Günümüzde kullanılan veri kaynaklarının ve uygulamalar tarafında kullanılma yöntemlerinin çeşitliliği, veri kaynaklarının önemi ile paralel bir şekilde artmaktadır. Her uygulamanın bir şekilde veri kaynağı ile bağlantısının olması, verilerin bu veri kaynaklarında toplandıktan sonra analiz ve raporlama aşamalarına tabii tutulması artık bir ihtiyaçtan öte bir gereklilik haline gelmiştir. Veri kaynaklarının çeşitliliği sundukları hizmetlerin de mevcut rekabet ortamında farklılaşmasını sağlamıştır. Microsoft SQL Server ürününde sunulan Reporting Services hizmeti gibi özellikler artık veri tabanı yönetim sistemleri için gereklilik halini almıştır.
Microsoft Lightswitch ile uygulamalarımızı geliştirirken belirli veri kaynaklarından ve servislerden yararlanabilmekteyiz. Bu veri kaynakları kapsamında Microsoft SQL Server ve Sharepoint Listeleri standart özellik olarak gelmektedir. Microsoft Lightswitch ürünü ile birlikte kullanılabilecek belki de en ilginç veri kaynağı yapısı WCF servislerinde bu kapsama girmesidir. Bu özellik sayesinde uygulamalarımızı geliştirirken bu servislerden yararlanıp, gerekli durumlarda farklı veri kaynaklarından gelen bilgiler üzerinde işlemler yapabilmekteyiz.
Veri kaynakları tarafından bilgilerimizin saklandığı ve gerekli durumlarda rapor ve analiz işlemlerini gerçekleştirmek için kullandığımız en önemli varlık tablolardır. Tablolarımız temel olarak verinin saklandığı yer olarak tanımlanabilmektedir.
Bir veri kaynağı içinde müşteri bilgilerini tuttuğumuz bir tablo yapısına bakmak istersek;
Gerekli durumlarda mevcut tablo veya tablolar üzerinden bilgilere ulaşarak belirleyeceğimiz kriterler ile rapor ve analiz işlemlerini yapabilmekteyiz.
Microsoft Lightswitch tabloları nasıl tutuyor?
Microsoft Lightswitch genel yapısı itibariyle formlar üzerinde data işlemlerini yerine getirmektedir. (Bilgileri görüntüleme / ekleme / silme / güncelleme). Formların üzerinde çalıştıkları tüm bilgi grupları (hangi veri kaynağından alınırsa alınsın) Entity olarak görev yapmaktadır. Bunun en büyük nedeni Microsoft Lightswitch bir Sharepoint listesi ile veya bir veri kaynağı tablosu ile çalışabilmektedir. Bu işlemlerin standart hale getirilmesi veya işlemler esnasında farklı veri blokları için ayrı işlemlerin yapılmasının önüne geçmek adına her veri bloğu Entity olarak çalışmaktadır. Tablolarımızda bulunan alan bilgileri Entity’lerimiz içinde özellik (property) olarak kullanılacaktır.
Entity’ler Microsoft Lightswitch üzerinde isterseniz elle oluşturulabilen veya mevcut bir yapı üzerinde import edilebilen yapılardır. Eğer istenirse bir Sharepoint listesi veya mevcut bir veri kaynağını da kullanma imkânına sahibiz. Eğer yeni oluşturduğumuz bir Lightswitch uygulamasında kendimiz bu Entity’leri oluşturmak istersek Lighswitch bu bilgileri kendi içinde oluşturduğu bir veritabanı içinde bu bilgileri tutacaktır. Bu veritabanına iç (intrinsic) veritabanı olarak adlandırılmaktadır.
Entity Oluşturmak ve Kullanmak
Şimdi veri kaynakları ile çalışma ve Microsoft Lightswitch tarafından bizlere sunulan Data Designer hakkında örneklerimize geçebiliriz. İlk olarak bir önceki makalede de kullandığımız Data Designer aracından bahsederek başlayalım.
Data Designer aracı ile uygulamalarımızı geliştirirken kullanmak istediğimiz veri tabanı tasarımlarını oluşturabilmekteyiz. Tıpkı Microsoft Access ile uygulama geliştirirken oluşturduğumuz tasarım çalışmalarını Microsoft Lightswitch içinde de gerçekleştirme imkânına sahibiz. Microsoft Lightswitch Data Designer kullanımını ile bilgili aşağıdaki adresten yararlanabilirsiniz.
http://msdn.microsoft.com/en-us/library/ee256715.aspx
İlk olarak yeni bir Microsoft Lightswitch uygulaması başlatarak örneklerimize başlayabiliriz.
Hazırlanan proje üzerinde açılan ilk sayfa veri kaynakları ile ilgili çalışmalarımızı yapabileceğimiz bölümdür. Bu bölümde iki farklı yöntemi kullanarak işlemlerimizi yapabilmekteyiz. Bu makale kapsamında iç bir veri tabanının oluşturulması ve kullanılması konusu üzerinde duracağız. Bunun için ilk olarak iç veritabanı kullanacağımızı Microsoft Lightswitch’e bildirmemiz gerekmektedir. Create new table bağlantısı ile iç veri tabanı oluşturma ve oluşan veritabanı içinde bir tablo hazırlama işlemine başlayabileceğiz.
Daha sonraki bölüm bizim tablo (Entity) bilgilerimizi hazırlamak için açılacak olan Data Designer aracıdır.
