Manage Engine Opmanager Plus 12.5.346 Applications Manager ITOM Kurulum ve Kullanım İşlemleri
Merhaba bu makalemizde sizlerle, birleşik BT Operasyonları yönetimi ürünü olan OpManager Plus ve Applications Manager kurulumu ve kullanımını gerçekleştireceğiz. OpManager Plus; ağları, sunucuları, IP adresleri, anahtar bağlantı noktaları, bant genişliği, ağ yapılandırmaları, güvenlik duvarı kuralları, günlükleri ve politikaları analiz etmek, depolama cihazlarını izlemek için hazır özelliklerle paketlenmiştir. OpManager Plus, çoklu izleme araçlarına olan ihtiyacı ortadan kaldırır. Altyapınız için daha fazla görünürlük sağlayan entegre bir BT operasyon yönetimi yazılımıdır.
Bu güçlü entegre çözümü BT operasyonları yönetimine birleşik bir yaklaşımla dağıtarak operasyonel darboğazları ortadan kaldırır, performansı optimize eder.
Genel Özellikler;
- Ağ Performansı İzleme
- Bant Genişliği ve Trafik Analizi
- Depolama İzleme
- Konfigürasyon Yönetimi
- IP Adresi ve Anahtar Bağlantı Noktası Yönetimi
- Uygulama Performans Yönetimi
- Güvenlik Duvarı Yönetimi ve Günlük Analizi
- Mobil uygulama
- 8000’den fazla cihazda 2000’den fazla ölçüm desteğiyle derinlemesine BT operasyonları izleme.
- Hem fiziksel hem de sanal sunucu altyapısı (Xen, VMware, Hyper-v, Nutanix) cihazlarını izleyin ve yönetin.
- VoIP cihazlarını ve WAN ağlarını izlemek için BT altyapısı izlemenin gücünü genişletin.
- BT altyapı ortamında olası sorun belirtilerini belirlemek için sistem günlüklerini, tuzakları, sanal olayları vb. İzleyin.
- Veri merkezlerinizdeki bağımsız cihazların ve sunucuların maksimum verimliliğini sağlayarak DCIM’in altyapısı ve sunucu yetenekleri için entegre BT operasyonları yönetiminin gücünden yararlanın.
Ön gereksinimler;
- Windows Server 2019/ 2016/ 2012 R2/ 2012/ 2008
- Ubuntu / Suse / Red Hat Enterprise Linux (upto version 8) / Fedora / CentOS / Mandriva (Mandrake Linux)
- Browsers / Chrome (preferred)/ Firefox/ Edge/ IE11
- Sanal Makine Minimum Kaynak Gereksinimleri (8vCpu, 16GB Ram, 50GB HDD)
- WMI için yetkili bir hesap veya Domain Admin Hesabı (Opsiyonel)
- Firewall Kapalı veya aşağıdaki link üzerinden gerekli portlara izin verebilirsiniz.
- Antivürüs exclusions için yetkili bir hesap.
Daha fazla bilgi için bakınız: https://www.manageengine.com/network-monitoring/help/hardware-and-software-requirements.html
İlk olarak dosyamızı aşağıdaki link üzerinden indiriyoruz. Ben, MS Windows Server üzerine kurulum yapacağım. İsterseniz Linux üzerine de kurulum yapabilirsiniz.
Bakınız: https://www.manageengine.com/it-operations-management/download.html
Kurulum adımlarına başlamadan önce sunucumuzda bir kaç ön hazırlıkları yapalım.
Sunucumuzu region ve işletim sistemi dilini ingilizce olacak şekilde ayarlayalım. IPv4 adresimizi statik yapalım. Vmware kullanıyorsanız vmware tools’u yükleyelim ve vmxnet3 adapter kullanalım.
Güç seçeneklerinden High performance seçeneğini seçelim.
Sunucu güncelleştirmelerini tamamlayalım.
Kurulum yolu için antivirüs üzerinden Exclusions belirlememiz gerekmektedir. Demo ortamda Eset kullandığım için gerekli izinleri veriyorum. Eğer farklı bir antivürüsünüz var ise ürünü aldığınız firmalardan destek alabilirsiniz.
Varsayılan olarak Opmanager plus yolu C:\Program Files\ManageEngine\OpManager ek olarak java.exe, apache.exe ve mysql-nt.exe uygulamalarına da hariç tutmakta fayda var.
