağı sağlar.
Veri Ambarı Örnekleri
Veri ambarı ürünlerine bazı örnekler:
1. Amazon Redshift
Amazon Web Services (AWS) tarafından sağlanan bulut tabanlı bir veri ambarı hizmetidir. Kullanıcıların büyük miktarda veriyi kolaylıkla ve ölçeklenebilirlikle depolamasına ve analiz etmesine olanak tanır.
2. Microsoft Azure Synapse Analytics
Eski adıyla Azure Data Warehouse, Microsoft tarafından sağlanan bulut tabanlı bir veri tümleştirme ve analiz hizmetidir. Kullanıcıların büyük miktarda veriyi güvenli ve ölçeklenebilir bir ortamda depolamasına ve analiz etmesine olanak tanır.
3. Google BigQuery
Google Cloud’un SQL kullanarak büyük veri kümelerinin gerçek zamanlı analizine olanak tanıyan veri ambarı hizmetidir.
4. IBM Db2 Warehouse
IBM’in, büyük veri kümelerinin güvenli ve ölçeklenebilir şekilde depolanmasını ve analiz edilmesini sağlayan bir veri ambarı çözümüdür.
5. Oracle Autonomous Data Warehouse
Oracle’ın sunduğu, büyük veri kümelerinin depolanmasını ve analiz edilmesini sağlayan, tümüyle yönetilen ve kendi kendini yöneten bulut tabanlı bir veri ambarı hizmetidir.
6. Teradata Vantage
Kullanıcıların büyük miktarda veriyi güvenli ve ölçeklenebilir bir ortamda depolamasına, erişmesine ve analiz etmesine olanak tanıyan bir veri ambarı platformudur.
7. Snowflake
Büyük miktarda veriyi depolamak ve analiz etmek için tam yönetim ve ölçeklenebilirlik sunan bulut tabanlı bir veri ambarı hizmetidir.
Veri Ambarları Gelecekte Nasıl Gelişecek?
Tek başına veri ambarları ile iş üzerinde etki yaratan uygulamaları devreye almak zor olabilir. Ancak, düzgün bir şekilde kullanıldığında, veri ambarları bir şirketin BI’ının ayrılmaz bir bileşeni olarak işlev görebilir.
Veri ambarlarının geleceği bulutta yatmaktadır. Operasyonlar için buluta geçiş yapan birçok işletmeyle, veri ambarları da bunu takip edecektir. Bulut veri ambarlarına (CDW) her yerden erişilebilir, işbirliğini kolaylaştırır ve veri depolamak için esnek, ölçeklenebilir bir çözüm sunar. Ek olarak, bulut tabanlı sistemleri devreye almak uygun maliyetli ve hızlıdır.
Doğru çoklu bulut çerçevesiyle, bir veri ambarı daha esnek olabilir ve BT’ye verileri taşımaya gerek kalmadan indeksleme, görselleştirmeler için sorgular ve veri dönüşümleri gibi belirli görevlere iş yükleri atama özgürlüğü sağlayabilir.
Bulut geçişinin ve kurumsal dijital dönüşüm girişimlerinin karmaşıklığı nedeniyle bulutlar arası veri ambarları daha yaygın hale gelmektedir. CDW yatırımlarının maksimize edilmesi için veri yaşam döngülerinin en aza indirilmesi gerekir. Bu, iş kullanıcılarının doğru veri yönetişim süreçleriyle birlikte belirli ambar ortamlarına erişim sağlamasını içerir.
Halihazırda şirket içi bir veri ambarına sahip olan veya bir veri ambarı aracı kullanan ve buluta tam geçiş yapmaktan çekinen kuruluşlar yine de bulut tabanlı hizmetlerden yararlanabilir. Domo gibi araçlar, mevcut veri ambarları veya veri gölleriyle entegre olur ve bu verileri iş analizi için kullanılabilir hale getirir.