Bu araç üzerinde tablo bilgilerimiz oluşturabilir. Bunların Entity olarak görev yapmalarını ve formlar üzerinden kullanılmaları için hazırlıklarımızı tamamlayabiliriz.
İlk önce tablo içinde kullanılacak olan alanlarımız tanımlayalım;
Tablolarımızı tasarımlamak için ilk önce onlara bir isim tanımlamamız gerekmektedir. Tablolarımıza isim vermek için tablo tanım bölümünde en üst kısımda bulunan ismi değiştirmemiz yeterli olacaktır.
Ardından tablomuz içinde kullanmak istediğimiz alanları tanımlamamız gerekmektedir. Bu alanların tanımlamaları Alan adı, alan tipi ve gerekli özelliğinin ayarlanması ile yapılabilmektedir.
Alan adının tanımından sonra Type bölümünde isteğimize uygun olan veri tipini seçebiliriz. Microsoft Lightswitch bize çok farklı veri tipleri sunmaktadır. Bu veri tipleri arasında hazır kullanıma sahip bazı veri tipleri de mevcuttur. Bu veri tipleri arasında ilginç olanlar Email Address ve Phone Number tipleridir. Bu tiplerin kendi kontrolleri mevcuttur. Böylelikle ver doğrulama işlemlerinde uygulama geliştiricilere kolaylıklar sağlamaktadır. Eğer uygulama geliştiriciler olarak validate işlemlerimizi kendimizde ayarlayabilmekteyiz.
Uygun alan isimleri ve tipleri belirtilerek tablo tasarımımızı aşağıdaki şekilde yapabiliriz.
Alan isimlendirme yöntemlerimizi uygularken dikkat etmemiz gereken alan isimlerimizin aslında Formlar için kullanacağımız özellik (Property) olmaları ve uygun bir şekilde isimlendirilmeleridir. Eğer Pascal case yapısında (AdiSoyadi, DogumTarihi) bir isimlendirme yaparsanız Visual Studio Lightswitch özellik isimlerini formlar üzerinde kelimeler arasında boşluk olacak şekilde yeniden yapılandırır.
Oluşturduğumuz alanların gerekli durumlarda özelliklerini ayrı olarak görebilmekteyiz. Bu işlem için alanın özelliklerine bakmamız yeterli olacaktır. Eğer özellikler penceresi açık değilse bir alanı seçtikten sonra F4 tuşu ile o alanın özelliklerine ulaşabilirsiniz.
Bir alanın özellikleri kapsamında o alanın hesaplanmış bir alan olup olmadığı (Is Computed), alanın adı (Name), alanın form içinde gösterilecek olan isim bilgisi (Display Name), alanın fare ile üstüne gelindiği zaman gösterilmek istenen bilgisi (Description) ve özel doğrulama seçeneklerine (Custom Validation) ulaşarak gerekli düzenlemeleri yapabiliriz.
Özellikler penceresinin bize sunduğu farklı alan biçimlendirme yöntemleri de mevcuttur. Belirli alan tipleri için kullanıcıdan almak istediğimiz bir aralık bilgisi de bu pencere sayesinde atanabilmektedir.(Minimum Value – Maximum Value)
Bir alanın bilgilerinin bir liste kapsamında seçilmesi için oluşturulmak istenen özel liste de bu pencere sayesinde düzenlenebilmektedir. Bunun için özellikler penceresinde bulunana Choice List bağlantısının kullanılması yeterli olacaktır.
Örnek olarak Cinsiyet alanı için Erkek ve Kadın bilgilerinin seçilmesi için bir liste hazırlayalım. Choice List bağlantısı ile Visual Studio Lightswitch bize bir veri giriş ekranı açacaktır. Bu veri giriş ekranı üzerinde değer ve kullanıcıya görüntülenmesini istediğimiz bilgi şeklinde verilerimizin giriş işlemlerini yerine getiriyoruz.
Şimdi oluşturduğumuz tablo (Entity) için bir ekran oluşturarak sonuçlara bakabiliriz. Bunun için yapmamız gereken Solution Explorer penceresinde bulunan Screens bölümünde Add Screen dememiz yeterli olacaktır.
Açılan yeni pencere ekleme sayfası üzerinden List and Details Screen seçtikten sonra, sağ bölümde bulunan Screen Data kısmında bulunan Combobox üzerinden en son oluşturduğumuz Entity bilgisini seçebiliriz. Screen Name bölümünde ekranımıza bir özel isim tanımladıktan sonra ekranımızı oluşturabiliriz.
Bu işlemleri tamamladıktan sonra uygulamamızı çalıştırıp (F5) Entity ile ekranlarımızın nasıl çalıştığına bakabiliriz.
Görüldüğü gibi uygulamamız çalıştı ve oluşturduğumuz entity bilgileri ile birlikte formumuz artık kayıt işlemlerini yerine getirmeye hazır duruma geldi.
Bu bölümde yeni ekle butonu ile birlikte alanlarımızın doğrulama işlemleri ve entity tasarımımızda belirttiğimiz bütün özellikleri ile bizlere bir veri ekleme sayfası açılacaktır.
Görüldüğü Visual Studio Lightswitch bizlere ideal bir veritabanı – tablo tasarım modeli sunarak yaptığımız işlemlerin sürelerini en aza indirmektedir. Eğer istersek oluşturduğumuz tabloların sayısını ve tasarımını daha zenginleştirerek oluşturduğumuz formların veya genel uygulamanın daha özellikli olmasını sağlayabiliriz.
Bir sonraki Visual Studio Lightswitch makalesinde görüşmek üzere…