Next seçeneği ile devam ediyoruz.
Lisans sözleşmesini kabul edip next ile devam ediyoruz.
Kurulum yolunu varsayılan olarak bırakıyorum ve next ile devam ediyorum.
WebServer portunu isterseniz 80 olarak değiştirebilirsiniz. Ben varsayılan olarak bırakıyorum ve next ile devam ediyorum.
Next ile devam ediyoruz.
Veritabanı olarak isterseniz Microsoft SQL kullanabilirsiniz. Maliyet açısından POSTGRESQL ile devam ediyorum. Gayet performanslı 🙂
Geçici olarak Antivürüsü kapatmamız gerekiyor. Antivürüs OpManager kurulu olduğu dizini exclusions etmemiz gerektiğini söylüyor. Next ile devam ediyoruz.
Finish ile kurulumu tamamlıyoruz.
http://ipadresim:8060/ adresinden giriş yapıyoruz.
Varsayılan Kullanıcı adı : admin
Varsayılan Parola: admin
İlk olarak üründe genel ayarlarımızı yapalım ve cihaz ekleme işlemlerine başlayalım. Ayarlar kısmından kullanıcı yönetimini açıyorum. İlk olarak varsayılan şifreyi değiştirmeyi unutmayalım. Admin kullanıcısına tıklayarak yeni şifrenizi girebilirsiniz. Bu kısımda lokal veya domain kullanıcıları ekleyebilirisiniz. Eklediğiniz kullanıcılara ayrı ayrı yetkilendirmeler verebilirsiniz. Örnek olarak Ela kullanıcısı sadece okuma yetkisi olsun, Ali kullanıcısı Firewall’da ayarları değiştirebilsin gibi. Kullanıcı ekleme kısmını göstermiyorum, ürün çok detaylı ve birçok kısmından bahsetmek istiyorum. Add User kısmından kullanıcı adı ve parola belirleyerek yetkilendirme (Delegation) işlemlerini gerçekleştirebilirsiniz.
Yine aynı kısımdan AD kimlik doğrulaması için Add Domain butonuna tıklayıp, etki alanı adınızı ve etki alan denetleyicinizi girip, yetkili hesap bilgileriniz ile ekleme işlemini gerçekleştirebilirsiniz.
Bildirimleri almak için, E-Posta ayarlarımızı yaparak devam ediyoruz. Kurumsal mail sunucu bilgilerinizi girebilirsiniz, ben demo ortamda bir gmail hesabı aldım ve GMAIL sunucusuna göre ayarlarımı yaptım, kendi gmail adresinizi görseldeki gibi yapabilirsiniz. Send test Email butonununda test mail’i almayı unutmayınız.
Bakınız: https://www.manageengine.com/network-monitoring/help/mail-server-settings.html
SMS Servis sağlayıcınız var ise Opmanager size sms ile bildirim gönderebiliyor. Görseldeki ayarlar geçersizdir. Bu kısımda SMS firmanız ile görüşüp, Opmanager üzerinden çalışıp çalışmadığını kontrol ettiriniz. Ben gerekli testleri yaptım gayet başarılı 🙂
E-Postamı sürekli kontrol edemiyorum, sms’de almak istemiyorum diyebilirsiniz. Wp,Telegram gibi bir uygulama size mesaj atabilir. Third Party Integrations kısmından Slack entegrasyonu gerçekleştirebilirsiniz. Slack, bulut tabanlı bir ekip iş birliği uygulamasıdır. Ek olarak Jira ve ServiceDesk Plus gibi görseldeki bir çok uygulama ile entegre çalışabilmektedir. Slack uygulamasını test ettim stabil çalışmaktadır.
Bakınız: https://www.manageengine.com/network-monitoring/opmanager-slack-integration.html
Ayarlar kısmından Self Monitoring seçeneğini seçerek Opmanager sunucusunda çalışan uygulamaları ve kaynak kullanımlarının eşik değerlerini ayarlayabiliriz. Varsayılan olarak ayarlar güzel duruyor herhangi bir değişiklik yapmıyorum.
Sistem ayarlar kısmından Tarih ve Zaman formatını değiştirebiliriz. Opmanager ilk giriş yaparken varsayılan olarak lokal kimlik doğrulama veya domain kimlik doğrulama gelmesinide seçebiliriz.
