Windows Server 2016 Licensing and Pricing Overview Lisanslama Bilgileri

Microsoft’ un en yeni nesil sunucu işletim sistemi çıkarması ile beraber beklediğimiz pek çok yeni nesil teknolojiyi şirket ortamında veya bulut üzerinde kullanma imkânına kavuştuk. Ancak Windows Server 2016’ nın hayatımıza girmesi ile beraber gelen pek çok teknolojik yenilik yanında bir de lisanslama modelindeki yeniliklerde önemli bir gündem tutmuştur.

Öncelikle artık Windows Server 2016 için core bazlı lisanslama geldiğini söyleyebiliriz. Bu basit olarak yeniliğin ta kendisi, ancak tabi ki bunu gerçek hayat senaryolarında nasıl kullanacağız kısmı biraz karışık.

Bu nedenle öncelikle bu işlerde yeni olanlar için temel olarak fiziksel sunucu mimarisinden bahsetmek istiyorum. Bir fiziksel sunucu üzerinde bir veya daha fazla CPU olabilir. Örneğin günümüzde satın alacağınız hemen hemen her sunucu en az çift CPU ile veya çift CPU yuvası ile gelir. Her bir CPU içerisinde ise Core olarak tabir ettiğimiz Türkçe karşılığı çekirdek olan işlem üniteleri vardır. Bunlar fiziksel çekirdek olarak geçer çünkü sanallaştırma kullanıyorsanız eğer yukarıdaki gibi bir fiziksel sunucu üzerinde sanal bir sunucu açarken ona elinizdeki core sayısına göre veya ihtiyaçlarınız doğrultusunda fiziksel core sayınızdan az veya ona eşit bir çekirdek vermek imkanına sahipsiniz. Örneğin yukarıdaki fiziksel sunucu 4 fiziksel CPU, her bir fiziksel CPU içerisinde 6 fiziksel Core barındırmaktadır. Bunun üzerine bir Windows Server 2016 kurup ona 1 CPU ve 4 Core şeklinde bir CPU modeli ekleyebilirsiniz. Bu nedenle lisanslama için bahsedeceğimiz çekirdek her zaman fiziksel çekirdek sayısıdır. Hyper-Threading ise işlemciyi daha etkin kullanarak her bir core üzerinde farklı işlemleri gerçekleştirmemizi sağlayan teknolojidir. Bu özelliği sayesinde CPU performansını önemli ölçüde etkilemektedir. Ayrıca bir CORE mevcuttaki bir işlemi işlerken daha yoğun cpuya ihtiyaç duyan bir işlemi de eş zamanlı olarak işleyebilmektedir. Ama bu lisanslama modelimizde önemli bir teknoloji olmayıp Windows Server 2016 için sanal işlemciler değil fiziksel işlemci ve çekirdek sayıldığı için görmezden gelebilirsiniz.

Yukarıdaki örnek klasik bir sanallaştırma mimarisini göstermekte olup virtual core dediğimiz sanal işletim sistemlerine verilen core sayıları Windows Server 2016 lisanslama modelinde bizim için önemli değildir.

Bundan önce Windows Server işletim sistemindeki standart ve Datacenter sürümleri arasındaki tek fark sanallaştırma katmanındaki sanal sunucu lisans desteğiydi. Geriye kalan bütün özellikler aynı idi. Özetle eğer bir makine üzerinde yüksek sayışa sanal makine açmak istiyorsak Datacenter sürümünü alarak ilerliyorduk. Windows Server 2016 ile beraber ise artık sürümler arasında bazı özellik farkları da yukarıdaki tabloda yer almaktadır.

Windows standart sürüm ile yine iki sanal makine açma hakkımız bulunmaktadır. ( yada iki adet Hyper-V container). Datacenter sürümü ise yine sınırsız destek sağlamaktadır.

Peki gelelim yeni çekirdek bazlı yani core bazlı lisanslama modeline. Fiziksel bir sunucuyu lisanslayabilmek için, sunucudaki bütün fiziksel çekirdekler lisanslanmalıdır. Sunucudaki her bir fiziksel işlemci için en az 8 adet çekirdek lisansı, tek bir işlemciye sahip sunucular için en az 16 çekirdek lisansı gereklidir. Yani bundan önce CPU bazlı olan Windows Server 2012 R2 fiyatı aslında şu anda 16 Core Windows Server 2016 fiyatı ile aynı. Buraya kadar aslında fiyatlarda bir değişim yok. Ana değişim core sayısı 16 dan yüksek olan müşterilerde ki onlar CPU bazlı ödeme yaparken artık yeni işletim sisteminde 16 Core üzerindeki her Core için eskiye nazaran daha fazla para ödeme zorunda kalacaklar.

