IRQ (KESME)

IRQ
(KESME) : (Inrerrupt Request) Bir süre PC kullanan herkes şu ünlü "IRQ
çakışması" tabirini duyar. Peki nedir bu IRQ? Türkçesi "kesme"; yani
işlemci bir işle meşgulken, bilgisayarın bir yerinden başka bir
donanımdan işlemciye şöyle bir emir geliyor: "Benimle de ilgilen!" Yani
işlemcinin işini böler. Tabii işlemci aynı anda çok sayıda işi birden
yapabilir: Klavye ve fare kullanırken bir yandan ekrana gönderilen
verileri işler, sabit diskten okuma yapar, modemin indirdiği dosyalara
bakar vs. Ama işlemciye işini görmesi için ihtiyaç duyan bir aygıtın
ona sinyal gönderebilmesi için özel bir hatta ihtiyacı vardır. İşte
buna IRQ hattı adı verilir. PC'mizde 0'dan 15'e kadar numaralanan 16
IRQ hattı vardır. Bunlar şu aygıtlar için kullanılabilir ("default",
yani pik aygıtın yanı sıra bu IRQ'yu kullanabilecek diğer aygıtlar
parantez içinde verilmiştir)

• IRQ 0: Sistem saati.

• IRQ 1: Klavye

• IRQ 2: Programlanabilir IRQ denetçiısi. (Modemler, COM3 ve COM 4 portları)

• IRQ 3: COM 2 portu (modemler, COM 4, ses ve ağ kartlan, teyp yedekleme birimlerini hızlandıran kartlar)

• IRO 4: COM 1 portu (modemler, COM 4, ses ve ağ kartlan, teyp yedekleme birirnlerini hızlandıran kartlar)

• IRQ
5: Ses kartı (LPT2, LPT3 - yani ikinci ve üçüncü paralel portlar - COM
3, COM 4, modemler, ağ karflan, MPEG kartları, teyp yedekleme
binmlerini hızlandıran karflar)

• IRQ 6: Disket sürücü denetleyicisi (teyp yedekleme birimlerini hızlandıran kartlar)

• IRQ
7: LPT1, yani ilk paralel porf (LPT2, COM 3, COM 4, modemler, ağ
kartları, ses karflan, teyp yedekleme birimlerini hızlandıran karfları

• IRQ 8: Gerçek zamanlı saat.

• IRQ 9: (Ağ kartları, ses kartları,SCSI kartları, PCI aygıtlar, yeniden yönlendirilen IRQ2 aygıfları)

• IRQ 10: (Ağ kartları, ses kartları, SCSI karfları, PCI aygıtlar, ikinci ve dördüncü IDE kanalları)

• IRQ 11: (Görüntü kartları, ağ kartları, ses kartları, SCSI kartları, PCI aygıtlar, üçüncü ve dördüncü IDE kanalları)

• IRQ 12: PS/2 fare (Görüntü kartları, ağ kartları, ses kartları, SCSI kartları, PCI aygıtlar, üçüncü IDE kanalı)

• IRQ 13: FPU, yani matematik işlemci.

• IRQ 14: Birinci IDE kanalı (SCSI kartlar)

• IRQ 15: İkinci IDE kanalı (Ağ ve SCSI kartlar)

Normalde
bir IRQ'yu bir aygıtın kullanması gerekir; aksi halde işlemci şaşırır,
yanlış aygıta yanlış zamanda cevap verebilir. işte buna IRQ çakışması
denir. Bazen Windows Aygıt Yöneticisi bölümünden donanım aygıtlarının
kaynak değerlerini değiştirerek, bazen kartın yerini değiştirerek bu
sorun çözülebilir (tüm genişleme yuvaları doluysa bazen de
çözülemeyebilir). Aslında PCI Steering adı verilen bir yolla bir
IRQ'nun iki PCI aygıt tarafından kullanılması mümkündür. Ama bunun için
aygıtın ve sürücülerinin bu işlemi desteklemesi gerekir. Bu konunun
detaylarına da Windows ile ilgili bölümümüzde değineceğiz.