Ürün o kadar kapsamlıki anlatmakla bitmez, o yüzden genel ayarlar kısmında ki en önemli yerleri anlattım. Biraz kurcalamakta fayda var. Ayarlar kısmına tekrar gelip Discovery kısmından Credentials butonuna tıklıyorum. Ürünleri eklememiz için yetkili kimlik bilgileri gerekmektedir. Bu kısımda ister istemez bir güvenlik önlemi almak gerekiyor. Opmanager sunucunuzu dışa açmak risk oluşturabilir. O yüzden VPN üzerinden kullanmanızda fayda olduğunu düşünüyorum.
Add Credential butonuna tıklıyoruz.
Hangi cihazlarımızı eklemek istiyorsak hepsinin kimlik bilgilerini sırayla ekliyoruz. Windows sunucular için, Linux sunucular için, Switch ve Sanallaştırma ürünleride dahil. Demo ortamda olduğum için Windows Sunucular için Domain Admin hesabı ekliyorum. İsterseniz WMI için bir kullanıcı oluşturabilir ve ayarlayabilirsiniz.
Switch, NLB, Storage vb. = SNMPv1/v2c -SNMP v3 (Cihazlarınızda Community değeri girmeyi unutmayınız. Varsayılan olarak public olarak kalabiliyor. Public olarak kullanmayınız.) (Güvenlik için tavsiye edilen SNMPv3)
Windows = WMI için yetkili bir kullanıcı veya Domain Admin hesabı eğer sunucularda GPO üzerinde Restricted Group politika ayarları varsa kontrol etmeyi unutmayınız. Eğer sanallaştırma kullanıyorsanız, ESXI,VCSA vb. üzerinde kaynak tüketim değerlerini WMI olmadan alabilirsiniz ama sağlıklı vermediğini fark ettim. O yüzden WMI kullanmanızı tavsiye ederim.,
Linux = Birden fazla linux sunucunuz var ise büyük ihtimalle hepsinin şifresi farklıdır o yüzden hepsinde bir tane servis hesabı açabilirsiniz.
Not: SNMP üzerinden kısmı bilgiler gelmektedir. Ama bi WMI veya CLI gibi kimlik bilgileri girerseniz daha doğru ve detaylı işlemler yapabilirsiniz. Mesela switch configleri almak için CLI bilgileri girmeniz gerekmektedir.
Bu kısımda kimlik bilgileri girmeyi göstermeyeceğim. Sadece sorun yaşamamanız için, SNMP eklerken Community değeri girmeyi unutmayınız. Switch üzerinde yapılan konfigürasyonlara bakarak Community bilgilerini görebilirsiniz. Bu kısımda bir çok üretici olduğu için komutlar değişiklik gösterebilir. Google üzerinde kısa bir araştırma yaparak basit bir şekilde yapabilirsiniz. Sorun yaşarsanızda her zaman ki gibi yorumlarda belirtirseniz elimizden geleni yaparız 🙂 İkinci olarak SSH eklerken Enable Prompt diye bir kısım göreceksiniz, kafanızı karıştırmasın PUTTY vb araçlar ile linux sunuculara SSH yaptıktan sonra gelen ekranda hangi sembol var ise onu girmemiz gerekmeektedir, mesela diyez # veya $ gibi.
Gerekli kimlik bilgilerinizi eklediğinizi varsayarak devam ediyorum. Ayarlar kısmından Virtualization Discovery seçeneğini seçiyorum.
Demo ortamımda Vmware olduğu için onu ekleyeceğim. Görseldeki gibi bir çok sanallaştırma ürününe desteği var. vCenter veya ESX ekleyebilirsiniz. Ben vCenter ekleyeceğim. IP bilgilerimi giriyorum ve biraz önce eklediğim Credential bilgilerimi seçiyorum.
Biraz aşağı indiğimizde Advanced Settings kısmını genişletiyoruz ve sanal makinalar için SNMP, WMI ve CLI bilgilerimi seçiyorum. Bu kısımda servis hesapları çok önemli eğer yapınız büyükse sizi biraz yorabilir. Son olarak altta bulunan, Discover butonu ile işlemi başlatıyorum.
Discover kısmında Wireless LAN controller’inizde yönetebilirsiniz. Tabi ki Opmanager ürünü desteklemesi gerekmektedir.