Basit bir örnek ile açıklamak gerekir ise;

Yukarıdaki şekilde de görebileceğiniz gibi bir fiziksel sunucu için en az mutlaka 16 Core Windows Server 2016 lisansı almanız gerekli. Çekirdek lisansları ikili paketler halinde satılmaktadır. Yani 16 Core lisanslamak için 8 Adet Windows Server 2016 Core lisansı almanız gereklidir. Merak etmeyin, daha önce 1 tane lisans alıyorken şimdi 8 tane alıyorum diyerek 8 katı para ödeyeceğinizi düşünmeyin. Microsoft en azından 16 Core makinelere kadar fiyatları Server 2012 ile aynı tutmuş, yani bir çift core için satılan Windows Server 2016 lisans fiyatı eski fiyatın 8 de biri. Asıl sorun olurda sizdeki çekirdek sayısı 16 üstünde ise başlıyor.

Yukarıdaki tabloya dönecek olursak, örneğin fiziksel bir sunucunuz var 1 CPU 10 çekirdek, alacağınız lisans Server 2016 16 Core lisansı yani 10 Core da olsa 16 Core minimum lisans almanız gerekli. Ancak dediğim gibi rakam 2012 fiyatları ile aynı. Diğer bir senaryo, fiziksel sunucunuzda bu sefer iki CPU var ve her biri 4 Core taşıyor. Bu durumda toplam core sayınız 8, ama siz yine 16 Core Windows Server 2016 lisansı alıyorsunuz çünkü minimum almanız gereken lisans adedi bu. Eğer sahip olduğunuz sunucularda 16 core üstüne çıkar ise yani örneğin iki fiziksel CPU var bir sunucunuz üzerinde ve her bir CPU 10 Core, bu durumda toplam Core sayınız 20 oluyor. 8 adet Windows Server 2016 Core lisansı almak zorunda olduğunuzu düşünürsek bu durumda 8 tane lisansı alıyorsunuz, ek olarak 20-16 = 4 Core için de 2 tane daha Server 2016 Core lisansı alıyorsunuz ( standart veya datacenter olması size kalmış).

Özetle fiziksel sunuculardaki core sayısını ikiye bölüyoruz ve 16 üstünde ise o kadar paket satın alıyoruz.

Bunun için basit bir excel dosyası var, aşağıdaki link üzerinden indirebilirsiniz;

http://www.cozumpark.com/files/folders/yuklemeler/entry500257.aspx

Örneğin yukarıdaki gibi 2 CPU ve 4 Core da hiçbir ek maliyet çıkmıyor ( eski lisanslama modeline kıyasla).

Ama sizin sunucuda 2 CPU ve CPU başına 10 Core var ise bu durumda 10 tane Windows server 2016 core lisanslı almanız lazım ki eskiye göre %25 daha fazla para ödemeniz gerekli.

Başka bir örnek vermek gerekir ise, her bir fiziksel sunucuda tek CPU olan bir modelde durum aşağıdaki gibidir;

Yani 16 Core a kadar 8 lisans yeterlidir. Ama genelde sunucularımızda iki CPU olduğu için aşağıdaki model daha gerçekçi olacaktır

Örneğin iki CPU ve her CPU da 16 Core var ise toplam 16 adet Windows Server 2016 lisansı almanız gereklidir.

Fiyat değişimi ise aşağıdaki gibidir;

Gelelim sanal makine tarafında işler nasıl yürüyor.

Yukarıdaki örnekte olduğu gibi eğer iki CPU var ve her bir CPU da 12 Core olsun, bu durumda siz bunun için zaten 12 Adet Windows Server 2016 Standart lisansı aldığınızı düşünüyorum ( Datacenter demiyorum çünkü datacenter alırsanız zaten yukarıdaki hesabı yapmanıza gerek yok). Bu durumda bu makine üzerinde 2 sanal makine açabilirsiniz. Diyelim ki ek iki makine daha isterseniz bir 12 lisans daha alıyorsunuz, yani makinedeki toplam çekirdekleri bir kez daha lisanslamanız gerekli. Toplam 4 sanal makineniz oldu ve beşinci bir makine lazım oldu, bu durumda da yine tüm çekirdekleri lisanslamak için bir 12 tane daha lisans almanız gerekli.

Örnek bir senaryo ile karşılaştırma yapalım. Bir müşterinizin elinde 2 fiziksel CPU’ su olan ve her bir CPU içerisinde 10 core bulunan ortamı için sanallaştırma yapmak istiyor. Müşteri bu fiziksel makine üzerinde 4 sanal makine çalıştırmak istiyor, bu durumda Server 2012 R2 de sadece iki adet Windows Server 2012 R2 Standart lisans alması yeterli iken Windows Server 2016 için hesaplamalar başlasın. Öncelikle hali hazırda 2 CPU ve 10 core = 20 Core demektir, her Windows Server 2016 lisansı iki core olarak satıldığı için zaten 10 adet lisans alması şart. Ancak bu lisans ile sadece 2 adet sanal makine açabildiği için 4 sanal makine için bu lisanstan bir 10 tane daha yani mevcut cpu ve core ları bir kez daha lisanslaması gerekli. Eskiye göre bu senaryoda %25 yukarıda kalıyoruz.

Windows Server’ ın tüm sürümleri ve lisanslama modelleri ise aşağıdaki gibidir;

Yani temel iki sürüm dışındaki sürümler eskisi gibi CPU bazlı lisanslanıyor, çünkü onlar zaten küçük işletmeler için düşünülmüş sürümlerdir.