Yine aynı kısımda Storage ve NAS cihazlarınızı ekleyebilirsiniz. Ortamımda HP MSA olduğu için onu ekleyeceğim ama eklemeden önce bir SMI kimlik doğrulama bilgisi olması gerekmektedir. Add Storage Credential butonuna basarak kimlik bilgilerimi giriyorum. Storage üzerinden bir kaç ayar yapmanız gerekmektedir. Storage markanıza göre Google üzerinden ufak bir arama yapabilir veya destek alarak yapabilirsiniz. (Synology ve Qnap desteği vardır.)
Storage ekledikten sonra Diskler, Lunlar, Controller gibi bir çok bilgiyi görebiliriz.
Ortamınızda bir sanallaştırma olmayabilir ve ya switchleri tek tek eklemek yerine bir subnet, IP aralığı, CSV listesi vb kullanarak toplu olarak ekleme yapabilirsiniz. IP bilgilerini ve eklediğiniz Credentials bilgilerini girerek Discovery işlemini başlatıyoruz. Bu kısımda bazen bulmayabiliyor. Birden fazla tarama yapabilirsiniz. Yaptığınız bu taramaların raporunu da alabilirsiniz.
Üründe bir çok ekleme yöntemi mevcut son olarak manuel ekleme yöntemine bakalım ve discover kısmını bitirelim. Discover kısmında Add Device / Server kısmını açıyoruz ve eklemek istediğimiz IP adresini giriyoruz. Görselde küçük kare içine aldığım kısımdan ping atıp test edebilirsiniz. Tabi ki ping atmaması cihazın çalışmadığı anlamına gelmez 🙂 Eğer ekleyeceğiniz cihazın WMI, SNMP gibi takip etme şansınız yoksa veya direk Ping (ICMP) olarak takip etmek isterseniz IP adresini girip herhangi bir Credentiasl seçmeden Add Device butonuna basmanız yeterli. İsterseniz WMI, SNMP, CLI vb ile de takip edebilirsiniz.
Configuration kısmından devam ediyoruz. Device Template kısmını açıyorum. Cihazları ekledikten sonra çoğunlukla hazır şablonlara dahil oluyor. Devices kısmına tıklayarak hangi sunucuların ekli olduğunu görebiliriz. Görseldeki gibi sarı renkli Windows 2019 yazan yere tıklayarak devam ediyorum.
Açılan ekranda Windows 2019 şablonuna ekli olan cihazların izlenme aralığını Availability monitoring interval kısmından değiştirebiliriz. Eğer kritik bir yapınız yok ise 5dk olarak ayarlayabilirsiniz.
Associated Monitors kısmında Opmanager vMware, WMI, SNMP gibi monitorleme şeklini göstermektedir. Bu kısımda Windowslar için VMI dışında olanları sildim. Takip etmesini istemediğiniz kısımları silebilirsiniz veya Add kısmından bir çok şeyi ekleyebilirsiniz.
Eşik değerlerini belirlemek için Edit Thresholds butonuna tıklıyorum.
Thresholds kısmını ayarlamaz isek sadece izleme ve analiz gerçekleştirebiliriz. Herhangi bir alarm alamayız. Görseldeki gibi ayarladığınız zaman aslında şunu demiş oluyoruz. 5 dk aralıklarla kontrol et eğer 3. kez baktığında yani 15 dk sonra hala CPU %95 üzerindeyse alarm üretecek. Memory için yine aynı şekilde ayarladım. Disk kullanımı ise 60 dk ideal bir dk olduğu için görseldeki gibi bıraktım. Save butonuna basıyorum ardından Save&Associate ile devam edip ilişkilendirebiliriz. Bu kısımda önemli olan tek tek uğraşmak yerine toplu olarak işlemleri gerçekleştirebiliyoruz. İstediğiniz hostlara farklı eşik değeri girebilir veya takip aralığını değiştirebilirsiniz. İlerleyen aşamada onuda göstereceğim.
Ayarlar kısmından Windows Services kısmını açıyorum. Bu kısımda windows servislerini takip edebilir. Servis durduğunda aksiyon aldırabiliriz. Görselde ki sarı olarak işaretlediğim yeri açıyoruz.
Örnek olarak DHCP yi açtım. Servis kullanılmıyorsa servisi veya sunucuyu yeniden başlattırabiliriz. Varsayılan olarak hiç bir işlem seçili değildir.
Windows Services kısmında Add butonuna tıklıyorum. Servisini takip edeceğim hostumu seçip next butonuna basıyorum.
Generate alarms if service is unabailable kısmında eğer servise ulaşılamaz ise alarm üretmesi için kullanıyoruz. Hemen altındaki seçenek ile biraz önce bahsettiğimiz servise ulaşılmaması durumunda aksiyon aldırmak için kullanıyoruz. Son olarak farklılık olması adına 3party bir ürünün servisini ekleyip Save- Associate yani kaydet ve ilişkilendir butonuna tıklıyoruz.
İkinci bir seçenek ise Associate butonuna tıklıyorum. Bu seçenek ile istediğimiz hostlarda hangi servislerin takip edilebileceğini seçebiliyoruz.
Yine güzel bir özellik. Script Templates kısmında yazdığın scriptleri hostlarda çalıştırabilirsiniz. Buda demek oluyor derya deniz hayal gücünüze kalmış 🙂 Yazdığınız scriptleri nasıl uygulayacağınızı ileride göstereceğim.
Powershell için bakınız. https://www.powershellgallery.com/
Web sitelerini nasıl izleyeceğimize bakalım ve ürünü genel olarak inceleyip bitirelim. URL Monitors kısmından Add butonuna tıklıyorum.
İsterseniz bir CSV aktarabilirsiniz veya manuel ekleyebilirsiniz. İzleme aralığını dk cinsinden girebilirsiniz 1 dk olarak ayarladım.
Kısa bir süre sonra Response süresini görebiliriz. Name kısmındaki cozumpark yazan yere tıklıyorum.
Belli bir zaman aralığı girebilir, grafik halinde tepki sürelerini ms değerinde görebiliriz.
Ayarlar kısmında son olarak Notifications ayarlarını yapıp bu kısmı bitirelim. Notification Profiles seçeneğini seçiyorum.
Add butonuna tıklıyorum.
Birden fazla seçenek mevcut Slack için Chat kısmından ayarlamanız gerekmektedir. Sesli uyarı için Web alarmı kullanabilirsiniz. Ben örnek olması adına SMS bildirim ayarlarını gerçekleştireceğim. SMS seçeneğini seçiyorum.
Mobil numaramızı giriyoruz. İleti kısımlarını düzenleyebilir veya değişken ekleyebiliriz. Next butonuna basıp devam ediyoruz.
Cihazlara, servislere ve web url’e erişim olmadığında, sms gelmesini istiyorum. Bir çok seçenek mevcut. Next butonu ile devam ediyorum.
Takip edeceğimiz URL ve cihazları seçip next ile devam ediyorum.
Bu kısımda ise tetikleme aralığı, tetikleme sürerini belirleyebiliyoruz. Next butonu ile devam ediyorum.
Profil adı belirleyip, test ettikten sonra save butonuna basıp bildirimleri açabiliriz.
Ayarlar kısmını genel olarak önemli kısımlarını inceledik. Artık Dashboard kısmına geçebiliriz. Görselde ki ok kısmını takip ediyorum ve New Dashboard butonuna basıp isim belirleyip devam ediyoruz.
Dashboard ekranında izlemek istediğimiz özellikleri işaretliyoruz ve Next butonu ile devam ediyoruz.
Kullanıcılara özel Dashboard oluşturabiliriz. Hangi kullanıcıların görebileceğini seçiyoruz ve Create butonu ile oluşturuyoruz.
Dashboard kısmındayken NOC Views‘ten bahsetmeden geçmeyelim. NOC Views özelliği ile cihazları anlık izleyebilirsiniz. Bu özelliği kullanmak için Dashboard kısmından NOC Views’i seçmeniz yeterli. Açtığımız yeni dashboard’ı NOC Views’te izleyebiliriz.
Dashboard kısmındaki görseldeki sarı kısımlardan kısaca bahsedelim. Network kısmında ilk 10 ağ cihazları VOIP gibi özelliklere bakılabilir. Servers kısmında yine ilk 10 sunucuyu görebiliriz. Virtualization kısmında eklediğimiz sanallaştırma teknolojilerinin Kaynak kullanımlarını izleyebiliriz. Storage ve diğerleride aynı şekilde biraz kurcalamakta fayda var 🙂
Üstteki seçeneklerde ise envarter kısmında tüm eklediğimiz cihazları görebiliriz ve yeni cihaz ekleyebiliriz. Network kısmında eklediğimiz Network cihazlarımızı görebiliriz. Server ve Sanallaştırmada aynı şekilde. Alarm kısmı önemli tüm alarmlarımızı, aktif alarmları, web alarmları gibi bir çok seçenek mevcut. MAPS kısmından canlı ve 3D haritalar oluşturabiliriz. Raporlar kısmından detaylı raporlar alabiliriz.