Yine Windows Server 2016 ile beraber gelen nano server için lisanslama modelini merak ediyor olabilirsiniz. Aslında nano server bir dağıtım modeli olduğu için ek olarak lisanslanmıyor. Yani satın aldığınız Windows Server 2016 işletim sistemini nano server olarak kurabilirsiniz. Özetle ayrıca bir lisanslama modeli yok.

Benzer şekilde yeni teknolojilerden olan Hyper-V konteynır da yine Hyper-V sanal makineler ile aynı şekilde lisanslanıyor. Yani örneğin Windows Server 2016 standart sürüm 2 adet hyper-v sanal makine veya iki adet hyper-v konteynır destekliyor.

Bir diğer konu ise malum hyper-threading  teknolojisi. Bunun açık olup olmaması lisanslama modelini değiştirmiyor, çünkü Microsoft sadece fiziksel CPU üzerindeki core sayısıan göre lisanslama yapıyor.

Gelelim çok önemli bir soruya, elimde çok yüksek core sayılı bir sunucu var ama ben BIOS üzerinden CPU yu veya core sayısını düşürebiliyorum, yani bir nevi Core’ ları disable edebiliyorum. Bu durumda lisans için geçerli model hangisi oluyor? Eğer gerçekten işletim sistemi o CPU veya Core’ ları görmüyor ise gördüğü kadar core için lisanslama yapmanız yeterli. Ancak bu nokta önemli, yani bir uygulama için değil işletim sisteminin görmeyeceği şekilde gerçekten ana kart üzerinden kapatmanız gerekli.

Nested virtualization durumunda yani hyper-v içerisinde hyper-v kurabiliyoruz, bu durumda nested olan sistem için lisanslama nasıl oluyor? Aslında yine aynı, eğer datacenter lisansınız var ise bu konuda sorununuz yok ama standart lisansınız var ise iki sanal makine desteklediği için fiziksel üzerindeki ilk sanal makine 1 lisansı yemiş olur, buna Hyper-V kurup bir sanalda ona açarsanız ikinci sanal makine lisansını da yemiş olur ve ek sanal makineler için lisans almanız gereklidir.

Özellikle yazılım güvencesi anlaşması olan müşteriler için bazı bilgiler paylaşmak isterim;

Yazılım Güvencesi (SA) kapsamında işlemci bazlı lisansları bulunan müşteriler Windows Server 2016’ya ücretsiz olarak yükseltebilirler. SA süresinin sonunda, işlemci bazlı lisanslar, çekirdek bazlı lisanslar ile değiştirilecek ve müşteriler çekirdek bazlı lisanslarında Yazılım Güvencesini yenileyebilecektir.

Anlaşma süresinin sonunda müşteriler, Yazılım Güvenceli Windows Server işlemci lisansı ile lisanslanmış tüm işlemcilerindeki fiziksel çekirdek sayısını çıkarmalı ve beyan etmelidir. Bu, müşterilerin kurulumlarını sürdürebilmeleri için uygun sayıda çekirdek lisansı almalarına olanak verecektir.

2’den fazla sanal sunucu çalıştıran 4 işlemcili sunuculara atanan Yazılım Güvenceli Standard sürüm lisansları için, ek sanal sunucuları kapsayacak şekilde gerekli lisanslar hibe edilecektir.

Eğer envanter analizi yapılmazsa, Yazılım Güvencesi kapsamındaki her bir 2 işlemcili lisans için 16 çekirdek lisansı (8 adet iki çekirdekli lisans paketi) sağlanacaktır.

Microsoft ile Kurumsal Anlaşma (EA) veya Server andCloud Enrollment (SCE) gibi mevcut lisans anlaşması olan müşteriler, anlaşma sürelerinin sonuna kadar işlemci bazlı lisans satın almaya devam edebilecektir.

Eğer hali hazırda Software Assurance yani Yazılım güvenceniz var ise işletim sistemi lisanslarınızı Azure üzerinde de kullanabilirsiniz. Bu sayede Azure üzerinde işletim sistemi lisansına gerek duymayan makineleri kullanarak %47 ye kadar tasarruf sağlayabilirsiniz. Bunun için datacenter lisansına sahip olmanız gerekli, çünkü data center lisansı hem azure üzerinde hemde on-premde aynı anda kullanabilirsiniz.

Bu yüzde için örnek azure üzerinde iki adet D4 makine çalıştıran bir müşteri için eğer SA ile server 2016 data center lisansı var ise bu durumda bu lisansı azıure üzerinde de kullanabildiği için standart D4 makine yerine base olarak isimlendirdiğimiz Windows lisansı olmayan modeli seçmesi halinde 16K yerine 8.3K ödeyecektir.

Son olarak CAL modelinde bir değişiklik olmadığını belirtebilirim. Yani yine standart olarak Windows CAL kullanıyoruz. Ondan bir değişiklik söz konusu değil.

Bu konuda hazırlanmış güzel bir excel dosyasını paylaşıyorum

https://www.cozumpark.com/files/folders/yuklemeler/entry500601.aspx