Workflow kısmından görevler oluşturabiliriz.
Bakınız: https://www.manageengine.com/network-monitoring/it-workflow-automation.html
Envarter kısmından bir tane sunucumuza bakalım. İstediğimiz sunucuyu seçip tıklıyoruz.
Bir çok detay mevcut yüklü yazılımlar Active Processes‘ler sağ kısımda ise erişilebilirlik zamanları ve cihazı düzenleyebiliriz. Monitors kısmına giriyorum.
Bu kısımdan seçtiğimiz sunucuya özel eşik belirleyebiliriz, script seçebiliriz. URL ekleyebiliriz. İstediğimiz özel servisleri takip edebiliriz.
Opmanager ürünü Add-ons’lardan oluşmaktadır ve hepsi ayrı lisanslanmaktadır. Ürünü kurduktan sonra NetFlow, NCM, Firewall ve OpUtils hazır olarak gelmektedir. Applications Manager ayrı olarak yüklememiz gerekmektedir. Şimdi Applications Manager ürününüde yükleyelim.
Bakınız: https://www.manageengine.com/products/applications_manager/
Opmanager servise bağımlı çalışmaktadır. Kurulumu yapmadan önce servisi durduralım.
Link üzerinden ürünü indirelim. https://www.manageengine.com/it-operations-management/download.html
Yükleme işlemini başlatalım. Görseldeki gibi next next ile devam edip kurulumu tamamlıyoruz.
Kurulum bittikten sonra başlat kısmında Applications Manager Start ürünü çalıştırıyorum.
Akabinden Opmanager servisini tekrar aktif hale getiriyorum.
Bu kısımda biraz beklememiz gerekmektedir. Servis başladıktan sonra ürün açılacaktır. Acele etmeyiniz 🙂 Apps kısmına geliyorum ve varsayılan kullanıcı adı parolayı giriyorum.
Kullanıcı adı: admin
Parola: admin
Kurulumu tamamlamış olduk 🙂
Son olarak Opmanager ürününe firewall’u ekleyelim ve bitirelim.
Bakınız: https://www.manageengine.com/products/firewall/
Ayarlar kısmından Add-ons kısmına gelip firewall seçeneğini seçiyoruz. Add device kısmından desteklediği üreticileri görebiliyoruz. Ben Fortigate ekledim. Firewall eklemek için bakınız:https://www.manageengine.com/products/firewall/help/discovery-settings-add-device.html
Cihazı ekledikten sonra syslog gelip gelmediğine Firewall Server kısmından görseldeki sarı renkli kısımdan kontrol edebilirsiniz.
Ürünü düzgün bir şekilde ekledikten sonra kullanıcılar ile detaylı bilgiler kısa süre içinde gelecektir. Network kısmından Firewall Log Analysis bölümüne bakabilirsiniz.
SONUÇ 🙂 🙂
Gördüğünüz gibi yazmakla bitecek gibi değil ürün çok güzel ve detaylı 🙂 Tüm Add-ons ların linklerini bırakıyorum. Biraz araştırmakta fayda var.
https://www.manageengine.com/it-operations-management/
https://www.manageengine.com/products/netflow/
https://www.manageengine.com/network-configuration-manager/
https://www.manageengine.com/products/oputils/
https://www.manageengine.com/products/firewall/
https://www.manageengine.com/products/applications_manager/
Bu makalemizde sizlere Manage Engine ailesinden OpManager Plus + Applications Manager ürünlerinin kurulumlarını gerçekleştirdik. Genel olarak ürünü inceledik. Ürün anlattıklarımız çok daha fazlasını yapabiliyor. Umarım faydalı olur. Sağlıcakla kalın. Başka bir makalede görüşmek üzere.
Eline sağlık, çok güze ve faydalı bir makale olmuş.
Teşekkür ederim hakan hocam. Umarım faydalı olur 🙂